Η απόφαση που τιμωρεί την ίδια την ιστορία του μνημείου του Αγνώστου Στρατιώτη

Λέξεις: Βαγγέλης Καραμανωλάκης

Ας ξαναπούμε λοιπόν τα αυτονόητα. Το κάθε μνημείο αποτελεί προϊόν μιας ιστορικής στιγμής. Έτσι και το μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη σχεδιάστηκε από μια μεσοπολεμική δικτατορία αλλά έγινε σύμβολο της δημοκρατίας, θέλοντας να τιμήσει, όπως και σε όλη την Ευρώπη, τους αφανείς, τους ανώνυμους που χάθηκαν στο μέτωπο.

Ήταν ένα μνημείο που ανεγέρθηκε ακριβώς για να υποδεχθεί τα πλήθη, να γίνει χώρος μεγάλων εκδηλώσεων, εξ ου και το μέγεθός και η αρχιτεκτονική του, διάφορη από τα αντίστοιχα μνημεία στη Γαλλία ή στην Μ. Βρετανία.

Και υποδέχθηκε τα πλήθη και στις πλάκες του πάνω έγιναν μεγαλειώδεις τελετές αλλά και συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας, καθώς το μνημείο, μπροστά στο Κοινοβούλιο έγινε ο χώρος συγκέντρωσης, διαμαρτυρίας και έκφρασης των λαϊκών αιτημάτων.

Έτσι συμβαίνει πάντα. Τόποι μνήμης όπως τα μνημεία ενώ φαίνεται να διατηρούν τον αναλλοίωτο χαρακτήρα τους, την ίδια ώρα γίνονται εκφραστές πολλαπλών νοημάτων και αιτημάτων μέσα στη σύνδεσή τους με τη συγκυρία.

Και δεν μπορούμε να σκεφτούμε το Μνημείο αποκόβοντάς το από τον χώρο του και τις συνδηλώσεις που αυτός ο χώρος προκαλεί.

Η παρουσία όλες αυτές τις μέρες του Π. Ρούτσι ούτε το μνημείο «μόλυνε», ούτε αλλοίωσε τον χαρακτήρα του.

Μιλάμε για ένα μείζον θέμα που συγκλονίζει την ελληνική δημοκρατία και η επίλυσή του συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με την εμπιστοσύνη των πολιτών στους δημοκρατικούς θεσμούς. Η επιλογή αυτού του τρόπου διαμαρτυρίας στην οριακότητά της συνδέονταν απόλυτα με την τραγικότητα και το βάρος του αιτήματος.

Δεν με τρόμαξε η παραμονή του απεργού πείνας στον χώρο. Τα μνημεία ζουν πολλές στιγμές διαφορετικές κι έπειτα ξαναγυρνούν θα έλεγε κανείς στην ηρεμία τους.

Πιο πολύ με τρομάζει η χθεσινή απόφαση της κυβέρνησης που μοιάζει με επιβολή ποινής εν τέλει στην ίδια την ιστορία του μνημείου.

Για όσους και όσες μελετάμε το παρελθόν ξέρουμε ότι οι χρήσεις και οι λειτουργίες των μνημείων δεν καθορίζονται από τις κυβερνητικές αποφάσεις αλλά από τις προσδοκίες και τα όνειρα, τις ανάγκες και τα αιτήματα μιας κοινωνίας.

Με αυτή την έννοια μια τέτοια απόφαση αυτή τη στιγμή μάλλον ανοίγει, φοβάμαι, μια νέα σελίδα στην ιστορία του μνημείου παρά την κλείνει.

*Ο Βαγγέλης Καραμανωλάκης είναι Έλληνας ιστορικός. Είναι καθηγητής της Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας (Θεωρία και Ιστορία της Ιστοριογραφίας) στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ).

**Πηγή Εικόνας: ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ/EUROKINISSI