Η δική μου Παράλλαξη

«Καλός πολίτης» θυμάμαι την φιλόλογο να μου λέει χαμογελώντας, λίγο πριν ακολουθήσει το τελευταίο μπουγέλο της σχολικής μου ζωής.

Το τέλος των μαθητικών χρόνων ανοίγει την πόρτα σε έναν νέο κόσμο, αυτόν της ενηλικίωσης. Μου αρέσει το θέατρο, ο κινηματογράφος, καταναλώνω βιβλία και μουσικές με μανία. Δεν έχω κανέναν συγκεκριμένο στόχο παρά μόνο να μπορέσω να φύγω από την μιζέρια του χωριού, από το απέραντο τοπίο της πεδιάδας και να μετακομίσω στην μεγάλη πόλη.

Το ημερολόγιο δείχνει 1995 και καθώς ξεφυλλίζω ένα Θεσσαλονικιώτικο περιοδικό τον «Πιλότο» (δεν υπάρχει πια) πέφτει το μάτι μου σε μια ολοσέλιδη καταχώρηση:

Σχολή κινηματογράφου και τηλεόρασης Παράλλαξη. Από το 1994 προσφέρει σπουδές κινηματογράφου στην πόλη της Θεσσαλονίκης.

Δεν έκανα καμία δεύτερη σκέψη. Έσκισα την σελίδα και την πήγα στους γονείς μου. Δεν μου έφεραν αντίρρηση αν και δεν μπορούσαν να καταλάβουν τι ακριβώς σκοπεύω να κάνω σπουδάζοντας κινηματογράφο. Ούτε εγώ ήξερα στην πραγματικότητα. Εκείνη τη δεδομένη στιγμή δεν έψαχνα την ιδανική για εμένα μελλοντική επαγγελματική σταδιοδρομία αλλά ένα χώρο που θα μπορούσα να εκφράσω σκέψεις, επιθυμίες, ιδέες που θα γίνουν αποδεκτές και η Παράλλαξη τα πρόσφερε όλα αυτά και ας βρισκόμαστε τριάντα χρόνια πίσω σε μια κοινωνία που τίποτα από όλα αυτά που σήμερα είναι κεκτημένα – κυρίως ο σεβασμός – δεν ήταν δεδομένα. Η Παράλλαξη ταξίδευε σε αχαρτογράφητα νερά και άνοιγε η ίδια τον δρόμο που κανείς ως τότε δεν είχε χαράξει.

Τον Οκτώβριο του 1995 ξεκινά η νέα μου ζωή στην Θεσσαλονίκη και έχω την ανέλπιστη τύχη να είμαι οργανικό κομμάτι μιας σχολής, μιας ομάδας που έγραψε ιστορία και η λάμψη της φτάνει στο σήμερα αναλλοίωτη μέσα από την πορεία των σπουδαστών της.

Έπρεπε να πάρεις από την οδό Εγνατία είτε το 31 είτε το 10, να ανέβεις σε εκείνα τα παλαιού τύπου λεωφορεία με τον εισπράκτορα και να κατέβεις μόλις άκουγες την βροντερή του φωνή να λέει: Μαρτίου αν είχες πάρει το 31, Αλυσίδα αν είχες πάρει το 10. Στην οδό Νεμέας στον αριθμό 14 ανάμεσα στις πολυκατοικίες δέσποζε μια υπέροχη μονοκατοικία νεοκλασικού τύπου (δυστυχώς δεν υπάρχει πλέον και στην θέση της στέκει μια ακόμα άχαρη πολυώροφη οικοδομή με πιλοτή και πάρκινγκ) με αυλή. Αν κάποιον θυμούνται όλοι όσοι πέρασαν από την σιδερένια πόρτα της Παράλλαξης αυτή είναι η Διονυσία γραμματέα και επι της υποδοχής όλα τα χρόνια λειτουργίας της σχολής, πάντα χαμογελαστή, πρόθυμη, εξυπηρετική, από την πρώτη στιγμή αναπόσπαστο κομμάτι της οικογένειας Παράλλαξη. Η σχολή διέθετε βιβλιοθήκη, ταινιοθήκη που με μεγάλη προσπάθεια συγκεντρώθηκαν σπάνιες ταινίες του Παγκόσμιου σινεμά (σε VHS την εποχή εκείνη), σκοτεινό θάλαμο για το μάθημα φωτογραφίας στο οποίο φωτογραφίζαμε αναλογικά και μαθαίναμε να τυπώνουμε φωτογραφίες στο χαρτί.

