Γιατί να μην φυλακίζουμε τους αριστεύσαντες και τους μη αριστεύσαντες πτυχιούχους

Την περασμένη Παρασκευή έγιναν οι τελετές αποφοίτησης Τμημάτων και Σχολών του ΑΠΘ. Ο αριστεύσας απόφοιτος που διάβασε τον όρκο, ως θεσμικά είθισται, στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών είναι ένας από τους 49 συλληφθέντες που δικάζονται σήμερα. Αντιμετωπίζει κατηγορίες που επισείουν ποινή φυλάκισης με αφορμή τα γεγονότα του Σαββάτου 16 Μαρτίου 2024 στο ΑΠΘ.

Για να θυμίσουμε τα γεγονότα, εκείνο το Σάββατο είχαν ανακοινωθεί διάφορες εορταστικές εκδηλώσεις από πολλούς φοιτητικούς συλλόγους, στο πλαίσιο της “ημέρας επανοικειοποίησης του campus του ΑΠΘ”. Μεταξύ αυτών υπήρχαν και εορταστικά και καλλιτεχνικά δρώμενα προγραμματιστεί για τις 15:00 στη Σχολή Θετικών Επιστημών και στο “μεγάλο πλατάνι” στη γωνία της Σχολής Θετικών Επιστημών και της Γεωπονικής Σχολής. Μαζεύτηκαν πάνω από 100 φοιτητές/τριες. Κάποια στιγμή γύρω στις 16:00 και ενώ τα δρώμενα ήταν σε εξέλιξη, εμφανίστηκαν τα ΜΑΤ. Τα ΜΑΤ σταμάτησαν λίγο πριν τον συγκεντρωμένο κόσμο, στο ύψος του κτιρίου του Τμήματος Βιολογίας. Εστάλησαν γενικά καλέσματα μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για συγκέντρωση διαμαρτυρίας μπροστά στη Σχολή Θετικών Επιστημών.

Συγκεντρωθήκαμε φοιτητές/τριες, φίλοι/ες τους από την πόλη, γονείς, καθηγητές και λοιπό προσωπικό του ΑΠΘ. Γύρω στις 17:00 τα ΜΑΤ πραγματοποίησαν επέμβαση διαλύοντας το συγκεντρωμένο πλήθος των περίπου 150 ατόμων. Διαλυθήκαμε προς διάφορες κατευθύνσεις αλλά κάποια/ες επέλεξαν να μπουν εντός της Σχολής Θετικών Επιστημών (ιδίως φοιτητές/τριες από “μακρινά” Τμήματα που δεν γνώριζαν τις διαδρομές αποχώρησης πέριξ της Σχολής Θετικών Επιστημών). Αυτές/οί εγκλωβίστηκαν και λίγη ώρα αργότερα συνελήφθησαν. Το γεγονός της σύλληψής τους βέβαια είναι τυχαίο καθώς οποιοσδήποτε από τους περίπου 150 που βρισκόμασταν εκεί τη στιγμή της επέμβασης θα μπορούσε να είναι σήμερα κατηγορούμενος/η.

Η σύλληψη των 49 οφείλεται σε σύμπτωση. Αυτό όμως που δεν είναι σύμπτωση είναι η παρουσία αριστούχων ανάμεσα σε όσους αντιδρούν στην καταστολή στο πανεπιστήμιο. Το μέγεθος της καταστολής και η ποινικοποίηση πολιτικών και πολιτιστικών δράσεων μέσα στο ΑΠΘ εδώ και μια τετραετία, εσχάτως και στο ΠΑΜΑΚ, έχει ανέλθει σε επίπεδο που προκαλεί αντιδράσεις όχι μόνο από τους πιο ριζοσπάστες φοιτητές/τριες αλλά από το σύνολο του φοιτητικού σώματος. Μια μορφή αντιδράσεων είναι ο φόβος και ο πανικός.

