Η ΔΕΘ και ο φούρνος του Ναστρεντίν Χότζα! Ίσως και ο Λευκός Πύργος σε καρούλια

Λέξεις: Δρ. Πάνος Κοσμόπουλος

Τα κόκκαλα του Εμπράρ θα τρίζουν αν ο ίδιος μπορούσε να δει τι τραβάει η πόλη που μελέτησε από τους διαδόχους του «επαΐοντες» και την εκάστοτε πολιτική διοίκηση και ιδιαίτερα από τις εξωφρενικές κομματικές αντιπαλότητες που εκδηλώνονται συνεχώς μπροστά σε κάθε ανακοίνωση για νέο έργο ή σκέψη πιθανής επέμβασης στην πόλη…

Ζήσαμε την κλοπή της ΔΕΘ από την Αθήνα (από 15 μέρες ολοήμερης λειτουργίας, με λούνα παρκ, ακροβατικά, μαύρη μπύρα και λουκάνικα – ζωντανό κέντρο ενδιαφέροντος για την πόλη και όχι μονάχα και συμμετοχές από όλον τον κόσμο), και μετακόμισαν στην Αθήνα οι βαριές και σημαντικές κλαδικές που έφερναν κόσμο από ξένες χώρες (οικοδομή, ενέργεια, κλπ) συζητάμε για ότι απόμεινε από την ΔΕΘ, που ευτελίστηκε στα απογευματινά μιας εβδομάδας να προσπαθούν να θυμίσουν την αίγλη της παλιάς ΔΕΘ.

Ζήσαμε τον 30ετή τραγέλαφο του Μετρό, την δεκαετία της φαγωμάρας για υποθαλάσσια ή επέκταση της παραλίας, ακούσαμε μέχρι και τελεφερίκ από λιμάνι ως κάστρα.

Ζήσαμε το σίριαλ του περιφερειακού – ο οποίος θα ενοχλούσε τα ζωάκια στις παρυφές της πόλης, ζούμε την ταλαιπωρία του flyover ελπίζοντας, ζούμε πεζοδρομήσεις, μονοδρομήσεις, ποδηλατοδρόμους, καταργήσεις θέσεων στάθμευσης, και με δύο κάθετες μαχαιριές, διχοτομούμε την πόλη της Θεσσαλονίκης σε Ανατολική και Δυτική…

Το κέντρο της Θεσσαλονίκης είχε μεν διαμορφωθεί πάνω στις χαράξεις του Εμπράρ, αλλά σύμφωνα με τις κοινωνικές, ιστορικές και οικονομικές συγκυρίες της εποχής του και εξελίχθηκε ανάλογα με τις μετέπειτα ανάγκες: αυτοκίνητα, πόλεμοι, πρόσφυγες, αντιπαροχή, πολυκατοικίες, διαμόρφωσαν ένα ολοζώντανο σύνολο με μικτή χρήση: κατοικίες, καταστήματα, εστίαση, ψυχαγωγία, εκδηλώσεις.

Όμως, «το δικαίωμα στην πόλη» (Ανρί Λεφέμπρ) σταδιακά μετατράπηκε σε κομματικά αρεστές επιβαλλόμενες ιδέες, οι οποίες αναγκαστικά γίνονται αποδεκτές απ’ τις ανάγκες λειτουργίας των κατοίκων.

Έλεος!

Ήδη κομματικοποιήθηκε η μετεξέλιξη της ΔΕΘ: να φύγει από τη πόλη; Να γίνει πάρκο; Να την περιορίσουμε με διάφορες προτάσεις; Να την δούμε σαν «αναπτυξιακό» στοιχείο;

Άραγε να διώξουμε τον Λευκό Πύργο στην περιφέρεια; Μήπως να τον βάλουμε σε καρούλια ώστε να μπορούμε να τον μεταφέρουμε κατά το δοκούν; Έτσι μπορεί να τον θελήσει και η Αθήνα ως έκθεμα…