Νομίζω πως ήταν ένα από τα αγαπημένα μαθήματα των σπουδαστών, διότι ποιος μπορεί να αντισταθεί στην μαγεία του να βουτάς ένα λευκό χαρτί σε χημικό υγρό και σταδιακά να σου εμφανίζει την εικόνα που αποτύπωσες στο φακό. Τον καιρό εκείνο πίσω από την Ροτόντα και κατά μήκος της οδού Μελενίκου, στο πολύβουο παζάρι στέκονταν πίσω από χαμηλούς αυτοσχέδιούς πάγκους κάτι γλυκύτατες γριούλες από την πρώην Σοβιετική Ένωση που πουλούσαν παλιά εθνόσημα, γούνινα καπέλα, μπάμπουσκες και φωτογραφικό εξοπλισμό που είχαν φέρει μαζί τους στο μακρύ ταξίδι προς την Ελλάδα. Περνούσαμε κάθε βδομάδα, οι τιμές ήταν προσιτές, το παζάρεμα απαραίτητο και όλο και κάποιος θα έφευγε με μια μηχανή, τρίποδες η κάποιο αξεσουάρ για τον σκοτεινό του θάλαμο παρά τις φωνές των γονιών που είχαν βρει τον μπελά τους με την κατάληψη δωματίων, τουαλέτας ή κάποιας αποθήκης και την μετατροπή της σε στούντιο και σκοτεινό θάλαμο μαζί.

Ένα στενό επάνω από την οδό Νεμέας στην Αντωνίου Δανιόλου 14-16 κατά μήκους του τετραγώνου στεγάζονταν τα στούντιο της σχολής.

Κατεβαίνοντας τις σκάλες ενός μεγάλου υπόγειου χώρου θα έβρισκες ένα πλήρως εξοπλισμένο στούντιο ήχου από τα καλύτερα της εποχής για το μάθημα ηχοληψίας, μια αίθουσα animation, μονταζιέρα φίλμ, ένα χώρο μοντάζ που επικοινωνούσε με το στούντιο στο οποίο εκτός από το μάθημα πραγματοποιήθηκαν τα πιο σοβαρά και κουλά γυρίσματα ταινιών. Γιατί η αλήθεια είναι πως από κάθε ταινία που δημιουργήθηκε αυτό που σίγουρα έμεινε στο μνήμη είναι τα αστεία και τα παραλειπόμενα των γυρισμάτων. Το στούντιο ήχου έγινε γρήγορα πόλος έλξης μουσικών που αναζητούσαν καλά μηχανήματα για να γράψουν τις μουσικές τους, έτσι βρεθήκαμε ουκ ολίγες φορές μάρτυρες σε παραγωγή τραγουδιών.

Αυτό που κατάφερε η ομάδα της Παράλλαξης εκείνα τα χρόνια είναι κάτι που δεν είχε προηγούμενο και δυστυχώς ούτε συνεχιστές. Συγκέντρωσε ένα επιτελείο καθηγητών που ήταν ένας συνδυασμός ανθρώπων της τέχνης, αναγνωρισμένων στην πόλη, με παρακαταθήκη έργου (Αχιλλέας Ψαλτόπουλος, Πάνος Μανασής, Βασίλης Κεχαγιάς, Σωτήρης Ζήκος κ.α) και αυτών που είχαν επιστρέψει από σπουδές και χρόνια εργασίας στην Αγγλία, Ιταλία και Αμερική (Ζάχος Σαμολαδάς, Πάνος Πανάγος, Τάνια Χατζηγεωργίου κ.α) και είχαν όρεξη και πάθος για δημιουργία. Το εγχείρημα είχε επιτυχία. Δεν νομίζω πως υπάρχει κάποιος που να πέρασε έστω για ένα μήνα από την σχολή της Παράλλαξη και να μην την κουβαλάει για πάντα μέσα του ως ανάμνηση και γνώση.

Οργανώθηκαν σεμινάρια και MasterClass όταν η λέξη ήταν παντελώς άγνωστη και στη Νεμέας ήρθαν από τον Παντελή Βούλγαρη που μας μιλούσε για τον Σκορσέζε, τον Κώστα Φέρρη για το Ρεμπέτικο μέχρι τον Σκρουμπέλο που είχε μόλις ολοκληρώσει την ταινία Χαβάη. Αξέχαστα θα μείνουν τα πάρτι κατά την διάρκεια του Φεστιβάλ κινηματογράφου στο μπάρ της Στοάς Μοδιάνο, όπου συρρέαν κινηματογραφικοί αστέρες και κριτικοί κινηματογράφου καθώς και οι μεταμεσονύχτιες προβολές ταινιών τρόμου όπου έξω από τον Έσπερο και το Μακεδονικόν κάθε Παρασκευή σχηματίζονταν ουρές. Να βλέπεις το Suspiria του Dario Argento να τελειώνει στις 2 τα μεσάνυχτα, έξω να βρέχει να φυσάει Βαρδάρης η να σε σκεπάζει η Σαλονικιώτικη ομίχλη αφού έχεις δει την ομώνυμη ταινία του Κάρπεντέρ. Τότε που το σινεμά δεν ήταν, μια ακόμα ευκαιρία για ένα story στο Instagram αλλά μια εμπειρία που συνέχιζε να σε επηρεάζει και μετά τους τίτλους τέλους.

