H εμπάθεια, η αλήθεια και η οφειλόμενη αποκατάστασή της

Του Γιώργου Τούλα

Έχω μια παραδοχή που με βοήθησε πολύ. Στη ζωή δεν μπορεί να σε αγαπούν όλοι. Σε βοηθά να κατανοήσεις αντιδράσεις ανθρώπων συχνά. Στα 25 χρόνια της parallaxi και της πορείας μου στο ραδιόφωνο αλλά και στα 4 χρόνια της δράσης μας η Θεσσαλονίκη Αλλιώς δεν μπήκα ποτέ στη διαδικασία να απαντήσω σε μεμονωμένα είναι ή αλήθεια αρνητικά σχόλια ανθρώπων που διαφωνούν με τη δουλειά μου. Είναι θεμιτό άλλωστε να υπάρχει κριτική και όταν είναι καλόπιστη μάλιστα βοηθά να βελτιώνεται κανείς.

Τις τελευταίες μέρες όμως, που ανακοινώσαμε μια σειρά από δράσεις του Θεσσαλονίκη Αλλιώς μέχρι το καλοκαίρι, υπήρξαν μερικά συντονισμένα κείμενα από μια μικρή ομάδα ανθρώπων οι οποίοι σχετίζονται μεταξύ τους που δημιουργούν συκοφαντικά μια “εντύπωση” που θα έπρεπε να διορθωθεί.

Μια από τις δράσεις αυτής της εποχής είναι το make art, μια εντυπωσιακή ομπρέλα 45 διαφορετικών εκθέσεων, 156 συνολικά καλλιτεχνών, designers, σχεδιαστών, φωτογράφων που πραγματοποιούνται με παρακίνηση της parallaxi και πρωτοβουλία των ίδιων των καλλιτεχνών σε διάφορα σημεία της πόλης. Ένα αληθινό σαφάρι δημιουργίας. Μια δράση που γίνεται χωρίς τη βοήθεια κανενός χορηγού και στην οποία αναλάβαμε από την αρχή τα έξοδα της προβολής της με την εκτύπωση της αφίσας, του χάρτη, τη δημιουργία του site που την υποστηρίζει, το γραφείο τύπου της, τα έξοδα του μεγάλου εναρκτήριου πάρτι που έγινε προχθές στην πλατεία Άθωνος, την οργάνωση των περιπατητικών ξεναγήσεων και ό,τι άλλο υποστηρικτικό είχαν ανάγκη οι καλλιτέχνες, όπως να εξασφαλιστούν χώροι σε όσους δεν τα κατάφεραν μόνοι τους. Σκοπός της δράσης όπως και των υπολοίπων είκοσι περίπου εκθέσεων που έχουμε οργανώσει στα 4 χρόνια του Θεσσαλονίκη Αλλιώς, στην Ελλάδα και τη Γερμανία, είναι η ανάδειξη και η προώθηση της δημιουργίας στην πόλη. 

Προχθές λοιπόν στον ιστότοπο Egnatia Post εμφανίστηκε ένα κείμενο της κ. Δωροθέας Κοντελετζίδου που ισχυρίστηκε τα εξής:

“Ο λόγος για το «Make art» του Γιώργου Τούλα, ο οποίος, αφού για χρόνια προωθούσε τις δράσεις της «Παράλλαξης» και της «Θεσσαλονίκης Αλλιώς» από το Δημόσιο Ραδιόφωνο, τον FM, 9.58, στην ώρα των εκπομπών του, τώρα, πλέον, αναδεικνύεται σε θερμό υποστηρικτή της «τέχνης». Ποιας τέχνης; Μα βέβαια, αυτής όπου ο κάθε «καλλιτέχνης» – καλλιτέχνης θα αναζητήσει το χώρο μόνος του, θα στήσει το έργο του, οτιδήποτε, οπουδήποτε, ώστε να συμπεριληφθεί στο φεστιβάλ «Make art», υπό την αιγίδα και την επιδότηση της «Ευρωπαϊκής Πρωτεύουσας Νεολαίας 2014» (δείτε εδώ την πρόσκληση συμμετοχής).

