Γράμμα σ’ ένα Φινλανδό φίλο

Μιλούσαμε όλο το απόγευμα στο ίντερνετ. Εκείνος από Φινλανδία, εγώ από Ελλάδα. Κάποτε η συζήτηση έφτασε και στο ελληνικό πρόβλημα. Ο Lasse μου περιέγραφε με τα πιο μελανά χρώματα τις απόψεις των συμπατριωτών του για τη χώρα μας. Αναρωτιόταν πώς είναι δυνατόν μία τόσο όμορφη χώρα να έχει όλα αυτά τα προβλήματα και γιατί είναι τόσο ανοργάνωτη. Εγώ δεν ήξερα τι να απαντήσω. Τον καληνύχτισα βιαστικά, αλλά τα λόγια του τριγύριζαν στο μυαλό μου. Και τελικά αποφάσισα να του στείλω το e-mail που μεταφρασμένο διαβάζετε παρακάτω:

”Αγαπητέ Lasse,

Αποφάσισα να σε απαλλάξω από τις απορίες σου για την κατάντια της Ελλάδας με μία αλληγορία που θα σε βοηθήσει να καταλάβεις πώς φτάσαμε ως εδώ. Φαντάσου, λοιπόν, τη χώρα μου σαν ένα μεγάλο επιβατηγό πλοίο. Το ότι, ούτως ή άλλως, η Ελλάδα περιτριγυρίζεται από νερό θα σε βοηθήσει. Μη σε νοιάζει ούτε ο προορισμός ούτε η διάρκεια του ταξιδιού. Σε αυτό το πλοίο υπάρχουν τρία καταστρώματα, που δύσκολα επικοινωνούν μεταξύ τους. Στο ανώτερο βρίσκονται ο καπετάνιος και οι πλοίαρχοι. Μην νομίζεις ότι μοιάζουν με πραγματικούς θαλλασσόλυκους. Μαλώνουνε συνέχεια για το ποιος θα κρατάει το τιμόνι και φυσικά, για την πορεία του ταξιδιού. Άλλος θέλει να πάνε αριστερά, άλλος δεξιά και άλλος να διατηρήσουν σταθερή πορεία. Αυτό όμως δεν γίνεται συνέχεια. Τις πιο πολλές φορές θα τους δεις να ξεχνούν τις διαφορές τους, καταναλώνοντας πανάκριβους αστακούς και γαλλικές σαμπάνιες στο εστιατόριο, προβάροντας ακριβά κοστούμια στις πολυτελέστατες καμπίνες τους και κάνοντας ηλιοθεραπεία σε πανάκριβες σεζ-λογκ.

Το δεύτερο κατάστρωμα είναι πολυπληθέστερο. Γεμάτο με ανθρώπους αναιδείς, κακόψυχους και ατομικιστές. Το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι πώς να βάλουν και αυτοί χέρι στα καλούδια των πλοιάρχων. Θα τους δεις να τους γλείφουν για να τους πετάξουν κανένα ξεροκόμματο ή ακόμα καλύτερα, να τους ανεβάσουν στο πρώτο κατάστρωμα. Πολύ γρήγορα οργανώθηκαν. Εξέλεξαν συνδισκαλιστές για να σκαλίζουν τα σκατά των πλοιάρχων, μπας και βρουν κανένα θησαυρό και δημοσιογράφους, για να γράφουν όλο τον κόσμο εκεί που δεν πιάνει μελάνι και να λένε αυτά που τους συμφέρουν.

Οι πιο πολλοί, όμως, βρίσκονται στο τελευταίο και χαμηλότερο κατάστρωμα. Είναι άνθρωποι απλοί, με τα προτερήματα και τα ελαττώματά τους. Οι καμπίνες τους είναι παλιές, τα ρούχα τους χιλιοφορεμένα και το φαγητό τους λιτό. Δουλεύουν για τους πλοιάρχους και τους παρατρεχάμενούς τους, του μεσαίου καταστρώματος. Σερβιτόροι, τεχνίτες, υπηρέτες, μούτσοι. Συχνά, δυστυχώς, παρασύρονται και, θέλοντας να μοιάσουν στους συνδισκαλιστές και τους πλοιάρχους, κάνουν κουτοπονηριές, πιστεύοντας σε όνειρα απατηλά, που όταν δεν τους πετυχαίνουν διαμαρτύρονται. Υπάρχουν, βέβαια και πολλά άτομα, κυρίως νέα, που δυστυχούν και δίκαια ωρύονται, συνειδητοποιώντας ότι δύσκολα οι στόχοι τους θα γίνουν πραγματικότητα σε αυτό το…σαπιοκάραβο.

