Οι άνθρωποι στις πλατείες

Του Μιχάλη Γουδή

Η κεντρική πλατεία, κατεστραμμένα μνημεία και δημόσια κτίρια, πολλές φορές και πτώματα. Μία εικόνα που θυμίζει εμπόλεμη ζώνη, ένα στιγμιότυπο που ελάχιστες διαφορές παρουσιάζει από την Αραβική Άνοιξη στην Ουκρανία, από το πάρκο Γέζι στη Βοσνία και από τη Μαδρίτη στο Σύνταγμα. Τα τελευταία τρία χρόνια, εστίες αντίδρασης πυροδοτούνται συνεχώς σε όλο τον κόσμο, απλοί πολίτες βγαίνουν στο δρόμο, διεκδικώντας συνήθως τα αυτονόητα: δημοκρατία, εργασιακά δικαιώματα, αξιοπρέπεια. Είναι οι σύγχρονοι, ανώνυμοι ήρωες της εποχής. Ήρωες που όμως περνούν απαρατήρητοι από τα ΜΜΕ, τα οποία κατά κανόνα προτιμούν να αναδεικνύουν σε πρωταγωνιστές την καταστροφή, τις οικονομικές πτυχές, την πολιτική διάσταση κάθε περίπτωσης.

Ο Βρετανός δημοσιογράφος Paul Mason έχει ακολουθήσει αυτές τις σύγχρονες επαναστάσεις από την πλατεία Ταχρίρ στους indignados της Μαδρίτης, στους Βρετανούς φοιτητές στο Λονδίνο κ.ο.κ. Προϊόν αυτής της πολύμηνης συμπόρευσης με τα διάφορα κινήματα αποτελεί το βιβλίο του “Γιατί ξεσπάει παντού- Οι νέες παγκόσμιες επαναστάσεις”. Η συγκεκριμένη έκδοση αποτελεί εξαίρεση στην κάλυψη των γεγονότων αυτής της κατηγορίας. Ο δημοσιογράφος παρακολουθεί και συστήνει στον αναγνώστη τους αφανείς πρωταγωνιστές, τους δίνει το χώρο να εξηγήσουν τις ανησυχίες και τα κίνητρά σου. Επίσης, συζητά μαζί τους για τα εργαλεία που χρησιμοποιούν στη διάδοση αυτής της κινητοποίησης.

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ιδιαίτερα το twitter έχουν αναδειχθεί μέσα από αυτές τις εξεγέρσεις σε εργαλεία συσπείρωσης σε πρώτη φάση και ενημέρωσης σε δεύτερο χρόνο. Οι ετικέτες #euromaidan, #gezipark, #tahrir έχουν μετατραπεί σε σύγχρονη, συλλογική ιστοριογραφία. Οι ίδιοι οι πρωταγωνιστές των εξελίξεων είναι αυτοί που παρέχουν μία σχετικά αδιαμεσολάβητη και αφιλτράριστη εικόνα των γεγονότων. Διαθέτουν το χώρο και την ελευθερία να εκφράσουν σε ένα εν δυνάμει παγκόσμιο κοινό τα καθημερινά τους προβλήματα και να γυρέψουν έστω αλληλεγγύη. Αυτός είναι και ο λόγος που ο έλεγχος του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αποτελεί προτεραιότητα στη λίστα καταστολής, όπως φάνηκε στα πιο πρόσφατα παραδείγματα της Τουρκίας και της Ουκρανίας.

Μόλις, όμως, η κάλυψη των ΜΜΕ ατονίσει, μαζί της σβήνει σιγά σιγά και η τάση στα social media, χάνεται το λεγόμενο trend. Με αφορμή τις συγκλονιστικές εικόνες που είδαμε από το Κίεβο, το ερώτημα που προσωπικά μου γεννήθηκε είναι τι μένει τελικά; Μετά από διαδηλώσεις, συνθήματα, καταστολή, νεκρούς, πολιτικά παιχνίδια, από την πρωτεύουσα της Ουκρανίας δε θα θυμόμαστε τι θέλουν πραγματικά οι πολίτες της χώρας, δε θα ανακαλούμε τα αιτήματα που τους ώθησαν στο δρόμο με κάθε κόστος. Τα Μέσα που σε τέτοιες περιπτώσεις αναλαμβάνουν να μεταφέρουν τις εικόνες στις υπόλοιπες γωνιές του πλανήτη για το ευρύ κοινό που δεν αναζητά εναλλακτικές, διαδικτυακές οδούς ενημέρωσης γέμισαν τις οθόνες και τα πρωτοσέλιδα με τον πρόεδρο Γιανουκόβιτς, με τα οικονομικά συμφέροντα της Ρωσίας και της Ε.Ε. μέχρι και με τη δράση της ακροδεξιάς στην Ουκρανία.

Η επόμενη ημέρα τέτοιων αντιδράσεων έχει αποδειχτεί ότι είναι στις περισσότερες περιπτώσεις πολύ δυσκολότερη. Αυτή η επιστροφή στην “κανονικότητα” σηματοδοτείται από τη σιωπή των ΜΜΕ, διότι μπορεί οι άνθρωποι που εγκαταλείπουν τις πλατείες να εξακολουθούν να έχουν ανάγκες και αιτήματα, όμως δεν έχουν πια “αίμα” για να προσφέρουν. Οι φοιτητές δημοσιογραφίας, ανάμεσά τους παλιότερα και ο γράφων, διδάσκονται μελετώντας την κάλυψη ειδήσεων τις λεγόμενες “αξίες της είδησης”. Σε αυτό το κλασικό μάθημα επισημαίνεται πως το “αίμα και το σπέρμα” είναι κλασικές αξίες. Παρατηρώντας την κάλυψη της ειδησεογραφίας, οι αξίες αυτές μεταβιβάζονται από γενιά σε γενιά δημοσιογράφων, εκπαιδεύοντας παράλληλα και το κοινό τους σε αυτές. Πόσο στρεβλή είναι, αλήθεια, αυτή η αντίληψη; Γιατί να μην είναι αξία της είδησης οι άνθρωποι; Άνθρωποι σαν κι αυτούς που είναι έτοιμοι να γεμίσουν ανά πάσα στιγμή τις πλατείες του κόσμου.

Μπείτε και κάντε like εδώ για να ενημερώνεστε για όλα τα γραμμένα αποκλειστικά για το parallaximag.gr άρθρα.