Οι δρόμοι του κρασιού στα Βορ(ο)ινά

της Χριστίνας Παρασκευοπούλου

Το κρασί είναι ένα ακόμη από τα φυσικά προϊόντα για τα οποία φημίζεται η χώρα μας και αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι στην παραγωγή του έχει διακριθεί τα τελευταία χρόνια η Βόρεια Ελλάδα. Μάλιστα, εδώ και πάνω από 20 χρόνια, οι οινοπαραγωγοί της έχουν συμβάλλει σημαντικά στην ανάδειξη και την προώθηση του ελληνικού κρασιού, συνιστώντας την Ένωση Οινοπαραγωγών «Οίνοι Βορείου Ελλάδος», η οποία έχει ως πρωταρχικό στόχο την προώθηση του επώνυμου ελληνικού κρασιού μέσω ποικίλων διαφορετικών δραστηριοτήτων πολιτιστικού, κοινωνικού και εκπαιδευτικού χαρακτήρα.

Από το 1993 που ξεκίνησαν αυτή την προσπάθεια, οι οινοπαραγωγοί–μέλη που συνεργάζονται στα πλαίσια της Ένωσης έχουν διανύσει πολύ δρόμο μαζί, δημιουργώντας ένα πρωτοποριακό για τα ελληνικά δεδομένα συλλογικό έργο, διαμορφώνοντας και προλαβαίνοντας τις εξελίξεις των ελληνικών οινικών πραγμάτων. Επιπλέον, με πρωτοβουλία και αποκλειστική υποστήριξη των μελών της εταιρείας, δημιουργήθηκαν την τελευταία δεκαετία δυο ισχυροί και καταξιωμένοι θεσμοί, οι Δρόμοι του Κρασιού της Βορείου Ελλάδος, ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα οινοτουρισμού και ο Διεθνής Διαγωνισμός Οίνου Θεσσαλονίκης, όπου παρουσιάζεται κάθε χρόνο στο ελληνικό κοινό ο πλούτος της παγκόσμιας οινοπαραγωγής. Ακόμη, η Ένωση έχει καθιερώσει την πραγματοποίηση σε ετήσια βάση της εκδήλωσης γευσιγνωσίας κρασιών και αποσταγμάτων, στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη αλλά και άλλες πόλεις, με τίτλο «Τα ΒορΟινά», επιτυγχάνοντας με όλες τις δράσεις αυτές την σημαντική προώθηση του οίνου στην χώρα αλλά και στο εξωτερικό.

Πρόσφατα, η Ένωση εξέλεξε ένα νέο διοικητικό συμβούλιο, με Πρόεδρό της για άλλη μια θητεία τον Θεσσαλονικιό οινολόγο και οινοπαραγωγό Στέλιο Κεχρή, ο οποίος μας μίλησε για τα μελλοντικά σχέδια της Ένωσης και την συμβολή της στην μέχρι τώρα ανάδειξη του κρασιού. Όπως ανέφερε ο κ. Κεχρής, «Στους Οίνους Βορείου Ελλάδος έχουμε καταλάβει κάτι που δεν είναι αυτονόητο στη χώρα μας. Ότι, δηλαδή, μόνο μέσα από τη συλλογική προσπάθεια όλων μας μπορούμε να πετύχουμε τους στόχους μας. Για τον λόγο αυτό στην Ένωση, μετά από 20 χρόνια γόνιμης μεταξύ μας συνεργασίας, έχουμε κατορθώσει να αναπτύξουμε μία κουλτούρα συνεννόησης που μας επιτρέπει να θέτουμε, αλλά και να πετυχαίνουμε κοινούς στόχους. Οι κοινές αυτές δράσεις αφορούν εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, οργάνωση εκδηλώσεων για επαγγελματίες και καταναλωτές και εκπαίδευση επαγγελματιών μεταξύ άλλων. Για να προωθήσουμε, για παράδειγμα, τα κρασιά μας στη Γερμανία που είναι η μεγαλύτερη αγορά για τα ελληνικά κρασιά, εκτός των άλλων δράσεων, έχουμε αναθέσει σε ειδικό γερμανικό γραφείο την εκπροσώπηση της Ένωσης. Το γραφείο αυτό λειτουργεί ως «πρεσβευτής» των κρασιών μας στην αγορά αυτή.»