Οι επιτυχημένες «ακτιβιστικές» του δράσεις φαίνεται δεν αρκούν, δεν επιφέρουν το ανάλογο οικονομικό αντίκρισμα, οπότε η επέκταση στην «τέχνη» έχει αναχθεί σε πολιτιστικό «δημοκρατικό» δρώμενο. Φαίνεται ότι η παράφραση της έννοιας «τέχνη και ζωή ή ζωή και τέχνη» της δεκαετίας του 1960 έχει ερμηνευθεί από τους διοργανωτές ως «οργανώνω»  ό,τι να’ ναι αρκεί να το «θεσμοποιήσω».

Και εξηγούμαι: είναι θεμιτό να οργανώνονται εκθέσεις νέων καλλιτεχνών -και όχι φοιτητών- στο δημόσιο ευρύ χώρο, είναι, όμως, εκμετάλλευση προς τα όνειρα, την επιθυμία αυτών των νέων, όχι μόνο να μην τους παρέχεται οποιαδήποτε στήριξη, αντιθέτως να τους ζητείται να βρουν οι ίδιοι το χώρο, να στήσουν το έργο τους, ενώ ο φορέας της δράσης επιδοτείται. Με ποια κριτήρια; Ποια τέχνη; Έτσι «γίνεται» η τέχνη; Με διάφορα «υλικά» όπως ένα κέικ, αν και εκεί ακόμα… Τέτοιες «έννοιες» υποδόρια, αλλά και καιροσκοπικά, αποδομούν κάθε γνώση και κριτήριο και συγχρόνως επικροτούν την προχειρότητα της τέχνης.

Τα Open Studio, Portes Ouvertes, Vitrines d’Art κ.ά. που έχουν ήδη αναπτυχθεί εδώ και δεκαετίες σε άλλες χώρες αλλά και στη Θεσσαλονίκη από το 1990 -η υπογράφουσα είχε τουλάχιστον δύο φορές οργανώσει με άλλους φορείς παρόμοιες δράσεις-, είχαν ένα βασικό κριτήριο: την επιλογή καλλιτεχνών και την παροχή μέσα από κάποιο κατάλογο, ένα κείμενο, ένα cd ώστε να καταγραφεί, να «μείνει» ένα ίχνος για τους καλλιτέχνες. Το κόστος ελάχιστο.’’

Τι λέει λοιπόν αυτό το κείμενο: Ότι εμείς πήραμε για αυτή τη δράση χρήματα από την πρωτεύουσα Νεολαίας 2014, τα οποία και κρατήσαμε για την πάρτη μας. Υπό την αιγίδα και την επιδότηση του 14 λέει. Η κατηγορία φυσικά είναι πέρα για πέρα ψευδής και συκοφαντική. Εμείς στην προκύρηξη μας είπαμε ότι Λαμβάνοντας υπόψη την ανάδειξη της πόλης ως “Πρωτεύουσας Νεολαίας” για το 2014, παρουσιάζει αυτή τη φορά ένα διαφοροποιημένο πρόγραμμα δράσεων με στόχο την καλλιτεχνική εξωστρέφεια της Θεσσαλονίκης. Μας ενέπνευσε ο τίτλος της πόλης για να καλέσουμε νέους ανθρώπους δηλαδή να δείξουν σε μια δράση μας τη δουλειά της. Αρκούσε από την πλευρά της συντάκτριας του κειμένου μια ματιά στο πρόγραμμα εκδηλώσεων του 2014 για να καταλάβει ότι η δράση μας make art δεν έχει καμία μα καμία σχέση με το 2014. Άλλωστε πουθενά στην έκθεση δεν συμπεριλαμβάνεται το λογότυπο του οργανισμού και πουθενά σε κανένα δελτίο τύπου δεν αναφέρεται κουβέντα για τον Οργανισμό. Την ιστορία κατασκεύασε η συντάκτρια για δικούς της λόγους. 