Τελικά, το καράβι χάνει την πορεία του και κατευθύνεται προς μία ξέρα. Ο καπετάνιος και οι πλοίαρχοι παίζουν χαρτιά και δεν το αντιλαμβάνονται. Το πλοίο συγκρούεται με την ξέρα. Το τραπέζι με την πράσινη τσόχα αναποδογυρίζει και ο καπετάνιος βρίζει επειδή χάνει το καλό του φύλλο. Ο υποπλοίαρχος κοιτάει τρομοκρατημένος το καλό του πηλίκιο, που του το παίρνει ο αέρας. Ο λοστρόμος τρέχει στην καμπίνα του να σώσει ό,τι μπορεί. Νερά αρχίζουν να μπάζουν από παντού. Οι συναγερμοί ουρλιάζουν μάταια. Οι συνδισκαλιστές, οι δημοσιογραφοι και οι βολεμένοι τρέχουν στους προστάτες τους. Τους υπόσχονται ότι, αν τους σώσουν, θα τους παρέχουν κάθε κάλυψη για τις βρωμοδουλειές τους. Οι πλοίαρχοι δέχονται και τους ανεβάζουν. Ουφ! Πιο εύκολα θα τη γλυτώσουν τώρα που είναι ψηλά και τα νερά δεν θα τους φτάνουν!

Και οι άλλοι στο κάτω κατάστρωμα; Ποιος νοιάζεται τώρα γι’ αυτούς; Οι του κάτω καταστρώματος τρέχουν αλαφιασμένοι. Να προλάβουν να μπουν στις σωστικές λέμβους! Επιτέλους μία ευκαιρία, έστω και έτσι, να αφήσουν αυτό το καταρραμένο καράβι! Τις ρίχνουν στη θάλασσα. Τα κύματα από πίσω τους καταπίνουν τα υπάρχοντά τους. Στο διάολο τα υπάρχοντά τους! Αρκεί να φύγουν! Σπρώχνονται, φωνάζουν, μερικοί πιάνονται στα χέρια. Τα κύματα πλησιάζουν απειλητικά. ”Βοήθεια! Θα πνιγούμε!” φωνάζουν οι τελευταίοι, αλλά κανείς δεν τους δίνει σημασία… Το καράβι βουλιάζει τελικά και κάθεται σαν αμόνι στο βυθό. Αυτό ήταν. Ο καπετάνιος, οι πλοίαρχοι, οι συνδισκαλιστές και οι δημοσιογράφοι, οκνηροί από την ανευθυνότητα και φουσκωμένοι από το πολύ φαΐ, πνίγονται. Αλλά τι απέγιναν οι απλοί άνθρωποι που δεν πρόλαβαν να μπουν στις βάρκες; Αυτοί, ευτυχώς, ούτε πολύ έφαγαν ούτε ευθυνόφοβοι είναι! Κατάλαβαν μάλιστα τι μεγάλο ολέθριο λάθος θα έκαναν, θέλοντας να μοιάσουν σε αυτά τα γελοία υποκείμενα! Όμως το νερό είναι παγωμένο! Κολυμπούν γρήγορα στο κοντινότερο νησί αποκαμωμένοι. Η θάλασσα ξεβράζει τα κομμάτια του πλοίου και τα σώματα των πνιγμένων. Οι σωστικές λέμβοι αχνοφαίνονται ακόμα στον ορίζοντα. Οι ναυαγοί κοιτάζονται μεταξύ τους και χαμογελούν. Είναι μόνοι, ολομόναχοι, αλλά δεν πειράζει. Καιρός να κάνουν μία καινούργια αρχή, χωρίς να υπηρετούν και να ανέχονται άχρηστους και συμφεροντολόγους ταγούς. Χωρίς ανούσια οράματα, κενές ιδεολογίες και έωλες φιλοδοξίες. Τόσο δύσκολο είναι; Όχι, δεν είναι! Η αρρώστια μόλις είχε κάνει τον κύκλο της. Αφήνουν μία ανάσα ανακούφισης και ανασκουμπώνονται. Έχουν πολλή δουλειά…

Δυστυχώς, φίλε μου, στη χώρα μας υπάρχουν πολλοί πλοίαρχοι, πολλοί συνδισκαλιστές και πολλοί δημοσιογράφοι. Και ένας λαός μπερδεμένος που έχασε το δρόμο του τριάντα χρόνια τώρα και τον ψάχνει με λάθος τρόπο. Τώρα, πλέον, είναι αργά. Το ναυάγιο δεν μπορεί να αποφευχθεί. Ίσως είναι πολύ σκληρό, ίσως όχι και τόσο. Αλλά θα γίνει. Πολλοί λένε σε τρία ή τέσσερα χρόνια. Όλοι λίγο- πολύ το έχουμε καταλάβει. Ήδη, οι σωστικές λέμβοι της μετανάστευσης γίνονται ανάρπαστες. Η χιονισμένη Φινλανδία είναι, ξέρεις, μία από αυτές.

Και έρχομαι και σε μένα. Αν με ρωτήσεις τι σκοπεύω να κάνω εγώ για να… σωθώ, μίαν απάντηση έχω: ”Ευτυχώς, αγαπητέ μου Lasse, εγώ ξέρω πολύ καλό κολύμπι!” Ελπίζω να απάντησα ικανοποιητικά στις δικαιολογημένες απορίες σου και να καταλάβεις το σκεπτικό μου, ακόμα και αν σου φανεί τελικά υπεραπλουστευμένο και υπεραισιόδοξο. Περιμένω απάντηση.

Φιλικά,

Ko$ti$”