Η παρουσία σε εκθέσεις του εξωτερικού, οι επαγγελματικές αποστολές, οι επισκέψεις δημοσιογράφων και αγοραστών στην Ελλάδα, είναι μερικές μόνο από τις ενέργειες που κάνει η Ένωση για να προωθήσει τα κρασιά της συνολικά και υπό ενιαία ταυτότητα σαν Οίνοι Βορείου Ελλάδος. Όπως σημειώνει ο κ. Κεχρής, «Για την προώθηση των κρασιών μας σε τρίτες, πλην Ευρωπαϊκής Ένωσης, χώρες, σημαντικό ρόλο παίζουν τα ευρωπαϊκά προγράμματα. Τα προγράμματα αυτά μας επιτρέπουν να έχουμε παρουσία σε μερικές από τις μεγαλύτερες και πιο ανερχόμενες αγορές του κόσμου για το κρασί. Συγκεκριμένα, αυτή την περίοδο υλοποιούμε δύο προγράμματα προώθησης οίνων, ένα σε ΗΠΑ, Κίνα και Ελβετία και ένα δεύτερο σε Νορβηγία και Ουκρανία.»

Ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία της Ένωσης που έχει παίξει κύριο ρόλο στην ανάδειξη του ελληνικού οίνου είναι οι Δρόμοι του Κρασιού, που σε όλες τις αναπτυγμένες οινικά χώρες αποτελούν μία πολύ σημαντική μορφή εναλλακτικού τουρισμού για την περιοχή όπου είναι εγκατεστημένοι οι αμπελώνες και τα οινοποιεία. Μάλιστα, σημαντική στιγμή του πρώτου εξαμήνου του 2014 αποτελεί αναμφίβολα η τιμητική διάκριση στο οινοτουριστικό δίκτυο «Δρόμοι του Κρασιού της Βορείου Ελλάδος», ως μία από τις «κορυφαίες πρακτικές του Ελληνικού Τουρισμού» στα Tourism Awards 2014. Οι Δρόμοι του Κρασιού της Βορείου Ελλάδος ήταν οι πρώτοι δρόμοι που δημιουργήθηκαν στην Ελλάδα πριν από είκοσι χρόνια από δεκατρείς τολμηρούς οινοπαραγωγούς που πίστεψαν στην ιδέα αυτή.

Σήμερα, οι Δρόμοι μετράνε τριάντα τρία επισκέψιμα οινοποιεία σε οκτώ διαδρομές με υπέροχους αμπελώνες κι εγκαταστάσεις με σύγχρονη τεχνολογία παραγωγής και παλαίωσης κρασιών. Οι επισκέπτες μπορούν να παρακολουθήσουν την παραγωγή, να επισκεφτούν τις κάβες παλαίωσης κρασιού, να δοκιμάσουν και να αγοράσουν κρασί και αναμνηστικά αντικείμενα. Μπορούν ακόμη να επισκεφθούν έναν αμπελώνα ή ένα υπέροχο φυσικό τοπίο, ένα τοπικό μουσείο με πληροφορίες σχετικά με την παράδοση του κρασιού, την ιστορία και τον πολιτισμό της περιοχής, να γνωρίσουν τα ήθη και τα έθιμα των κατοίκων της περιοχής και γενικά να γίνουν πιο πλούσιοι σε εμπειρίες και αναμνήσεις.

Τα οινοποιεία βρίσκονται στα γεωγραφικά διαμερίσματα της Ηπείρου, της Μακεδονίας και της Θράκης και σε ένα μικρό τμήμα της Θεσσαλίας στην περιοχή του όρους Ολύμπου, ενώ οι διαδρομές των Δρόμων του Κρασιού της Βορείου Ελλάδος εκτείνονται σε μια περιοχή με μεγάλο φυσικό κάλος και αναρίθμητες εναλλαγές τοπίων. Όπως σημειώνει ο κ. Κεχρής, «Η πολιτιστική κληρονομιά της ενασχόλησης με την αμπελοκαλλιέργεια και την παραγωγή κρασιού είναι παντού παρούσα.»