Στο σημείο αυτό αναλαμβάνει το ίδιο το 2014 δια της προέδρου του Μαρίας Πασχαλίδου να βάλει τα πράγματα σε τάξη:

‘’ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΝΑΚΡΙΒΟΥΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΟΣ

Με έκπληξη διαβάσαμε δημοσίευμα στο site σας, υπογεγραμμένο από την κ. Δωροθέα Κοντελετζίδου, στο οποίο αναφέρεται εντελώς εσφαλμένα ότι το φεστιβάλ «Make Art» πραγματοποιείται «υπό την αιγίδα και την επιδότηση της Ευρωπαϊκής Πρωτεύουσας Νεολαίας 2014». Στην πραγματικότητα το «Make Art» είναι μία διοργάνωση της Parallaxi, διοργάνωση με την οποία η Θεσσαλονίκη – Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Νεολαίας 2014 δεν έχει καμία απολύτως σχέση. Η συντάκτρια του κειμένου όφειλε να ελέγξει την ακρίβεια όσων γράφει προτού συνδέσει, εντελώς αυθαίρετα, σχήματα μεταξύ τους ασύνδετα. Ως εκ τούτου θεωρούμε το κείμενο της κ. Κοντελετζίδου όχι μόνο αναληθές, αλλά και εμπαθές και κακόβουλο και για το λόγο αυτό ζητούμε από την ίδια να επανορθώσει  και από το Egnatiapost.gr να αναρτήσει τόσο την επανόρθωσή της όσο και την επιστολή μας. Η Πρόεδρος του Δ.Σ  Της Κ.Ε.ΔΗ.Θ. Θεσσαλονίκη Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Νεολαίας 2014 ΜΑΡΙΑ ΠΑΣΧΑΛΙΔΟΥ’’

Αφού λοιπόν κατασκευάζει μια ολόκληρη ιστορία η κ. Κοντελετζίδου για να μας κατηγορήσει για κάτι που έπλασε από το μυαλό της πηγαίνει και παρακάτω. Αμφισβητεί την ικανότητα μας να οργανώνουμε εκθέσεις, δικαίωμα που κρατά πιθανά μόνο για τον εαυτό της στο τέλος της παραγράφου και μας κατηγορεί ότι δεν αφήνουμε πίσω ούτε ένα ίχνος της έκθεσης για τον ιστορικό του μέλλοντος. Εδώ όμως έρχεται και πάλι η πραγματικότητα να τη διαψεύσει. Την οργάνωση της δράσης όπως και την ευθύνη για όλες τις δράσεις του Θεσσαλονίκη Αλλιώς στο κομμάτι της δημιουργίας, από το ξεκίνημα του το 2010 μέχρι σήμερα έχει η κ. Αλίκη Τσιρλιάγκου. Η Αλίκη Τσιρλιάγκου είναι υπεύθυνη Εικαστικού Προγραμματισμού του “Θεσσαλονίκη Αλλιώς”. Σπούδασε Σύγχρονη Τέχνη στο Λονδίνο (University of Manchester/ Sotheby’s Institute of Art) και είναι Καλλιτεχνική Διευθύντρια της Αίθουσας Τέχνης Nitra, στη Θεσσαλονίκη. Η πιο πρόσφατη επιμέλειά της ήταν για το Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης. Επίσης, έχει συνεργαστεί με το Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, τη Δημοτική Πινακοθήκη Θεσσαλονίκης και το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης στα πλαίσια της Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης (Biennale:3/ Παλιές Διασταυρώσεις – Make it new).

Όσο για το make art, στο νέο τεύχος της parallaxi Απριλίου υπάρχει ένας κατάλογος πολυσέλιδος όλων των εκθέσεων που μοιράστηκε σε όλη την πόλη, ένας ακόμα ξεχωριστός χάρτης που μοιράστηκε σε χιλιάδες αντίτυπα σε πενήντα σημεία σε όλη την πόλη, η αφίσα και φυσικά το “ίχνος” που θα μείνει για πάντα και που ζητά η κ. Κοντελετζίδου και που είναι το ίχνος του καιρού μας ένα ολόκληρο site  που κατασκευάσαμε αποκλειστικά για την έκθεση και όλους τους δημιουργούς της. Και όλα αυτά με έξοδα που βαρύνουν την parallaxi και χωρίς καμία χορηγία. Της εύχομαι από καρδιάς, στη δική της διοργάνωση να διοργανώσει ακόμα καλύτερα τα πράγματα και να εκδώσει ακόμα περισσότερα ίχνη…

