Γιατί οι άνθρωποι βγαίνουν στην τηλεόραση για να πουλήσουν από αντικείμενα μέχρι όνειρα;

Την δεκαετία του ’90, στα πρώτα χρόνια της ιδιωτικής τηλεόρασης παράλληλα με τα μεγάλα τηλεοπτικά κανάλια που προσπαθούσαν να πείσουν για την αναγκαιότητα της ύπαρξης τους μέσα από πανάκριβες παραγωγές, ανθούσε παραδίπλα σε μικρά κανάλια τοπικής εμβέλειας, με χαμηλότερη αισθητική και ποιότητα εικόνας, ένα άλλο είδος τηλεόρασης που γρήγορα μετατράπηκε σε τηλεοπτική… μανία!

Κι αυτή δεν ήταν άλλη, από το telemarketing όπου κέρδισε εκείνη την εποχή μεγάλο μερίδιο του κοινού που καθόταν μπροστά από την τηλεόραση του για να δει την επόμενη αγορά του και να σταθεί, για ώρες, με το ακουστικό του τηλεφώνου στο χέρι περιμένοντας να βγάλει γραμμή και να κάνει την παραγγελία του. Με το αζημίωτο βέβαια.

Ήταν η εποχή που η ελληνική τηλεόραση, δημιουργούσε την πρώτη εμπορική σχέση της με ένα κοινό που για πρώτη φορά μάθαινε πως οι αγορές δεν χρειάζονται απαραίτητα τη φυσική παρουσία αλλά μπορούν να έρθουν στο σπίτι μέσω μίας εικόνας. Θα μπορούσαμε να πούμε, πως σε μία εποχή που το ιντερνετ ήταν άγνωστο και η λογική του eshop δεν υπήρχε ούτε καν ως σκέψη, το ελληνικό telemarketing – στα πρότυπα του αμερικανικού που υπήρχε ήδη πολλά χρόνια πριν – μάθαινε εκείνη την εποχή στον Έλληνα να ψωνίζει με μερικά απλά βήματα μέσα από το σπίτι του.

Να θυμηθούμε βέβαια πως δεν άργησε όλη αυτή η αγοραστική μανία μέσω τηλεόρασης να επεκταθεί και στα μεγάλα κανάλια εθνικής εμβέλειας, όπου επειδή ακριβώς κατάλαβαν κάποια στιγμή πως εκεί είναι το μέλλον, φιλοξένησαν ή δημιούργησαν ολόκληρα δικά τους συστήματα telemarketing τις μεταμεσονύκτιες ώρες του προγράμματος τους.

Τα χρόνια εκείνα μπήκε η βάση για τα οικονομικά… “νταραβέρια” που θα μπορούσε να έχει η τηλεόραση με το κοινό της, άλλοτε με επιτυχία και άλλοτε χωρίς, φτάνοντας σήμερα να έχουν αντιστραφεί πια οι όροι, κι αυτό ίσως γιατί οι αγορές έχουν φύγει πια κατά πολύ από την τηλεοπτική πραγματικότητα, κερδίζοντας σημαντικό έδαφος σε αυτόν τον τομέα το ίντερνετ που σάρωσε τα πάντα στο διάβα του.

Οπότε, τα τηλεοπτικά προϊόντα, θα έπρεπε να γίνουν πιο «χρήσιμα» για να καταφέρουν να κρατήσουν το κοινό του. Κι αυτό αφού πλέον δεν είναι εύκολο να γίνει μέσα από πωλήσεις, ας γίνει μέσα από… αγορές! Βάζοντας μέσα συστατικά reality που έτσι κι αλλιώς τα τελευταία χρόνια βλέπουν πολλοί, η τηλεόραση ξεκίνησε τα τελευταία δύο χρόνια να… αγοράζει από τους τηλεθεατές από αντικείμενα που φέρνουν στο στούντιο μέχρι και ολόκληρες επιχειρήσεις που καλούνται άνθρωποι να πουλήσουν σε επαγγελματίες σωτήρες, πολλές φορές για ένα κομμάτι ψωμί.

