Η απαξίωση των Φιλοσοφικών Σχολών

Λέξεις: Βασίλης Μπετσάκος

Πανελλαδικές. Θα δούμε και πάλι την απαξίωση των Φιλοσοφικών Σχολών.

Μπορούν μαθητές που έγραψαν λίγο πάνω από τη βάση (όχι όλοι αλλά κατά μέσο όρο -υπάρχουν πάντα και φωτεινές εξαιρέσεις) να γίνουν καλοί φιλόλογοι;

Μάλλον ελάχιστοι.

Τα Προγράμματα Σπουδών των πανεπιστημίων προσφέρουν δυνατότητες.

Ωστόσο, πόσοι μέτριοι μαθητές γίνονται άριστοι φοιτητές;

Θα διαβάζουν και θα γράφουν καλά οι φιλόλογοι, θα έχουν εις βάθος γνώση της αρχαιοελληνικής και νεοελληνικής γραμματείας, λογοτεχνίας, ιστορίας, φιλοσοφίας; Κι αν δεν έχουμε δυνατούς φιλολόγους στα σχολεία, φιλολόγους που πάνω από όλα θα έχουν αγαπήσει και καταξιώσει μέσα τους το γνωστικό τους αντικείμενο, ποιοι θα περάσουν στα παιδιά τις αξίες ενός ανθρωποκεντρικού πολιτισμού, την αγάπη για τη γλώσσα, τη δυνατή λογοτεχνία, την ιστορική συνείδηση, τις παιδαγωγικές αρχές, το θέατρο;

Τι φταίει;

Πρόχειρα:

α) Εστίαση στην κοινωνία και την πολιτεία: Η διάχυτη και χυδαία κοινωνική απαξίωση του δάσκαλου, οι ταπεινωτικές αμοιβές, η αθλιότητα του θεσμού των αναπληρωτών που βασανίζει νέους ανθρώπους, η αφόρητη γραφειοκρατία, η ψευδο-αξιολόγηση (να ‘χαμε να λέμε).

β) Εστίαση στον μαθητή: Σχολείο συγκεντρωτικό, τεχνοκρατικό, χωρίς έμπνευση, χωρίς δημιουργικές ανάσες, με τη θηλειά στο λαιμό των εξετάσεων· αυτό το σχολείο σκοτώνει στη ψυχή του μαθητή πρώτ’ απ’ όλα την αγάπη για τα γράμματα και την ίδια τη γνώση. Η φιλολογία θέλει αγάπη. Αλλά πώς να αγαπήσουν τα παιδιά τη φιλολογία, όταν μισούν τα αρχαία και τη γλώσσα, όταν αρρωσταίνουν στην αποστήθιση της ιστορίας και αγνοούν τη φιλοσοφία και τις τέχνες;

Τι πρέπει να γίνει;

Οι ευθύνες της πολιτείας είναι προφανείς.

Και μόνο να μειώσει δραστικά τον αριθμό των μαθητών ανά τάξη, τώρα που το δημογραφικό οξύνεται, θα προσφέρει πολύ περισσότερα από όλες τις ματαιόδοξες μεταρρυθμίσεις και τις περισπούδαστες αλλαγές στα προγράμματα σπουδών.

Αλλά και τα Τμήματα των Φιλοσοφικών σχολών πρέπει να δουν κατάματα το πρόβλημα του επιπέδου των φοιτητών τους.

Δεν αρκεί (αν δεν βλάφτει κιόλας) η άνοδος στις ποσοτικοποιημένες διεθνείς κατατάξεις των πανεπιστημιακών τμημάτων. Άνοιγμα στην κοινωνία, δημόσιος λόγος και δράση των καθηγητών, συνεχείς ανοικτοί δίαυλοι με τα σχολεία με αμοιβαίες επισκέψεις και πρωταγωνιστική συμμετοχή των φοιτητριών και των φοιτητών, παρουσία στις τοπικές κοινωνίες, πολιτιστική δράση, προγράμματα ουσιαστικής διά βίου μάθησης, διατήρηση της σχέσης με τους αποφοίτους, που πρέπει πάντα να νιώθουν τη σχολή τους σαν το σπίτι τους. Η γενιά μου έτσι γνώρισε τη Σχολή της και ένιωθε περήφανη που η Φιλοσοφική ήταν μέσα στο ΑΠΘ φάρος ανθρωπισμού και πολιτισμού που γοήτευε σε βαθμό ζήλιας τους φοιτητές και τις φοιτήτριες άλλων Τμημάτων.

Τσουλάμε ήδη πάνω σε μια χιονοστιβάδα υποβάθμισης, η οποία επιταχύνεται στον κατήφορό της και συγχρόνως διογκώνεται.

Επιτέλους! Ας δούμε πια το πρόβλημα των Φιλοσοφικών Σχολών ως βαθύ και απειλητικό πρόβλημα παιδείας!

*Ο Βασίλης Μπετσάκος είναι Κλασικός φιλόλογος, Μόνιμο μέλος του Ειδικού Διδακτικού Προσωπικού του Τμ. Πολιτικών Επιστημών ΑΠΘ