Γιώργος Πυρπασόπουλος: Κάθε άλλο παρά πουπουλένιος

της Γιώτας Κωνσταντινίδου Εικόνες: Άννα Καρμίρη

Είναι δύσκολο σε μια ώρα να εκμαιεύσεις από το Γιώργο Πυρπασόπουλο τον τρόπο ζωής του, τις υποκριτικές του προσεγγίσεις, τις στιγμές της ψυχικής του ηρεμίας. Καταφέρνεις όμως να αναλύσεις τη συγκλονιστική του ερμηνεία στον Πουπουλένιο που στοίχειωσε και ενθουσίασε το θεατρικό κοινό της πόλης, να γελάσεις δυνατά με το εκλεπτυσμένο χιούμορ του και να συγκρατήσεις το ηχόχρωμα της μαγευτικής φωνής του. Άγγλος στα ραντεβού του, Ιταλός στο ντύσιμό του, Έλληνας στα πάθη του και απόλυτα συνειδητοποιημένος στο να εξελίσσει κάθε στιγμή της προσωπικής και θεατρικής του πορείας.

Ένας καθ’ όλα ανάλαφρος τίτλος που περικλείει βαριά και δύσκολα πράγματα. Έρχεται σε αντίθεση με όλο το έργο. Από τη μια σημαδεύει το έργο, το πούπουλο, το μαξιλάρι, από την άλλη έρχεται σε μια αντίθεση για να καταφέρει να ισορροπήσει αυτό το σκληρό έργο, τα σκληρά γεγονότα της παράστασης. Νομίζω, ωστόσο, ότι το έργο είναι απόλυτα ισορροπημένο γιατί ναι μεν είναι σκληρό αλλά διαθέτει και ένα χιούμορ που είναι απίστευτα τρυφερό.

Το θεατρικό καστ φαντάζει στα μάτια μας σαν μια δεμένη αντρική παρέα. Είναι κάπως έτσι; Ναι, είναι μια σπάνια συνάντηση. Εμένα δεν μου έχει ξανασυμβεί στο θέατρο. Συμβαίνει ανά περιόδους αλλά όχι απόλυτα, κάποια κομμάτια είναι αυτά που μπορείς να ταυτιστείς απόλυτα, στις απόψεις, στις αρχές. Με μας πέτυχε γιατί μοιραζόμαστε την ίδια πίστη, τον ίδιο ενθουσιασμό, τον ίδιο επαγγελματισμό, την ίδια αντίληψη. Είμαστε σαν μια παρέα που γνωριζόμαστε καιρό. Με τον Κωνσταντίνο (Μαρκουλάκη) είμαστε φίλοι, με τον Οδυσσέα (Παπασπηλιόπουλο) και το Νίκο (Κουρή) δεν έχουμε ξανασυνεργαστεί αλλά είναι σαν να γνωριζόμαστε χρόνια.

O κ. Μαρκουλάκης σε συνέντευξή του στο ραδιόφωνο έκανε λόγο για ένα ταλαντούχο παιδί, εξαιρετικά συμπαθή που του ήταν αδιανόητο να σκεφτεί άλλο για τον ρόλο, αναφερόμενος σε εσάς. Εσείς πόσο ψάξατε τον εαυτό σας για να αποδώσετε τον ρόλο; Τον έψαξα σε ένα κομμάτι που αφορά στην αθωότητα. Πόσο υπάρχει και πού υπάρχει για να υλοποιηθεί η εκφορά του δικού μου ρόλου. Εκεί κινήθηκα, σ’ αυτόν τον άξονα.

Ενσαρκώνετε ένα παιδί που έχει υποστεί βία, με νοητικά προβλήματα, χωρίς να γίνεται ξεκάθαρο αν το ένα είναι απόρροια του άλλου. Πόσο δυσκολευτήκατε στις λεπτές διαχωριστικές γραμμές αυτού του ρόλου; Έχω την αίσθηση ότι δεν ήταν εκ γενετής ή ότι ήταν εκ γενετής και οι γονείς επιβάρυναν το πρόβλημα, χρησιμοποιώντας το για να πετύχουν τους σκοπούς τους. Ο ρόλος κινείται σε ένα τεντωμένο σχοινί μεταξύ του υπερβολικού και του ρεαλιστικού. Η αλήθεια είναι ότι δεν πρόσεξα πόσο θα πάω από δω ή από κει αλλά εστίασα στην αλήθεια του πράγματος, στο πώς είναι ένα παιδί με αυτής της φύσεως τα προβλήματα, πώς άγεται και φέρεται, ποιες είναι οι εκφράσεις του και πώς αντιλαμβάνεται τα πράγματα.

