Οι χαμένες επέτειοι

Του Γιώργου Τούλα

Δεν ξέρω πως γιορτάζουν οι άλλες πόλεις του κόσμου τις σημαντικές τους επετείους. Η δική μου πάντως έχει μια αμηχανία να τις διαχειριστεί. Το παρατήρησα πρώτη φορά στον εορτασμό των εκατό χρόνων από την απελευθέρωση της πόλης, που εξελίχθηκε σε φιάσκο, το σκέφτηκα και αυτές τις μέρες με αφορμή τα ογδόντα χρόνια της ΔΕΘ και τα πενήντα των Δημητρίων, αλλά και παλαιότερα τα πενηντάχρονα του Φεστιβάλ Κινηματογράφου κοκ, που οι εκδηλώσεις τους δεν διαφέρουν από εκείνες των προηγούμενων διοργανώσεων που δεν ήταν επετειακές.

Πιστεύω ότι σε περιπτώσεις συμβολικών χρόνων, που θεσμοί συμπληρώνουν μεγάλους κύκλους η πόλη θα όφειλε να βρει αφορμές να στοχαστεί πάνω στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της. Να δημιουργήσει γεγονότα που θα εμπλέξουν μεγαλύτερα στρώματα του πληθυσμού, που θα βγάλουν το πρόγραμμα από τους συνήθεις χώρους του, θα απευθυνθούν πέρα από τους συνήθεις υπόπτους, τους μερικούς χιλιάδες ανθρώπους που παρακολουθούν αυτές τις εκδηλώσεις ως συνήθεις καταναλωτές τους.

Πιστεύω πως οι επέτειοι είναι μια καλή ευκαιρία οι πόλεις να σκάβουν λίγο πιο πέρα από τα προφανή, να δημιουργούν γεγονότα εμβληματικά που θα εμπλέκουν μεγάλες ομάδες πληθυσμού αλλά και μεγάλες ομάδες δημιουργών παντός είδους.

Έχουμε μια λογική διεκπεραίωσης στη Θεσσαλονίκη, στην Ελλάδα και μια αμηχανία μπροστά σε εμβληματικές επετείους που θα μπορούσαν να είναι πρόκληση αναμέτρησης και κινητοποίησης. Η Θεσσαλονίκη έχει παράδοση και ιστορία και πρωτοπορία σε πολλά πράγματα. Και εκατοντάδες χώρους αναξιοποίητους σε όλο της τον πολεοδομικό ιστό που αποτελούν προκλήσεις. Και ανάγκη να συνομιλήσει η πόλη με τη μεγάλη σιωπηλή πλειοψηφία των ανθρώπων της που μένουν αμέτοχοι μπροστά σε γεγονότα, τις περισσότερες φορές δεν αντιλαμβάνονται ή δεν πληροφορούνται καν την ύπαρξη τους.

Και αυτές οι ευκαιρίες πηγαίνουν τα τελευταία χρόνια χαμένες. Ξέρω είναι και τα χρήματα που δεν υπάρχουν. Παρόλα αυτά όσα υπάρχουν συνήθως ξοδεύονται με ένα συμβατικό τρόπο. Και είναι κρίμα. Έτσι οι εορτασμοί οργανώνονται και θα οργανώνονται πάντα στο πόδι και πάντα με συμβατική λογική και η πόλη δεν θα έχει να θυμάται παρά μόνο μια διαρκή επανάληψη.

Να εξαιρέσω ίσως την Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 1997 που περιέλαβε στο πρόγραμμα της γεγονότα αυτής της λόγικής που άφησαν ιστορία.

*Μια φορά στη Νέα Υόρκη μου έδειξαν ζωγραφισμένους τοίχους από νέους καλλιτέχνες, σχεδόν παιδιά. Στα εκατοντάχρονα της πόλης ο Δήμος τους ζήτησε να ζωγραφίσουν σκηνές από την ιστορία της πόλης όπως τις αντιλαμβάνονταν. Μου έκανε πολύ εντύπωση.