H ήττα της δημοκρατίας

Του Γιώργου Τούλα 

Παρακολουθώ Mega. O ρεπόρτερ στέκεται έξω από μια τράπεζα. Περιγράφει την απόλυτη φρίκη. Ηλικιωμένους στα όρια της απόγνωσης και του θυμού. Θέτει τα ερωτήματά του ουσιαστικά ζητώντας συγκεκριμένη τοποθέτηση. Πλησιάζει ένα συνταξιούχο. Του ζητά να πει και αυτός πόσο θυμωμένος είναι. Έκπληξη. Ο παππούς έχει αντίθετη άποψη. Αρχίζει να τη λέει. Ο ρεπόρτερ πανικοβάλλεται. Η παρουσιάστρια στο στούντιο αλλάζει χρώμα. Τον διατάζει να σταματήσει τον γέροντα. Τον κόβουν στον αέρα. Επιστρέφουν πανικόβλητοι στο στούντιο. Αλλάζουν θέμα, βγάζουν γρήγορα άλλους πολίτες που λένε πράγματα πιο αρεστά στο κανάλι. Φρίκη.

Τα ιδιωτικά κανάλια γεννήθηκαν το 1989 μέσα σε ένα καθεστώς παρανομίας. Χωρίς να τους δοθεί ποτέ επισήμως άδεια λειτουργίας και φυσικά χωρίς να την πληρώσουν βάσισαν την ύπαρξή τους σε ένα μεγάλο ποσοστό στα υπερβολικά δάνεια που πήραν από τις τράπεζες και τα οποία σήμερα έφτασαν σε δυσθεώρητα ύψη, αδύνατον να αποπληρωθούν ποτέ, στα χρήματα που κέρδισαν πριν το χρηματιστήριο καταρρεύσει, για τον τύπο υπολογίζονται σε 600 εκατομμύρια ευρώ και σε μια σειρά παράλληλες απασχολήσεις των ιδιοκτητών τους που για πολλές από αυτές φυσικά η πίεση που ασκείτο στην εκάστοτε εξουσία μέσω των ΜΜΕ για διευκολύνσεις στην επίτευξη επιχειρηματικών στόχων είναι τρομακτικές. Νόμοι ψηφίζονταν εν μια νυκτί, φορολογίες πάγωναν επιλεκτικά για τα Μέσα τους, διαγωνισμοί φωτογραφικοί γίνονταν και βέβαια πακτωλός δημοσίου χρήματος με τη μορφή διαφημιστικών ενισχύσεων κράτησαν στη ζωή εκδοτικές επιχειρήσεις που πουλούσαν ελάχιστα φύλλα ή κανάλια. Ακόμα και μια βδομάδα πριν την κατάρρευση αν αναζητήσει κάνεις στη Διαύγεια ποιοι πήραν χρήμα για να βγάλουν καλοκαιρινούς οδηγούς από τον ΕΟΤ θα καταλάβουν τι συμβαίνει.

Η παραίτηση της διευθύντριας της ελληνικής έκδοσης της Huffigton Post όταν παρενέβη η ιδιοκτήτρια από την Αμερική και ζήτησε να πάψουν στην Ελλάδα να προστάζουν τους δημοσιογράφους της να γράφουν μόνο το όχι, η κυκλοφορία εναλλακτικών εντύπων που περιέχουν αφιερώματα μόνο για το ΝΑΙ ή μόνο για το ΟΧΙ είναι δείγμα διάχυσης της κατάντιας και σε νεόκοπα μέσα.