Η συνεισφορά των συνεργαζόμενων μελών των Δρόμων του Κρασιού, όπως εστιατόρια με εξαιρετική κουζίνα, ειδικά καταστήματα πώλησης τοπικών αγροτικών προϊόντων και παραδοσιακά χωριά, αποτελούν ήδη μια πολύ σημαντική παρακαταθήκη για την επιτυχία των Δρόμων του Κρασιού στην περιοχή. Ο κ. Κεχρής αναφέρει πως «Βασικός άξονας της πολιτικής μας είναι να αναπτύξουμε τον οινοτουρισμό μέσα στα πλαίσια του αγροτουρισμού με σκοπό να συμβάλει στην ενίσχυση της αειφόρου ανάπτυξης των περιοχών που παράγουν κρασί.»

Στα σχέδια για τους Δρόμους του Κρασιού της Β. Ελλάδος τα επόμενα χρόνια είναι λοιπόν ο συνεχής εμπλουτισμός των διαδρομών με ακόμη περισσότερα συνεργαζόμενα μέλη στους τομείς της εστίασης, της διαμονής, των καταστημάτων πώλησης τοπικών προϊόντων και αθλητικών δραστηριοτήτων, καθώς η συμμετοχή τους θα προσθέσει αξία στο προϊόν που λέγεται «οινοτουρισμός» και στον τοπικό πολιτισμό των περιοχών, ενώ θα συμβάλει στην αναγνωρισιμότητα της περιοχής και των προϊόντων της.

Στόχος είναι ακόμη να εμπλουτιστούν οι οινικές διαδρομές καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, με ακόμη περισσότερες πολιτιστικές εκδηλώσεις, όχι μόνο γύρω από το κρασί, αλλά και σχετικές με τα ήθη και τα έθιμα των περιοχών μας, μέσα σ’ένα οργανωμένο πλαίσιο. Όπως αναφέρει ο κ. Κεχρής, «Πιστεύουμε ότι θα πρέπει να δώσουμε στους επισκέπτες μας από την Ελλάδα και το εξωτερικό, όχι μόνο την ευκαιρία να δοκιμάσουν διαφορετικά κρασιά και εδέσματα, εξαιρετικής ποιότητας, κάτι για το οποίο είμαστε υπερήφανοι, αλλά και να ζήσουν ξεχωριστές παραστάσεις και μοναδικές στιγμές εμπειρίας.»

Και ένας τελικός σημαντικός στόχος της Ένωσης είναι η καλύτερη οργάνωση και το μάρκετινγκ, κάτι που απαιτεί ο οινικός τουρισμός, ώστε το προϊόν να γίνει γνωστό και προσιτό σε όσους περισσότερους εν δυνάμει επισκέπτες θα ήθελαν να γνωρίσουν τις ομορφιές τις φύσης και των προϊόντων των περιοχών της Βορείου Ελλάδος. Όπως σημειώνει ο κ. Κεχρής, «Τα μέχρι σήμερα αποτελέσματα και η πολύ θετική ανταπόκριση των επισκεπτών μάς κάνει πολύ αισιόδοξους για το μέλλον και τις προοπτικές των Δρόμων του Κρασιού της Βορείου Ελλάδος.»

