Για τον Χρυσόστομο…

Λέξεις: Εύα Νάθενα

Είμαι εδώ σήμερα , σαν φίλη του Χρυσόστομου – φίλη των ύστερων χρόνων , με μια εκλεκτική συγγένεια όμως, που ομολογήσαμε αμφότεροι , από την 1η στιγμή – μαζί με την κονή μας αγάπη για το σινεμά. Η ζωή ήθελε , να είναι συνδετικός κρίκος από την 1η αυτή στιγμή , η θυγατέρα του η Αλεξάνδρα (μου αρέσει αυτή η λέξη και του άρεσε κι εκείνου).

Η ζωή θέλει και τώρα η Αλεξάνδρα να μας ενώνει καθημερινά , στέκοντας πλάι μου στο επόμενο κινηματογραφικό μου εγχείρημα και αυτό είναι το σημείο που εμείς οι 3 πιά, ενωνόμαστε – έχοντας την ευχή του.

Και κοίτα να δεις που ο όρος “Ενθεος αναρχικός” που αφορά στον ήρωα αυτού του νέου μου εγχειρήματος, ειπώθηκε πρωτίστως για τον Χ. Σταμούλη – ήταν ο χαρακτηρισμός που του απέδωσα όταν τον πρωτογνώρισα- και την παρούσα στιγμή συναντά τα λόγια του Θ. Τριαρίδη.

Βέβαια, η εμπλόκη μας στα κινηματογραφικά , είχε αρχίσει νωρίτερα όταν αναγνώστης του ακόμη, εγώ, τον ανακάλυπτα και τον εμπεριείχα στην πολυετή εργασία μου για τη «Φόνισσα» – ακόμη και εν αγνοία του.

Θα ήθελα να πω πολλά για την αγάπη του για το σινεμά. Από το μάθημα του, «Θεολογία & κινηματογράφος» στο πανεπιστήμιο, ως τις προβολές που χάριζε με δική του μέριμνα στους Φοιτητές του.

Η Φόνισσα, ευτύχησε να είναι μια από αυτές τις ταινίες και πρόσφατα είδα με μεγάλη συγκίνηση, πως η αφίσα της – ανάμεσα σε αγιογραφίες και εικόνες ξεχωριστές – κοσμεί ακόμη το γραφείο του στο ΑΠΘ.

Ωστόσο επιλέγω να αναφερθώ σε ένα σημείο πάσχον του κινηματογράφου & της κινηματογραφικής κοινότητας.

Αυτό της διχόνοιας, της έλλειψης συμπερίληψης και κάποτε της διαμάχης – που μόνο βλάπτει , ακόμη και το σινεμά – και που ο Χρυσόστομος , σε μια τέτοια στιγμή έγινε πάλι γέφυρα , η πιο ανοιχτή, η πιο ανθεκτική, η πιο γεφυρωτική γέφυρα που θα μπορούσε να γίνει.

Και χωρίς δικά μου λόγια , επιλέγω να εξηγήσω τι θέλω να πω, μ´ ένα ΔΙΚΟ ΤΟΥ κείμενο – το πιο αγαπημένο μου , το πιο συμπεριληπτικό , ειρηνευτικό & πανανθρώπινο. Ένα κείμενο, που χρειάζεται μάλλον να το ακούμε ξανά & ξανά (και να κάνουμε τις αναγωγές μας).

Λέει ο αγαπημένος μας Χρυσόστομος: «Δεν πιστεύω στη σύγκρουση των θρησκειών. Ενας μύθος είναι. Οι θρησκείες δεν μπορούν, εάν λειτουργούν κατά φύσιν, να συγκρούονται. Συγκρούονται μόνον όταν παραδίνονται αμαχητί στις σειρήνες της εξουσιαστικότητας και στους πορνικούς εκφραστές τους. Ζούμε σε μια εποχή άγριου φονταμενταλισμού θρησκευτικού, πολιτικού, αθλητικού. Πιστεύω βαθειά πως η εκκλησία και ειδικά η ορθόδοξη μπορεί να αποτελεσει ένα κάποιο ανάχωμα. Μικρό, αλλά ικανό να φωτίσει από άλλη γωνία τη ζωή. Να φερει στη δημόσια πλατεία χαμένα δομικά υλικά που συγκροτούν ερωτικά τη ζωή, την αλληλεγγύη, την αγάπη, τη θυσιαστικότητα, την ελευθερία, το σεβασμό στην ετερότητα, στον άλλον, τον ξένο, τον διαφορετικό. Θελει βεβαια να βγει από την φυλακή που την κλεισανε και να γινει αληταριό, να δραπετευσει στο δρόμο που βάδισε ο Χριστός να ξαναβρει την πόρνη, τον ληστή και την καινούργια της φάτνη».

Χρυσόστομος Σταμούλης Μια γέφυρα ήταν αυτός ο άνθρωπος.

Μια γέφυρα που ένωνε μπροστά στα μάτια μας, σαν από θαύμα, τα αντίθετα. Τόσο δύσκολο …

Και…τόσο εύκολο για εκείνον. Το μόνο που με παρηγορεί φίλε μου ακριβέ, είναι πως δεν πέθανες. Πήγες στο φως. Κι είναι σαν να πρόκειται να σε δούμε κάποτε «εκεί». Το καθιστά πιθανό – η πίστη σου. Και σήμερα …. Σαν να πρόκειται σήμερα, βγαίνοντας από την αποθήκη Γ´ στο λιμάνι , να σε δούμε να στρίβεις , ερχόμενος στα στέκια του Σινεμά που τόσο αγάπησες. Εδώ είμαστε φίλε μου. Και είμαστε για σένα. Και είμαστε …για μας! Γιατί το «μαζί», που τόσο όμορφα δίδαξες, κάνει ακόμη κι αυτόν τον αποχωρισμό, λιγότερο αβάσταχτο. Στο φως μαζί σου φίλε μου. Κράτα μια θέση δίπλα σου….

(Αυτή την ταινία θα τη δούμε βουβά …)

*Η Εύα Νάθενα είναι σκηνοθέτης. Το παραπάνω κείμενο αποτελεί ομιλία της η οποία εκφωνήθηκε το περασμένο Σάββατο στην εκδήλωση μνήμης του Χρυσόστομου Σταμούλη, που συνδιοργάνωσαν η Parallaxi με το Φεστιβάλ κινηματογράφου Θεσσαλονίκης