Τέλος για το αν αναφερόμουν στις πολιτιστικές ή κοινωνικές δράσεις του Θεσσαλονίκη Αλλιώς που είναι όλες χωρίς εισητήριο μέσα από την εκπομπή στο ραδιόφωνο, νομίζω πως δεν αξίζει να απαντήσω. Το κάνω 25 χρόνια για κάθε δράση πολιτισμού στην πόλη άρα…

Κλείνω το σημείωμα όπως το άρχισα. Καταλαβαίνω την όποια κριτική που θα έπρεπε να υπάρχει λογικά για τα έργα των εκθέσεων που είναι δουλειά των κριτικών. Το μένος όμως για μια ιστορία που μόνο χαρά δίνει σε εκατοντάδες  ανθρώπους που δούλεψαν μαζί δυο μήνες τώρα για έναν σκοπό χωρίς άλλο όφελος, αφού δεν υπάρχει εισιτήριο πουθενά, δεν το αντιλαμβάνομαι. Ζήτησα και γω ευγενικά χθες από την κ. Κοντελετζίδου να αποκαταστήσει την αλήθεια των γραφόμενών της. Μέχρι σήμερα δεν το έχει κάνει. Κρίμα για τον ιστότοπο που το φιλοξένησε και θα όφειλε να διασταυρώνει την ακρίβεια των όσων δημοσιεύει. 

Εμείς θα συνεχίσουμε να κάνουμε αυτό που κάναμε 4 χρόνια τώρα. Τις μέρες αυτές συμπληρώνονται 4 χρόνια από τότε που ξεκίνησε ο σχεδιασμός του Θεσσαλονίκη Αλλιώς της Parallaxi. Η Θεσσαλονίκη Αλλιώς ξεκίνησε πριν τέσσερα χρόνια από μια ανάγκη ενός διαφορετικού εορτασμού των 20 χρόνων του free press της parallaxi και από τη διάθεση μου να πάμε ένα βήμα παραπέρα από την κριτική που ασκούσαμε στα δημόσια πράγματα της πόλης και να προτείνουμε με πράξεις όσα σκεφτόμασταν.

Από τότε μέχρι σήμερα με 30 διαφορετικές δράσεις προσπαθήσαμε με άξονες το δημόσιο χώρο και την ορθή χρήση του, τον πολιτισμό, τις κοινωνικές δράσεις και την αλληλεγγύη, το περιβάλλον και την ανακάλυψη κρυμμένων θησαυρών της πόλης, επεμβήκαμε δραστικά αλλάζοντας την καθημερινότητα περιοχών, κτιρίων ή, συστήνοντας ξανά ξεχασμένες γειτονιές, να δράσουμε στην πόλη. Δημιουργώντας πάρκα, ανακαινίζοντας κτίρια ιστορικών οργανισμών που πλήττονται από την κρίση, οργανώνοντας ένα ετήσιο φεστιβάλ δημιουργικότητας, επεμβαίνοντας σε σημεία παραμελημένα όπως οι ανατολικές ακτές και το δάσος του Σέιχ Σου, προσκαλώντας στη Θεσσαλονίκη καταξιωμένους ειδικούς από το εξωτερικό για διαλέξεις και workshops, εκθέτοντας τις δουλειές σπουδαίων νέων δημιουργών στο εξωτερικό, στο δημαρχείο της Στουτγάρδης, οργανώνοντας με απίστευτη συμμετοχή κόσμου διεθνείς ημέρες, όπως η μέρα χωρίς αυτοκίνητο, εκπροσωπώντας την Ελλάδα σε διεθνείς διοργανώσεις, όπως το Euclid Network στο Στρασβούργο, φέρνοντας τον πολιτισμό σε υποβαθμισμένες γειτονιές που δεν συνήθιζε να πηγαίνει, υλοποιώντας δράσεις για αστέγους, άπορους, ρομά και αποφυλακισμένους, νυχτερινές δράσεις σε μουσεία, παιχνίδια θησαυρού σε αρχαιολογικούς χώρους και δεκάδες άλλα μικρά ή μεγάλα events που άλλαξαν σε σημαντικό βαθμό την καθημερινότητα της πόλης και την αστική της συνείδηση.