Κι εδώ αναρωτιέμαι συχνά όταν πέφτω πάνω σε αυτές τις εκπομπές, αν το να πουλήσει κάποιος ένα αντικείμενο ή ένα επιχειρηματικό όνειρο του, στην πουλάει τον εαυτό του σε ένα προϊόν τηλεοπτικής και, συχνά ευτελούς αξίας εξυπηρετώντας μόνο την ροή ενός προγράμματος.

Πόσοι αλήθεια δεν σκεφτήκατε, όταν είδατε κάποιον να πηγαίνει ένα παλιό αντικείμενο στις εκπομπές, τι κάνει εκεί πραγματικά. Πόσες φορές δεν σκεφτήκατε πως είναι εκεί για κάποιον άλλον λόγο.

Είναι όντως τόσο μεγάλη η ανάγκη του να το κάνει αυτό κι αν ναι, γιατί δεν πηγαίνει σε μία αντικερί ή έναν παλιατζή που θα το εκτιμήσει – ίσως και καλύτερα – και επιλέγει να το πάει σε μία εκπομπή στην τηλεόραση.

Την περίοδο της πανδημίας, η τηλεόραση παγκοσμίως δημιούργησε μία αίσθηση αξιοπιστίας και σταθερότητας με το κοινό της σύμφωνα με έρευνες. Μη ξεχνάμε ωστόσο πως τα τελευταία χρόνια, η τηλεόραση έχει κάνει στην άκρη κάπως τον μέσο τηλεθεατή. Εκείνος τον τηλεθεατή που δεν έχει κοιλιακούς να πάει στα παιχνίδια επιβίωσης, εκείνος που δεν έχει μεγάλες γνώσεις για να παίξει στα τηλεπαιχνίδια γνώσεων, εκείνον που δεν ξέρει να τραγουδάει ή δεν έχει κάποιο ιδιαίτερο ταλέντο. Είμαστε όπως φαίνεται στην εποχή που η ελληνική τηλεόραση χρησιμοποιεί για τα προγράμματα της ειδικές ομάδες ανθρώπων με ειδικά χαρίσματα ή σελέμπριτι, στέλνοντας στην άκρη όλους τους άλλους.

Ακριβώς εκείνοι λοιπόν, που μπορεί να μην βρίσκουν αλλού τρόπο να βγουν στην τηλεόραση, παίρνουν παραμάσχαλα τον πρώτο καλόγερο αντίκα που βρήκαν στο σπίτι της γιαγιάς και έρχονται στην Αθήνα για να κερδίσουν λίγα λεπτά τηλεοπτικής δόξας κι αν είναι και τυχεροί, μπορεί να επιστρέψουν στο σπίτι τους και με μερικά λεφτά στην τσέπη.

Kαθώς η κοινωνία μας γίνεται όλο και πιο ναρκισσιστική στην επιθυμία της για «μεγαλείο» και φήμη, οι άνθρωποι βλέπουν τέτοιες εκπομπές ως τη γρήγορη διαδρομή τους προς τη δόξα. Αυτή που μπορεί να κρατάει για λίγο, αλλά κάποιες φορές τους βοηθά να κερδίσει αναγνωρισιμότητα ή ακόμα και followers, που στην εποχή μας είναι στόχος για πολλούς.

Το θέμα είναι που αλλού μπορεί να φτάσει η τηλεόραση ώστε να συνεχίσει να γεμίζει το πρόγραμμα της εύκολα, αλλά από την άλλη που μπορούν  να φτάσουν κι όλοι εκείνοι που πολύ εύκολα βάζουν πλέον προς πώληση από ένα βραχιόλι της μάνας τους μέχρι τα πιο αθώα όνειρα τους, για λίγα λεπτά «επιτυχίας». Έχουμε δρόμο για να το μάθουμε κι αυτό… Είναι εντυπωσιακό ωστόσο πως τα “δεκαπέντε λεπτά διασημότητας” που πρόβλεψε ο Άντι Γουόρχολ πριν χρόνια πως αντιστοιχούν στον καθένα μας, εξακολουθεί να ισχύει και να είναι αυτοσκοπός για πολλούς ανθρώπους.