Το βλέπουμε κάθε φορά που τα ΜΑΤ μπαίνουν στο πανεπιστήμιο: μόλις αποχωρήσουν οι διμοιρίες, οι φοιτητές αλλά κυρίως οι φοιτήτριες ξεσπούν σε κλάματα μοναχικά και με μια αίσθηση ντροπής ή σε παρέες μοιράζοντας τον φόβο με αγκαλιές. Μια άλλη μορφή αντίδρασης είναι η πολιτική ενεργοποίηση ενάντια στις αστυνομικές παρεμβάσεις. Στην υπεράσπιση του δικαιώματος τους να οργανώνουν τις εκδηλώσεις τους μέσα στο πανεπιστήμιο τους, συναντιούνται όλοι/ες οι φοιτητές/τριες: αριστούχοι και μη, αγόρια και κορίτσια, προερχόμενοι από την επαρχία ή την Αθήνα ή τη Θεσσαλονίκη. Η πυκνότητα των μαζικών συλλήψεων δημιουργεί ένα γενικευμένο κλίμα αντίδρασης στην παρουσία της αστυνομίας.

Ας μην αναρωτιόμαστε γιατί δεν παρουσιάζονται όλα αυτά στα “μεγάλα” ΜΜΕ. Συνιστά πολιτική επιλογή το να μην παρουσιάζονται στα “μεγάλα” ΜΜΕ. Παρουσιάζονται όμως στα κοινωνικά δίκτυα, παρουσιάζονται σε όσα ΜΜΕ σέβονται την αναζήτηση της αλήθειας. Τέλος, και πιο οδυνηρό, παρουσιάζονται στις αφηγήσεις που οι φοιτητές/τριες μας μεταφέρουν στις οικογένειες τους. Η κοινωνία τα μαθαίνει και δυσανασχετεί. Το αφήγημα περί “μπαχαλάκιδων που διαλύουν τα πανεπιστήμια” έχει πλέον απωλέσει την ανταλλακτική του αξία σε επικοινωνιακό επίπεδο.

Όσοι από εμάς τους καθηγητές του ΑΠΘ βρεθήκαμε έξω από τη Σχολή Θετικών Επιστημών του πανεπιστημίου μας το απόγευμα της 16ης Μαρτίου 2024 γνωρίζουμε δύο πράγματα. Αφενός, ότι οι κατηγορίες που αντιμετωπίζουν σήμερα στη δίκη τους οι φοιτητές/τριες μας είναι έωλες, αβάσιμες και δεν ευσταθούν.

Είδαμε την ΕΛΑΣ να συλλαμβάνει όσους και όσες παρέμειναν στον χώρο γιατί ήταν απολύτως βέβαιοι/ες ότι δεν θα συλλαμβάνονταν – δεδομένου ότι δεν είχαν καμία σχέση με τις φθορές στο παρακείμενο κτίριο για τις οποίες κατηγορούνται – και γιατί δεν γνώριζαν επαρκώς τις διαδρομές αποχώρησης στον περιβάλλοντα χώρο. Αφετέρου, γνωρίζουμε ότι η καταστολή και οι αβάσιμες κατηγορίες υπονομεύουν την εμπιστοσύνη στους θεσμούς, δημιουργούν προβλήματα στο ακαδημαϊκό μας έργο, συσσωρεύουν θυμό στους νέους ανθρώπους. Αυτό το συσσωρευμένο θυμό νομοτελειακά θα τον αντιμετωπίσουμε στο μέλλον. Ας σταματήσουμε να συλλαμβάνουμε και να φυλακίζουμε νέους και νέες πριν φτάσουμε στο “σημείο βρασμού”.

* Ο Γ. Αγγελόπουλος είναι αν. καθηγητής στη Φιλοσοφική Σχολή του ΑΠΘ και αντιπρόεδρος του Ενιαίου Συλλόγου Μελών ΔΕΠ του ΑΠΘ. Διετέλεσε Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Παιδείας.