Όλοι μας ξέρουμε ή έχουμε δει παιδιά με νοητικά προβλήματα. Εσείς επισκεφτήκατε κάποια παιδιά για να εξελίξετε το ρόλο σας; Δεν έκανα κάποια συγκεκριμένη έρευνα άλλα γενικά έχω επαφή με ανθρώπους που έχουν παιδιά με νοητικά προβλήματα. Ως επί το πλείστον ο ρόλος στηρίχτηκε στο μεγαλύτερο κομμάτι στην αφέλεια και στη συμπεριφορά ενός τέτοιου παιδιού, ο τρόπος που κοιτάζει, ο τρόπος που παρατηρεί. Συνήθως τα παιδιά χάνονται όταν ενθουσιάζονται με κάτι. Είναι σαν να έχει ένα μόνιμο ενθουσιασμό, μια μόνιμη αφαίρεση από την πραγματικότητα. Ο βασικός άξονας που κινήθηκα για να εμπνευστώ είναι τα παιδιά που δεν συγκεντρώνονται και διασπώνται.

Ο κ. Μαρκουλάκης είναι ο μεταφραστής και ο σκηνοθέτης της παράστασης. Υπήρξε καθοδηγητής σας σ’ αυτή τη δουλειά; Δεν θα το έλεγα έτσι. Ο τρόπος που δούλεψε ο Κωνσταντίνος (Μαρκουλάκης), ήταν πάρα πολύ γενναιόδωρος. Ήταν ανοιχτός στο να προτείνουμε πράγματα, να εκφράζουμε την άποψή μας, να συζητάμε όλοι μαζί για το πώς το βλέπουμε. Ο τρόπος της δουλειάς έγινε ομαδικά. Κάποιες σκηνές του Κωνσταντίνου (Μαρκουλάκης) που δεν μπορούσε ο ίδιος να είναι κάτω από τη σκηνή για να τις δει, ανέβαινε κάποιος άλλος στη θέση του για να μπορέσει να δει το αποτέλεσμα σκηνοθετικά. Παρόλο που είχε πολύ ξεκάθαρα στο μυαλό του την τελική εικόνα του πράγματος, στη σύνθεση, στην επεξεργασία και στις προτάσεις ήμασταν όλοι μαζί.

Στο έργο δεν φαίνεται ξεκάθαρα η σκηνοθεσία. Αυτό ήταν εσκεμμένη αποτύπωση; Όχι, νομίζω επιτυχία ενός έργου είναι να μη φαίνεται ξεκάθαρα η σκηνοθεσία, αλλιώς παρατηρείς τη σκηνοθεσία και όχι το έργο. Τότε πετυχαίνεις σε ένα έργο, όταν δεν φαίνεται η κατασκευή του έργου. Η σκηνοθεσία είναι μια κατασκευή με έναν τρόπο. Οπότε αυτό το πέτυχε απόλυτα ο Κωνσταντίνος (Μαρκουλάκης).

Ένα παιδί που βλέπει βία και γράφει γι’ αυτήν, ασκεί βία, ένα παιδί που είναι θύμα κακοποίησης και σκοτώνει, ένας αστυνομικός από προβληματική οικογένεια, ένας αστυνομικός που έχει υποστεί σεξουαλική κακοποίηση. Όλοι οι ήρωες είναι αντιμέτωποι με τη βία. Τι θέλει να μας καταδείξει; Δεν είμαι σίγουρος αλλά ξέρω ότι με αφορά. Νομίζω ότι όλοι μπορούμε να ταυτιστούμε με το πόσο μας έχουν επηρεάσει πράγματα στην παιδική μας ηλικία και κατά πόσο έχουμε αλλάξει από αυτό που ήμασταν. Στην ουσία έχουμε αλλάξει πραγματικά ή διαχειριζόμαστε τα πράγματα;

Το έργο εστιάζει στο τι κουβαλάμε και τι μας έχει στιγματίσει στην παιδική μας ηλικία, ωστόσο δεν φτάνει ένα κομβικό σημείο στη ζωή μας που πρέπει να ξεπεράσουμε τα οποιαδήποτε βιώματα και να εξελιχθούμε; Η εξέλιξη είναι η διαχείριση. Φοβάμαι ότι οι άνθρωποι δεν αλλάζουν απλά αλλάζει ο τρόπος διαχείρισης. Τις θετικές εμπειρίες τις διατηρούμε, τις αρνητικές προσπαθούμε να τις διαχειριστούμε ώστε να τις μετατρέψουμε σε θετικές. Κάποια πράγματα είναι πιθανόν να αλλάξουν αλλά πολύ δύσκολα και με πολλή δουλειά. Ακόμα και τώρα ανακαλύπτω πράγματα για μένα τα οποία πρέπει να τα διαχειριστώ, δεν τα δουλεύω πολύ, μπορεί να τα κρύβω κάτω από το χαλάκι.