Στόχος της Ένωσης είναι βέβαια ο εμπλουτισμός και των άλλων καθιερωμένων θεσμών της, όπως τα ΒορΟινά, οι Ανοιχτές Πόρτες και η Ευρωπαϊκή Ημέρα των Πόλεων του Κρασιού, με περισσότερες εκδηλώσεις, σε περισσότερες πόλεις της Ελλάδας και στο εξωτερικό. Ενώ σημαντική για την Ένωση είναι και η συνέχιση της επιμόρφωσης των επαγγελματικών ομάδων, αλλά και του καταναλωτικού κοινού σε θέματα κρασιού, όπως η παραγωγή, το μάρκετινγκ, το κρασί και ο πολιτισμός, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην με μέτρο κατανάλωσή του. Παράλληλα επιθυμεί να στηρίξει την εξωστρέφεια των οινοπαραγωγικών επιχειρήσεων και της ίδιας της Ένωσης, μέσα από συντεταγμένες δράσεις στην Ε.Ε και σε τρίτες χώρες με ομαδική παρουσία σε εκθέσεις, διοργάνωση εκδηλώσεων, προωθητικών ενεργειών, επαγγελματικών αποστολών, επισκέψεων διακεκριμένων δημοσιογράφων οίνου και γαστρονομίας και σημαντικών αγοραστών, αλλά και να ενισχύσει την ομαδικότητα και ενιαία ταυτότητά της, γεγονός που θα συμβάλει ακόμη περισσότερο στην προώθηση της εικόνας των βορειοελλαδίτικων κρασιών.

Βέβαια, ο χώρος δεν έχει παραμείνει ανέγγιχτος από την κρίση, που έχει εύλογα επηρεάσει με τον τρόπο της τον κλάδο. Όπως σημειώνει ο κ. Κεχρής, «Τα προβλήματα που μας απασχολούν έχουν να κάνουν αφενός με τα γενικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν όλες οι ελληνικές επιχειρήσεις, όπως είναι η μείωση του εισοδήματος του Έλληνα καταναλωτή, η υπέρμετρη αύξηση των έμμεσων και άμεσων φόρων, η έλλειψη ρευστότητας, το μη φιλικό περιβάλλον για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας, και αφετέρου με τον ισχυρό διεθνή ανταγωνισμό που έχει αναπτυχθεί γύρω από κρασί σε μία παγκοσμιοποιημένη αγορά.» Όπως συμπληρώνει όμως, «Σαν κλάδος, παρά τις δυσχέρειες που προανέφερα, αντιμετωπίζουμε με αισιοδοξία το μέλλον. Μετά από πολλά χρόνια συλλογικών προσπαθειών έχουμε καταφέρει να πετύχουμε πολλά και κυρίως να θέσουμε τις βάσεις για την υγιή ανάπτυξή του στο μέλλον. Οι προοπτικές είναι εξαιρετικές διότι διαθέτουμε ένα μοναδικό προϊόν με άριστες προδιαγραφές, εξαιρετικά συγκριτικά πλεονεκτήματα και κυρίως πίστη σ’ αυτό που κάνουμε και αυτό είναι ίσως και η βασική μας καινοτομία.»

Όπως φαίνεται μάλιστα, οι καιρικές συνθήκες είναι με το μέρος της βορειοελλαδίτικης παραγωγής, και οι πρώτες εκτιμήσεις για τον τρύγο του 2014 δείχνουν ότι θα είναι μια καλή ποιοτικά χρονιά, ενώ ποσοτικά σε ορισμένες περιοχές αναμένεται αύξηση σε ποσοστό 5-10%. Και καθώς το φετινό καλοκαίρι εκτιμάται ότι θα ευνοήσει τα λευκά κυρίως κρασιά, μην παραλείψετε να τα δοκιμάσετε.

Και βέβαια μην ξεχνάτε τις επόμενες εκδηλώσεις της Ένωσης, με τα ΒορΟινά της Θεσσαλονίκης να έρχονται στην Προβλήτα 1, στο Λιμάνι το Σάββατο 20 Σεπτεμβρίου, με την καινοτομία ότι θα προηγηθούν πολλές ενδιαφέρουσες προ-ΒορΟινές εκδηλώσεις στην πόλη φέτος για πρώτη φορά. Ενώ η Ευρωπαϊκή Ημέρα Οινοτουρισμού σας περιμένει στα οινοποιεία του δικτύου της Ένωσης «Δρόμοι του Κρασιού της Βορείου Ελλάδος», την Κυριακή 9 Νοεμβρίου, την ίδια μέρα και μαζί με τα οινοποιεία του Ευρωπαϊκού Δικτύου Πόλεων Κρασιού.