Κάτι αντίστοιχο (λυόμενη και μεταφερόμενη σε καρούλια από τόπου σε τόπο) ίσως προταθεί τελικά και για την ΔΕΘ… Εκτός και αν υπερισχύσει η λύση του φούρνου του Ναστρεντίν Χότζα, ώστε εύκολα να ικανοποιούνται όλες οι επιθυμίες…

Το Βυζάντιο χωριζότανε σε “πράσινους” και “βένετους”. Ο Τρωικός πόλεμος κράτησε δέκα χρόνια εξαιτίας της αλληλοφαγωμάρας των Ελλήνων. Κι εμείς εκεί, τον “χαβά” μας: πράσινοι, κόκκινοι, μπλε κόκκοι, λες κι είμαστε βιολογικό απορρυπαντικό…

Είτε πρόκειται για εξωτερική πολιτική κι Εθνική οικονομία (αλήθεια, υπάρχουν κι αυτά, εκτός απ’ το ποδόσφαιρο;), είτε πρόκειται να γίνει κανένα σοβαρό έργο σε μια πόλη, π.χ. την δική μας, το μόνο που μας απασχολεί είναι το ποιος το ανακοινώνει: κι ανάλογα με την δική του ταμπέλα και την δική μας, -αν δηλαδή ταιριάζουν τα χρώματα- τότε, είναι καλό ή κακό…

Ας δούμε, για παράδειγμα: για να γίνει ένα αναπτυξιακό έργο στην Θεσσαλονίκη, ποιοι είναι οι αρμόδιοι: αρχικά, τα διάφορα σχετικά Υπουργεία στην Αθήνα και οι υπηρεσίες τους· μετά, το Υπουργείο Μακεδονίας, η Περιφέρεια, οι Δήμοι του πολεοδομικού συγκροτήματος, τα πολεοδομικά γραφεία, η Αποκεντρωμένη, το Δασαρχείο, οι διάφοροι σύλλογοι και ΜΚΟ, οι διάφοροι εμπλεκόμενοι φορείς, η Αρχαιολογία, οι Οργανισμοί Κοινής Ωφέλειας, οι επί μέρους αρμόδιες ανθυποϋπηρεσίες όλων αυτών, κ.λπ.

Αν είναι δυνατόν να ομονοήσουν και να συγχρονιστούν ώστε να δουλέψουν όλα ετούτα γρήγορα κι ευέλικτα…

Προσθέστε τώρα και τις διάφορες κομματικές αντιπαλότητες και προσωπικές αντιπαραθέσεις, τόσο ανάμεσα στα ίδια τα στελέχη και τους αρμόδιους όλων αυτών των υπηρεσιών, όσο και στα Μέσα Ενημέρωσης (ραδιόφωνα, εφημερίδες, τηλεοράσεις, κ.λπ.), με την καθιερωμένη ιστορικά πρακτική του να σαμποτάρει η κάθε κομματική παράταξη ό,τι προτείνει η άλλη, κι έχετε αμέσως το αποτέλεσμα…

Είναι φυσιολογικό να υπάρχουν ατομικές φιλοδοξίες και σκοπιμότητες.

Όμως, όταν πρόκειται για κάτι που αφορά το σύνολο της πόλης, ας σκεφτόμαστε πως κάποτε θα κριθούμε συνολικά: σ’ αυτόν τον χώρο, στους ίδιους δρόμους και στο περιβάλλον που διαμορφώνουμε, θα μεγαλώσουν τα παιδιά και τα εγγόνια μας…

Ο Δρ. Πάνος Κοσμόπουλος είναι Δρ. Αρχιτέκτων Μηχανικός ΕΜΠ, M.Sc. Surrey U., τ. Καθηγητής Δ.Π.Θ, τ. Διευθυντής Εργαστηρίου Περιβαλλοντικού και Ενεργειακού Σχεδιασμού Κτιρίων και Οικισμών, ΔΠΘ