Οι σπουδαστές ήταν οι πρώτοι επιλαχόντες ως βοηθοί στις ταινίες που αγαπούσε να κινηματογραφεί ο Θόδωρος Αγγελόπουλος στην Θεσσαλονίκη. Να στέκεσαι στην Αριστοτέλους να περιμένεις να πει ο Τεό πάμε και μετά στόπ να είσαι μέρος αυτού του μαγικού σύμπαντος και να μην ξέρεις πως αυτή η ταινία σύντομα θα κερδίσει τον Χρυσό Φοίνικα.

Η Παράλλαξη μας έμαθε το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, το μικρού μήκους στην Δράμα και το αξέχαστο cult Φεστιβάλ Βίντεο στο Μύλο του Πάνου Κοκκαλένιου. Έδωσε την δυνατότητα με την βοήθεια καθηγητών, με την παροχή εξοπλισμού να παράγονται ταινίες από τους σπουδαστές (κάποιες ήταν στο πλαίσιο εργασίας εξαμήνου) που όχι απλά συμμετείχαν στα Φεστιβάλ αλλά από την πρώτη κιόλας χρονιά έφευγαν με πολύ σημαντικά βραβεία. Πολλά ταλέντα εργάστηκαν τα επόμενα χρόνια στην ΕΡΤ, σε μεγάλα ιδιωτικά κανάλια, στο θέατρο τον κινηματογράφο, την διαφήμιση, σε εταιρίες παραγωγής στην Θεσσαλονίκη και την Αθήνα.

Το αποτύπωμα της Παράλλαξης έχει μείνει ανεξίτηλο στην πόλη της Θεσσαλονίκης και συνεχίζει να μεταλλάσσεται δημιουργικά στην πορεία του χρόνου.

Σε μια εποχή χωρίς κινητά και ίντερνετ η καθημερινή ρουτίνα ήταν σχολή, σινεμά και συγκέντρωση σε σπίτια για ταινία. Ακολουθούσε σχολιασμός που μπορεί να κρατούσε για ώρες και συνοδευόταν με φαγητό και ποτάκι.

Δημιουργήθηκαν φιλίες που κρατάνε μέχρι σήμερα και ένας έρωτας που άνθισε μέσα στην σχολή, στα γυρίσματα ακόμη μιας ταινίας που προοριζόταν για το Φεστιβάλ Βίντεο. Βοηθός Παραγωγής ήταν η Μάνια, ίδιο έτος στη σχολή με τον Πέτρο Καλκόβαλη και έφερε στα γυρίσματα την Μελίνα Τσαμπάνη. Η γνωριμία γέννησε μια σχέση που κρατάει μέχρι σήμερα και καλλιτεχνικά μας χάρισε τις «Άγριες Μέλισσες» και την «Μάγισσα» τις μεγαλύτερες τηλεοπτικές επιτυχίες των τελευταίων χρόνων.

Το ημερολόγιο δείχνει 2024:

H Μάνια δουλεύει στην παραγωγή των μεγαλύτερων τηλεοπτικών και κινηματογραφικών παραγωγών της Ελλάδος και του εξωτερικού.

Η Όλγα παραμένει χρόνια τώρα στο μοντάζ της TV 100 και ο Αναστάσης της ΕΡΤ .

Ο Κωστάκης γυρίζει ταινίες που έχουν βραβευτεί στα φεστιβάλ όλου του κόσμου, στήνει εκθέσεις φωτογραφίας,event, περιοδικά και δικά του festival.

Η Αντωνία συνεχίζει την παράδοση και διατηρεί τον καλύτερο φούρνο της πόλης παράλληλα όμως συμμετέχει στην παραγωγή θεατρικών έργων και ταινιών και διατηρεί μόνιμη συνεργασία με την ομάδα θεάτρου Angelus Novus.

Η Ισαβέλλα είναι όλα από αυτά που αγαπάμε στο επιτελείο του Φεστιβάλ Κινηματογράφου.

Ο Πέτρος έχει ντύσει φωτογραφικά το βιβλίο της Σώτης Τριανταφύλλου «Λος Άντζελες», ζωγραφίζει, φωτογραφίζει και συμμετέχει σε εκθέσεις.

Ο Θοδωρής συνεχίζει να μας ταξιδεύει με το Βαλκάνια Εξπρές μια από τις ωραιότερες εκπομπές της ΕΡΤ.

Η Νόπη είναι ελβετικός σουγιάς. Φωτογράφος, σκηνοθέτης, ηθοποιός performer συνεργάζεται μέχρι σήμερα με την Παράλλαξη.

Ο Μάνος βραβεύεται για τα ντοκιμαντέρ του.

Ο Νίκος φτιάχνει σπιτικό φαγητό και ο Λουίζος είναι ένα τζελατέρης που φτιάχνει υπέροχο παγωτό.

Και εγώ μετά από 30 στην Θεσσαλονίκη μπορώ πλέον να λέγομαι Θεσσαλονικιός.

(Αφιερωμένο στην πολυαγαπημένη μας συμφοιτήτρια Βούλα, η οποία μας άφησε πολύ νωρίς. Εμείς θα την θυμόμαστε πάντα).

*το παραπάνω άρθρο δημοσιεύτηκε στο επετειακό τεύχος για τα 35 χρόνια της parallaxi