Η κοινωνία παράγει βία γιατί την αποδέχεται όμως; Η βία είναι ένα φυσικό στοιχείο του ανθρώπου. Όλοι οι άνθρωποι μπορούν να γίνουν βίαιοι κάποια στιγμή. Είναι μέρος της κοινωνίας. Δεν ξέρω αν το ερώτημα είναι γιατί την αποδέχεται. Δεν τη διαχειρίζεται όπως θα έπρεπε.

Ο Μίκαλ γιατί έχει ανάγκη να ακούει τις ιστορίες; Είναι ένας τρόπος να ταξιδεύει το μυαλό του. Θαυμάζει τον αδερφό του, του αρέσει ο διαφορετικός κόσμος στις ιστορίες αυτές. Η αλήθεια είναι ότι από όλες τις ιστορίες αυτή που του αρέσει περισσότερο είναι αυτή η οποία δεν έχει κανένα έγκλημα, είναι εντελώς αθώα. Είναι μια ιστορία που τον προσδιορίζει, τον βοηθάει να αποδεχτεί την διαφορετικότητα του. Γίνεται φορέας των ιστοριών του αδερφού του αναγκαστικά γιατί έχει επηρεαστεί αλλά όταν του δίνεται η δυνατότητα να εξελίξει αυτό το πράγμα, πηγαίνει προς την ιστορία η οποία δεν έχει βία.

Είναι πηγή αλήθειας η αφήγηση ιστοριών; Η αφήγηση ιστοριών μυθοπλασίας ή πραγματικών γεγονότων είναι ένας τρόπος για να μπορέσεις να διαχειριστείς τα φρικτά πράγματα που περιγράφονται σ’ αυτές τις ιστορίες. Ένα τρόπος να αναλύσεις τα γεγονότα, να τα κατανοήσεις και να πας παραπέρα. Ένα πραγματικό γεγονός αν το αντιμετωπίσεις κατευθείαν όπως είναι ωμό, σοκάρεσαι, κλίνεσαι. Αν βλέπαμε τις ιστορίες του έργου στις ειδήσεις δεν θα μπορούσαμε να το αντέξουμε. Τις ειδήσεις δεν μπορούμε να τις αντέξουμε. Η τέχνη αναλύει τα ίδια γεγονότα και τα βλέπει υπό ένα διαφορετικό πρίσμα, προκειμένου να τα διαχειριστείς. Ειδάλλως είναι αφόρητα.

Το κοινό του Πουπουλένιου γελάει στο μαύρο χιούμορ, νιώθει ενοχές, σοκάρεται και συγκινείται. Ορισμένοι νιώθουν λίγο ενοχή μ’ αυτό, με το να γελάσουν ή όχι. Άλλοι δεν νιώθουν καμιά ενοχή. Πιστεύω ότι δεν πρέπει κανείς να κρατάει τον εαυτό του αλλά να εκφράζεται όπως ακριβώς νιώθει. Αν θες να κλάψεις ή να γελάσεις καλό είναι να αφεθείς. Από την άλλη, το να νιώσεις ενοχή επειδή γελάς, πρέπει να ψάξεις γιατί νιώθεις έτσι. Αυτό κάτι υποδηλώνει. Σημαίνει ότι κάπου φρενάρεις τον εαυτό σου, ότι έχεις βάλει κάπου κάποιο εμπόδιο. Είναι κατανοητές και θεμιτές όλες οι αντιδράσεις του κόσμου. Ο καθένας ανάλογα με τα βιώματα και την αντίληψή του, αντιδρά σ’ αυτό που βλέπει. Υπάρχουν θεατές που είναι ενθουσιασμένοι με το έργο αλλά υπάρχουν και θεατές που είναι ενθουσιασμένοι με μας αλλά όχι με το έργο. Υπάρχουν και κάποιοι που έχουν αποχωρήσει στο μέσον της παράστασης γιατί δεν μπόρεσαν να το αντέξουν. Αν το εκλάβει κανείς κυριολεκτικά το έργο δεν μπορεί να το αντέξει. Πρέπει να το δεις σε μια μεταφορά του.

Ιρλανδικό κείμενο, με θέματα όμως πάνω από κουλτούρες και λαούς. Αν σκεφτείς ότι αυτό είναι ένα παραμύθι και αν αναλογιστείς άλλα κλασικά παραμύθια, τότε θα συνειδητοποιήσεις ότι αφηγούνται πράγματα φρικτά. Την κοκκινοσκουφίτσα την έφαγε ο κακός λύκος και του άνοιξαν την κοιλιά. Είναι ένας τρόπος για να προετοιμάσεις τα παιδιά για τα άσχημα πράγματα που μπορούν να συμβούν στη ζωή τους. Ότι η ζωή διαθέτει μια καλή και μια άσχημη πλευρά. Τα παραμύθια ισορροπούν και συνδυάζουν και τα δυο πράγματα για να εξοικειωθούν τα παιδιά με τη ζωή. Το έργο μας είναι ένα παραμύθι για μεγάλους.

