Για να ξανασηκωθείς, πρέπει πρώτα να πέσεις

Η σύγχρονη Ελλάδα γεννήθηκε ως ένα project των Μεγάλων Δυνάμεων της εποχής της Ελληνικής Επανάστασης. Χάρη σ’ αυτές και την παρέμβασή τους πέτυχε η Επανάσταση και δημιουργήθηκε το ελληνικό έθνος-κράτος. Αν δεν είχαν ενδιαφερθεί και παρέμβει σήμερα θα αποτελούσαμε μέρος της Τουρκίας και ανοίγοντας μια τηλεόραση, θα βλέπαμε τούρκικα σίριαλ (μάλλον περισσότερα τούρκικα σίριαλ). Οι λόγοι της καλής τους πράξης καθαρά γεωπολιτικοί, λόγω της στρατηγικής γεωγραφικής θέσης της νεοδημιουργηθείσας χώρας και όχι εξαιτίας του βαρύτιμου παρελθόντος της όπως πολλοί θα ήθελαν και εξακολουθούν να πιστεύουν. Βέβαια, το project Ελλάδα έκτοτε δεν πήγε και πολύ καλά, παρά τα δάνεια που αφειδώς έρεαν. Αποτυχημένοι πόλεμοι με τους γείτονες Τούρκους (όπως του 1897) και υπερφιλόδοξες εκστρατείες, δικτατορίες, από του Μεταξά μέχρι των Συνταγματαρχών, χρεοκοπίες (από το «δυστυχώς επτωχεύσαμεν» του Τρικούπη το 1893 μέχρι τον ΓΑΠ στο Καστελόριζο το 2010), «εθνικοί διχασμοί», εμφύλιοι πόλεμοι ήδη από την εποχή της Επανάστασης μέχρι και μεταπολεμικά, πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων, χίλια δυο.

Από το 1974 και μετά όμως και, κυρίως, από το 1981 η Ελλάδα, μέλος πια της ΕΟΚ τότε ή της ΕΕ όπως την ξέρουμε σήμερα είχε επιτέλους την ευκαιρία, στη μακρότερη περίοδο ειρήνης και ευημερίας που γνώρισε από γεννήσεώς της, να ορθοποδήσει. Να γίνει σωστό και σοβαρό έθνος-κράτος. Άλλωστε, δεν της έλειπε τίποτα. Διέθετε άφθονο ήλιο και οι άνεμοι σάρωναν τα αμέτρητα νησιά της, θα μπορούσε να είχε αναδειχθεί σε ευρωπαϊκή υπερδύναμη παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ. Ή, εκμεταλλευόμενη την προαναφερθείσα βαρύτιμη πολιτιστική της κληρονομιά, να είχε εξελιχθεί σε ένα πανευρωπαϊκό και παγκόσμιο κέντρο πολιτισμού, τεχνών, γραμμάτων (όμως τη στιγμή που γράφονται αυτά το πλησιέστερό μου πανεπιστήμιο, το ΑΠΘ, έχει γεμίσει ποντίκια λόγω απεργίας των εργολαβικών υπαλλήλων στην καθαριότητά του και της «περιφρούρησής» της από «αριστερές» φοιτητικές παρατάξεις). Η χώρα θα μπορούσε να είχε πορευτεί διαφορετικά, πολύ διαφορετικά, εκμεταλλευόμενη ό, τι άλλο μπορεί να βάλει κανείς με τη φαντασία του (και δυστυχώς μόνο μ’ αυτή).

Τα δάνεια, τα «πακέτα στήριξης», έρεαν ξανά. Η Ελλάδα των τελευταίων τριάντα ετών προικοδοτήθηκε, όπως συνέβαινε από τη γέννησή της, με τεράστια χρηματικά ποσά προκειμένου να πατήσει στα πόδια της, να αποκτήσει γερές, στέρεες βάσεις, να πάρει μπροστά. Αφήνοντας πίσω της όλα όσα την κρατούσαν πίσω. Αντί γι’ αυτό, όμως, έγινε η ευρωπαϊκή χώρα με τη μεγαλύτερη αναλογία καφέ-μπαρ, κομμωτηρίων, προποτζίδικων ανά κάτοικο. Η ευρωπαϊκή χώρα με τις ασχημότερες και καταθλιπτικότερες τσιμεντουπόλεις κάτω από τις οποίες θάφτηκε, μπαζώθηκε η μακρόχρονη και ενδιαφέρουσα ιστορία τους, η ιστορία της ίδιας της ελληνικής γης, των «αρχαίων ημών προγόνων» και όσων ακολούθησαν, μέχρι την Αντιπαροχή.

Με λίγα λόγια, το πράγμα δεν πήγε. Τα χρήματα που δόθηκαν κατασπαταλήθηκαν, άγνωστο πώς, από ποιους και για τι είδους σκοπούς. Και τα χρόνια πέρασαν, για πολλούς κατοίκους της σαν μέσα σε ένα τρελό υπερκαταναλωτικό όνειρο. Φτάνοντας αισίως στο 2012. Και αυτή τη στιγμή, βρισκόμενη στο χείλος του γκρεμού, η χώρα έχει γαντζωθεί από τον μεγάλο κουμπαρά που λέγεται ΕΕ – που έχει αντικαταστήσει τις Μεγάλες Δυνάμεις που την δημιούργησαν σαν προτεκτοράτο τους τον 19ο αιώνα – προκειμένου να μην γκρεμιστεί. Βρίσκεται γαντζωμένη με τρία δάχτυλα, ή τρεις ψήφους, που ήταν η διαφορά όσων υπερψήφισαν το νέο «Μνημόνιο» από όλους τους άλλους. Όλοι ξέρουν ή, αν δεν ξέρουν, διαισθάνονται ότι μια ολόκληρη χώρα κρεμασμένη από έναν γκρεμό που μόνη της, χωρίς να τη σπρώξει κανείς βρέθηκε και επέμενε να βρίσκεται κρεμάμενη από γεννήσεώς της, δεν μπορεί να κρατήσει για πολύ, γαντζωμένη με τρία μόλις δάχτυλα. Κάποια στιγμή θα πέσει. Και θα πρέπει να πέσει. Μήπως και συνέλθουν οι κάτοικοί της από την αδράνεια, το λήθαργο που τους έχει τυλίξει – μοιάζουν να περιμένουν να τελειώσει ένα κακό όνειρο για να συνεχίσουν στο προηγούμενο, υπερκαταναλωτικό όνειρο που τόσο απολάμβαναν – και συνειδητοποιήσουν που βρίσκονται, από πού έρχονται, τι προκλήσεις έχουν μπροστά τους. Μήπως και επιτέλους ισοπεδωθεί ολοκληρωτικά, όπως οι παλιές μονοκατοικίες από τις μπουλντόζες των εργολάβων που τσιμεντοποίησαν την Ελλάδα, ένα πολιτικό σύστημα γέννημα θρέμμα διεφθαρμένων, σαθρών, ξεχειλωμένων κοινωνικών δεσμών. Ένα πολιτικό σύστημα ξεκάθαρα ευνοιοκρατικό και φτηνά δημαγωγικό.

Ναι, η χώρα πρέπει να πέσει. Αν είναι να ξανασηκωθεί.

* Η φωτογραφία είναι του Κωνσταντίνου Τσακαλίδη της Stereosis