Η δεύτερη ευκαιρία στη μάθηση

Η αριστούχα μαθήτρια, ηλικίας εξήντα πέντε (65) ετών με βαθμό απολυτηρίου Γυμνασίου 19,9 από το 1ο Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας του Δήμου Κορυδαλλού, προετοιμάζεται πυρετωδώς για τη βαθμίδα του Λυκείου, κάνοντας ιδιαίτερα μαθήματα!

Όμως, πέραν από μια αριστούχα μαθήτρια η ίδια έσερνε το χορό, έπειτα από το πέρας της τελετής αποφοίτησης που διοργάνωσε το σχολείο.

Συγκεκριμένα, στο Δήμο του Κορυδαλλού υπάρχουν δύο Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας, εκ των οποίων το ένα στεγάζεται εντός του Καταστήματος Κράτησης Κορυδαλλού Ι, κοινώς στις ανδρικές φυλακές του Κορυδαλλού.

Δυστυχώς, το Κατάστημα Κράτησης ΙΙ, δηλαδή το τμήμα των γυναικείων φυλακών Κορυδαλλού δεν προσφέρει ακόμη τη δυνατότητα συμμετοχής των κρατουμένων γυναικών σε κάποια εκπαιδευτική βαθμίδα!

Η προσωπική ιστορία κάθε μαθήτριας και κάθε μαθητή στα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας της ελληνικής επικράτειας αποτελεί ένα σπουδαίο δίδαγμα για την αξία της συνειδητής προσπάθειας και της επανεκκίνησης, ειδικά όταν όλα μοιάζουν να είναι τελματωμένα ή και «τελειωμένα»! Ενήλικες μαθήτριες και μαθητές διαφορετικής ηλικίας, φύλου, εθνοτικής καταγωγής και θρησκεύματος κάθονται ξανά στα σχολικά έδρανα κάθε απόγευμα, με σκοπό την άρση των στερεοτύπων, τη ζέση για μάθηση και την ώθηση για ζωή!

Το δικαίωμα στην εκπαίδευση αποτελεί θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα που διασφαλίζεται σε πλήθος διεθνών και ευρωπαϊκών συμβάσεων.

Η εκπαίδευση δεν είναι απλά ένα μέσο απόκτησης γνώσεων, αλλά αποτελεί τον βασικό παράγοντα για την ανάπτυξη της προσωπικότητας, την κοινωνική ένταξη και την ισότητα.

Σε διεθνές επίπεδο, το δικαίωμα στην εκπαίδευση κατοχυρώνεται στο άρθρο 26 της «Οικουμενικής Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων» (1948), όπου αναφέρεται ότι «κάθε άτομο έχει δικαίωμα στην εκπαίδευση». Επιπλέον, το «Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα» (1966) υπογραμμίζει την υποχρέωση των κρατών να παρέχουν δωρεάν πρωτοβάθμια εκπαίδευση και να καθιστούν την ανώτερη εκπαίδευση προσιτή σε όλες και όλους.

Στο ευρωπαϊκό πλαίσιο, η «Χάρτα Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης» (2000) στο άρθρο 14 αναγνωρίζει το δικαίωμα στην εκπαίδευση και προάγει την πρόσβαση σε αυτήν χωρίς διακρίσεις. Επιπλέον, ο «Ευρωπαϊκός Κοινωνικός Χάρτης» του Συμβουλίου της Ευρώπης προάγει την ισότητα στην εκπαίδευση και την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού, μέσω της εκπαίδευσης.

Η πρόσβαση στην εκπαίδευση αποτελεί προϋπόθεση για την ανάπτυξη συμμετοχικής δημοκρατίας και την ενίσχυση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καθώς δίνει τη δυνατότητα πρόσβασης όλων των ανθρώπων σε ευκαιρίες ανέλιξης και επαγγελματικής κατάρτισης. Ωστόσο, παρά τις νομικές αυτές εγγυήσεις, υπάρχουν ακόμη σύγχρονες προκλήσεις, όπως ο αποκλεισμός κοινωνικών ομάδων από την εκπαιδευτική διαδικασία, η έλλειψη ή και υποστελέχωση εκπαιδευτικών μονάδων, λόγω ακραίας φτώχειας του κράτους, η αδυναμία λειτουργίας εκπαιδευτικών μονάδων, λόγω πολεμικών συρράξεων κ.α..

Τα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας αποτελούν έναν σημαντικό θεσμό-πυλώνα στην εκπαίδευση ενηλίκων, ειδικά για όσα άτομα διέκοψαν πρόωρα και –ίσως- βίαια τη σχολική τους φοίτηση. Συγκεκριμένα, τα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας, μέσω της υλοποίησης ενός συγκεκριμένου εκπαιδευτικού μοντέλου δίνουν τη δυνατότητα σε όσες και όσους δεν κατάφεραν να ολοκληρώσουν την υποχρεωτική εκπαίδευση, να αποκτήσουν βασικές γνώσεις και δεξιότητες, αλλά και το πολυπόθητο απολυτήριο Γυμνασίου. Ο ρόλος τους είναι ιδιαίτερα κρίσιμος, καθώς συμβάλλουν στην κοινωνική ένταξη, στην επαγγελματική αποκατάσταση και στην καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού.

Η λειτουργία των Σχολείων Δεύτερης Ευκαιρίας βασίζεται στην αρχή ότι η εκπαίδευση δεν πρέπει να σταματά σε μία συγκεκριμένη ηλικία ή φάση της ζωής, αλλά να προσφέρεται ως δια βίου δικαίωμα σε όλους. Μέσω αυτών των σχολείων, οι ενήλικες μαθήτριες και μαθητές έχουν τη δυνατότητα να αναπτύξουν βασικές γνώσεις σε θέματα όπως η γλώσσα, τα μαθηματικά, αλλά και να αποκτήσουν δεξιότητες που θα τους βοηθήσουν να ενταχθούν στην αγορά εργασίας ή να συνεχίσουν σε ανώτερα εκπαιδευτικά επίπεδα.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η Ευρωπαϊκή Ένωση προωθεί τη λειτουργία των Σχολείων Δεύτερης Ευκαιρίας ως μέρος της στρατηγικής για τη μείωση της σχολικής διαρροής και την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής. Μέσω προγραμμάτων χρηματοδότησης και υποστήριξης, δίνεται έμφαση στην προσβασιμότητα, την ευελιξία της εκπαίδευσης και την εξατομικευμένη υποστήριξη των εκπαιδευομένων.

Στην Ελλάδα, τα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας έχουν συμβάλει σημαντικά στην επανένταξη ενηλίκων στην εκπαιδευτική διαδικασία, προσφέροντας μια εναλλακτική οδό μάθησης που λαμβάνει υπόψιν τις ανάγκες και τους περιορισμούς των μαθητριών και των μαθητών.

Παρά τις δυσκολίες, όπως η κοινωνική προκατάληψη και οι οικονομικοί περιορισμοί, τα σχολεία αυτά παραμένουν ένας βασικός πυλώνας για τη δια βίου μάθηση και την κοινωνική δικαιοσύνη.