Στην ελεύθερη αγορά και τον καπιταλισμό είναι αυτονόητο πως τα ΜΜΕ προασπίζουν τα συμφέροντα του ιδιοκτήτη τους. Θεμιτό και αναμενόμενο. Αν ο ιδιοκτήτης θέλει το ΝΑΙ ή το ΟΧΙ, σαφώς και μπορεί να το διαφημίζει. Το πρόβλημα αρχίζει όταν το Μέσο ισχυρίζεται πως είναι αντικειμενικό και κάνει σωστά τη δουλειά του. Χθες βράδυ έβλεπα το προεκλογικό σόου του ΣΚΑΙ. Για μιάμιση ώρα που άντεξα έδειχναν σε απευθείας μετάδοση τη συγκέντρωση του ΝΑΙ από το Καλλιμάρμαρο. Σε όλη αυτή τη διάρκεια έδειξαν περίπου για ένα λεπτό εικόνες της αντίστοιχης συγκέντρωσης του ΟΧΙ στο Σύνταγμα. Μόνες παρεμβολές σε αυτή τη μονοδιάστατη εικόνα ήταν η εικόνα του Συνταξιούχου που καθισμένος στο έδαφος έκλαιγε χθες. Εικόνα που επαναλαμβάνονταν ανά πέντε λεπτά. Κάποια στιγμή ο παρουσιαστής της πρωινής εκπομπής του καναλιού, Δημήτρης Οικονόμου, έκανε το κλείσιμο λέγοντας πως ο ΣΚΑΙ έδωσε μαθήματα ανεξαρτησίας και δημοσιογραφίας και αντικειμενικότητας αυτή την εβδομάδα.

Βλέποντας την τραγική αυτή εικόνα του καναλιού, που δεν είναι το μόνο φυσικά αντιλαμβάνεται κάνεις πως η αρχή της δεοντολογίας που μαθαίνουν οι φοιτητές του πρώτου έτους, ακόμα και των ιδιωτικών σχολών δημοσιογραφίας, δεν υφίσταται. Μια ματιά στα νούμερα του ΕΣΡ αυτής της εβδομάδας για τα ποσοστά κάλυψης του ΝΑΙ και το ΟΧΙ είναι αποκαλυπτική. Αυτά δεν συμβαίνουν παρά μόνο σε χώρες όπως η Βόρεια Κορέα.

Ανεξάρτητα από τι ψηφίζει κάνεις την Κυριακή, η παραδοχή πως η κατρακύλα της ενημέρωσης στην Ελλάδα είναι τρομακτική είναι υποχρέωση όλων μας. Και είναι ένα πραγματικό έλλειμμα δημοκρατίας που μπορεί να εκτραπεί σε ακόμα πιο επικίνδυνες ατραπούς. Η τρομακτική σιωπή των Ενώσεων Συντακτών μπροστά σε αυτό το απίστευτο φαινόμενο, η σιωπηλή αποδοχή των συναδέλφων που εργάζονται στα Μέσα λόγω του φόβου της ανεργίας, που είναι τεράστια, αλλά και η παθητική αποδοχή μέρους του κοινού σε μια διαρκή, ανάλογα με την εποχή στρέβλωση των ειδήσεων προς όφελος κάθε φορά κάποιων συμφερόντων, με τρομάζει. Η δουλειά που κάνουμε έχει απαξιωθεί στα μάτια του κόσμου και με δική μας ευθύνη. Η ενημέρωση γλιστρά στην άβυσσο. Εμείς απλά την κοιτάμε στην κατρακύλα της…

*Δικαστική έρευνα ξεκινά η εισαγγελία Πρωτοδικών της Αθήνας προκειμένου να διαπιστωθεί εάν τηλεοπτικοί σταθμοί και άλλα ΜΜΕ παραβίασαν την εκλογική νομοθεσία με τον τρόπο που χειρίστηκαν το θέμα του δημοψηφίσματος. Συγκεκριμένα θα διερευνηθεί εάν από τον τρόπο που τα συγκεκριμένα Μέσα Ενημέρωσης κάλυψαν το σύνολο των εξελίξεων της περασμένης εβδομάδας (κλείσιμο τραπεζών, ΑΤΜ, διαχείριση δημοσιευμάτων περί κουρέματος καταθέσεων αλλά και σχετικά με το διακύβευμα του δημοψηφίσματος και το τι μέλλει γενέσθαι σε ένα πιθανό «όχι») έχουν διαπραχθεί αδικήματα όπως: απόπειρα επηρεασμένου ψηφοφόρων και απόπειρα νόθευσης εκλογικού αποτελέσματος. Στο μικροσκόπιο του Εισαγγελέα θα μπει και η μετάδοση δημοσκοπήσεων και συγκεκριμένα εάν έγιναν σε χρόνο, που από τον νόμο απαγορεύεται….