Εγγονός της Μαρίκας Νέζερ. Η θεατρική παιδεία ήταν οικογενειακή συνήθεια ή τυχαία επιλογή; Όχι, το γεγονός ότι η γιαγιά μου και ο πατέρας μου ήταν ηθοποιοί, καθόρισε και τη μετέπειτα δική μου πορεία. Από πολύ μικρός ήρθα σε επαφή με το θέατρο. Ένα δώρο που θυμάμαι στο δημοτικό ήταν το κουκλοθέατρο. Σιγά-σιγά ανακάλυπτα τα κουστούμια της γιαγιάς, τους ρόλους της, παλιές φωτογραφίες, αυτόγραφα. Τα αδέρφια μου, ωστόσο, δεν ασχολήθηκαν με το θέατρο, ο ένας είναι επιστήμονας γεωφυσικός και άλλος επιστήμονας γιατρός εδώ στη Θεσσαλονίκη.

Αποχή από την τηλεόραση. Χρόνος ή επιλογές ο λόγος; Απέχω γιατί δεν με ικανοποιούν τα πράγματα που μου προτείνουν. Η τηλεόραση αντί να καλυτερεύει λόγω της κρίσης έχει χειροτερέψει. Πάντα υπάρχουν εξαιρέσεις αλλά στο σύνολό της δεν με ικανοποιεί.

Κινηματογράφος.. Θέλω πολύ να κάνω. Έχω εμπλακεί στο χώρο του κινηματογράφου αρκετά, είμαι στο διοικητικό συμβούλιο της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου και προσπαθώ με έναν τρόπο να συμβάλω στο κινηματογραφικό τοπίο. Είχα κάνει μια απόπειρα με μια δική μου ταινία το 2010, το «Forever». Υπάρχει ένα κομμάτι του avant grande Κινηματογράφου το οποίο έχει μια αναγνώριση έξω και πάει πάρα πολύ καλά αλλά σε ό,τι σχετίζεται με ένα κομμάτι που μπορεί να απλωθεί στο ευρύ κοινό αυτό το συγκεκριμένο κομμάτι έχει έλλειψη στην εσωτερική αγορά. Προσπαθεί να καλυφθεί από κάποιες ταινίες οι οποίες είτε είναι ριμέικ παλιών ταινιών ή ταινίες πολύ φτωχά κατασκευασμένες. Επικρατεί μια λανθασμένη εκτίμηση από παραγωγούς και διανομείς για το πού πρέπει να επενδύσουν. Υπάρχει η εσφαλμένη άποψη ότι επειδή ο κόσμος περνάει χάλια και έχει ανάγκη να γελάσει πρέπει να κάνουμε κωμωδίες. Δεν ισχύει αυτό. Ο Πουπουλένιος είναι μια παράσταση δύο χρόνων ενός σπαρακτικού έργου με στοιχεία τρυφερότητας και γέλιου σε σημεία, που ο κόσμος σπεύδει να το δει. Αν γινόταν ταινία, θα είχε την ίδια επιτυχία. Οπότε οι εσφαλμένες εκτιμήσεις για τον κινηματογράφο αποτελούν μύθο που πρέπει να σταματήσει. Ο κόσμος έχει ανάγκη από ψυχαγωγία και σωστή ψυχαγωγία, είτε είναι δράμα, κωμωδία, ερωτική ιστορία, ντοκιμαντέρ ή ο, τιδήποτε. Απλά πρέπει να γίνει με κατάλληλο τρόπο, σωστά υλικά και κάποιους κανόνες. Δεν υπάρχει η επιμέλεια και η οργάνωση, το υλικό υπάρχει, ηθοποιοί και σενάρια και σκηνοθέτες. Ο κινηματογράφος είναι μια δραστηριότητα που απαιτεί χρήματα, είναι σημαντικό να μη φοβούνται να επενδύσουν.

Πώς επιλέγετε να ηρεμείτε όταν το έχετε ανάγκη; Επιλέγω ό,τι έχει να κάνει με την επαφή με τη φύση. Κάνω surf όποτε μπορώ, αναρρίχηση, πεζοπορία. Μ’ αρέσει η δράση.

«Είμαι ευτυχής που είμαι στη Θεσσαλονίκη. Είναι πανέμορφα και ειδικά την άνοιξη. Είναι ζηλευτό το κομμάτι της Παραλίας. Η πόλη έχει αλλάξει πολύ. Ελπίζω το μετρό να γίνει γρήγορα, θα λύσει πολλά προβλήματα. Με καλή θέληση και διάθεση όλα θα γίνουν.» Γιώργος Πυρπασόπουλος.

Χάθηκε κάνοντας ποδήλατο στην Παραλία….