Γιατί να μη βλέπουμε παντού φοίνικες στη Θεσσαλονίκη;

Λέξεις: Χρήστος Ερμής Λαζάρου

Μόλις γύρισα από ένα roadtrip στην Νότια Ευρώπη. Ήμασταν 8 νέοι σε ένα βαν ξεκινήσαμε από τη Θεσσαλονίκη και φτάσαμε μέχρι τη Βαρκελώνη διανυκτερεύοντας σε πολλούς ενδιάμεσους σταθμούς, μεταξύ αυτών, το Ντουμπρόβνικ, τη Βενετία, το Μονακό, τη Μασσαλία και πολλές άλλες πόλεις και χωριά.

Σαν φοιτητής αρχιτεκτονικής που είμαι, όπου και να πηγαίναμε τα μυαλό μου εστίαζε στα κτήρια και γενικότερα στο αστικό περιβάλλον. Πχ. πόσο φαρδιοί είναι οι δρόμοι, πόσους ορόφους έχουν τα κτήρια, τι ρυθμού κίονες διαθέτουν οι προσόψεις και τι πλακάκια έβαλε ο δήμος στα πεζοδρόμια.

Ο κάθε προορισμός διέφερε αρκετά. Κάποιες πόλεις είχαν μεσαιωνικό χαρακτήρα. Στενά σοκάκια, πέτρινοι δρόμοι κλπ. Άλλες διέθεταν μπαρόκ ή νεοκλασικό στυλ με φαρδιές λεωφόρους, γιγάντια πάρκα με λίμνες, θηριώδεις αψίδες και μπρούτζινα αγάλματα. Εξαίρεση αποτέλεσε η πρωτεύουσα της Αλβανίας, τα Τίρανα. Εκεί η αρχιτεκτονική φανέρωνε τη χρόνια δύσκολη οικονομική κατάσταση της χώρας καθώς τα περισσότερα κτήρια ανήκαν σε αυτό που ονομάζουμε λαϊκή/ανώνυμη αρχιτεκτονική.

Ωστόσο όλα αυτά τα μέρη είχαν ένα κοινό στοιχείο. Τους φοίνικες. Διάσπαρτοι στους δρόμους σαν δεντροστοιχίες, τοποθετημένοι στη σειρά στη παραλία, μπροστά από τη θάλασσα ή το ποτάμι, περήφανοι μέσα σε αυλές και αίθρια, οι φοίνικες ήταν παντού και εξέπεμπαν την εξωτική τους αύρα. Αιγυπτιακοί φοίνικες, κανάριοι, ρομπελίνι, χαμέρωπες, γιούκα και μπανανιές κυριαρχούσαν στο περιβάλλον. Οι συνταξιδιώτες μου τους πρόσεξαν χωρίς να τους κάνω κάποια υπόδειξη και με κάθε ευκαιρία έλεγαν: “Αλλιώς είναι η πόλη όταν έχει φοίνικες!”.

Όπως είναι φυσικό στη συνέχεια αναρωτήθηκαν: “Μα γιατί δεν γίνεται το ίδιο και στη Θεσσαλονίκη;”.

Εκεί επενέβην εγώ και τους εξηγούσα ότι στη Θεσσαλονίκη υπάρχει ένας ακήρυχτος πόλεμος εναντίον αυτών των φυτών από τους προεστούς της πόλης. Εάν το ψάξει κανείς και αν ρωτήσει τα σωστά άτομα θα δει πως δήμαρχοι, αντιδήμαρχοι, αρχιτέκτονες, πολεοδόμοι και πανεπιστημιακοί όλοι τίθενται κατά. Κι αυτό διότι:

1) Ο φοίνικας δεν είναι τοπικό (ελληνικό) φυτό. 2) Τον τρώει το αφρικανικό σκαθάρι. 3) Καταστρέφεται από το χιόνι. 4) Εκπέμπει νεοπλουτισμό.

Time to debunk!

Το πρώτο επιχείρημα αν και σεβαστό τείνει να φτάσει στα όρια της ξενοφοβίας. Με λίγα λόγια δεν είπε κανείς να φυτέψουμε Μπαομπάμπ Μαδαγασκάρης ή Καλιφορνέζικη Σεκόγια ώστε να αλλοιώσουμε την ταυτότητα της πόλης, αλλά έναν κοινό φοίνικα που συναντιέται πλέον σε όλη την Ελλάδα.

Το 2ο και το 3ο επιχείρημα καταρρίπτονται αμέσως κάνοντας συζήτηση με έναν γεωπόνο ο οποίος θα μας βεβαίωνε ότι υπάρχει πληθώρα ειδών φοίνικα που δεν τα τρώει το σκαθάρι και δεν τα καταστρέφει το χιόνι.

Για το 4ο επιχείρημα θα πρέπει να συμφωνήσω λέγοντας ότι στις δεκαετίες 1990-2000 όλοι οι νεόπλουτοι Έλληνες φύτευαν φοίνικες στα εξοχικά τους λες και ήταν Αργεντινοί μεγαλογαιοκτήμονες. Το γεγονός αυτό όμως δεν αναιρεί ότι ο φοίνικας αρέσει στη πλειοψηφία των ανθρώπων και μας κάνει να αισθανόμαστε την αύρα του καλοκαιριού και των διακοπών. Μας μεταφέρει σε τροπικές παραλίες και επιβεβαιώνει υποσυνείδητα ότι βρισκόμαστε σε μια παραλιακή-Μεσογειακή πόλη. Οι φοίνικες αρέσουν. Deal with it!

Γιατί λοιπόν η οδός Τσιμισκή να είναι γεμάτη από Φτελιές, οι οποίες χάνουν το φύλλωμά τους το χειμώνα; Γιατί η λεωφόρος Μεγάλου Αλεξάνδρου μπροστά στη Νέα Παραλία να έχει δεντροστοιχίες από λεύκες; Λεύκες; Αυτά τα δέντρα μου θυμίζουν την ταινία “Nightmare on Elm street.”. Συν το ότι κατά την άνοιξη βγάζουν ένα κολλώδες άσπρο χνούδι που λερώνει όλη την περιοχή. Φανταστείτε την Εγνατία με ψηλούς φοίνικες δεξιά και αριστερά.

This text was food for thought.