Η Ελλάδα που επιμένει

Φιλοσοφία εστί μελέτη θανάτου. Πλάτων.

«Έληξε η προθεσμία μου» λέει η γιαγιά στον Ταΰγετο. Και δεν τη νοιάζει. Είδες κανένα να γυρίσει πίσω; Αυτά είναι παραμύθια στις εκκλησίες, τα λένε οι παπάδες για να παίρνουνε λεφτά. Στην Κρήτη η μαντινάδα έχει ως εξής:«Φαίνεται να περνά καλά άθρωπος σαν ποθάνει, γιατί κανείς δε γύρισε παράπονα να κάνει». Τα υπόλοιπα είναι «κολοκύθια στην καραβάνα».

Μία από τις σπουδαιότερες μορφές της κρητικής μουσικής παράδοσης, ο Νικηφόρος Αεράκης ακούει τον Σκουλά στα Ανώγεια και τραγουδά μαζί του. Όταν κάποια στιγμή η μουσική σταματάει στο 5.45, δείχνει να πνίγεται, να σκοτεινιάζει, να φοβάται. Η μοναξιά επιστρέφει. «Για φορτσάρετε, άιντε, παίξτε μουσική», διατάζει μόλις δυο δευτερόλεπτα μετά το τέλος του κομματιού. Γυρνάει και λέει σε μία γυναίκα: «Να ζήσεις μόνο μιαν αυγή τόση ζωή σε φτάνει, ρόδο που ανθεί πολύ καιρό τη μυρωδιά ντου χάνει». «Ο κύκλος της ζωής να τονε, εδώ είναι» συνεχίζει δείχνοντας προς την πίστα. «Δεν υπάρχει άλλος. Εγώ αύριο…». Δεν τελειώνει τη φράση του γιατί πρέπει να χτυπήσει παλαμάκια. Το γλέντι στον Ψηλορείτη συνεχίζεται, persona non grata κατά πάσα πιθανότητα ο Χορστ Ράιχενμπαχ.

Οι Πόντιοι συχνά κατηγορούνται για εθνικισμό. Τελευταίος που απηύδησε μαζί τους ο Νίκος Μπίστης ο οποίος διαφωνεί με τον όρο γενοκτονία. Θέλει να το λέμε αλλιώς, δεν τον βολεύει. Ποιοι είναι αυτοί οι Πόντιοι όμως; Είναι άραγε ένα πράγμα συγκεκριμένο και ενιαίο όπως ο πρώην βουλευτής; Οι πολιτικοί, επειδή δε συνηθίζουν να χρησιμοποιούν την ειλικρίνεια, άπειροι καθώς είναι, γίνονται χυδαίοι άθελά τους όταν την επιστρατεύουν στα βιβλία τους. Σε ένα δημώδες ποντιακό ο Αιχμάλωτον προειδοποιεί τον Εμίρ Αλή:« Αν κρούγω και σκοτώνω σε, θα λεγ’νε εν’ φονέας. Κι κρούγω, κι σκοτώνω σε, θα λεγ’νε μ’εφοβέθεν. Καλλίον ‘κι σκοτώνω σε κι ας λεγ’νε μ’εφοβέθεν». Ο ποιητής λαός εκφράζει λόγο απόλυτου σεβασμού της ανθρώπινης ζωής, λόγο μοναδικής επιείκειας. Το κομμάτι αν και άσχετο με το θέμα μας (πρόκειται για έναν ύμνο στον Πόντιο αντάρτη) αποδεικνύει ότι η λύρα δεν είναι «μαρτύριο» μόνο για τον Νίκο Μπίστη αλλά για όλους τους υποψηφίους βουλευτές, ειδικά όταν δε σου βγάζει τις ψήφους που θα περίμενες από τον κόπο σου να συνομιλείς με αμαθείς σε διάφορα τραπεζώματα.

Όταν ρώτησαν τον Διογένη ποιο είναι το ωραιότερο πράγμα στον κόσμο απάντησε: «Η παρρησία». Ιδού ο Κώστας και η Τζένη στο Μεγάλο μας Τσίρκο! Σπάνιο απόσπασμα από τη μεγάλη αντιδικτατορική παράσταση που όσο το ακούω κάτι μου θυμίζει. Κάποιοι θα τολμούσαν να το πουν και επίκαιρο. Α ρε Παναγούλης που μας χρειάζεται.

Για τον Δημήτρη Λιαντίνη ξέρουμε ότι τον έψαχνε η Νικολούλη. Ότι σαν άλλος Εμπεδοκλής που από έπαρση είχε ορμήσει στον κρατήρα της Αίτνας για να γίνει Θεός, ανέβηκε στον Ταΰγετο επειδή ήταν τρελός. Μα όπως είπε πρόσφατα μία μαθήτριά του, η φιλόλογος Χαρά Παρασκευοπούλου, «τρελός που να έζησε και να διέγραψε μία τόσο συγκροτημένη πορεία δεν υπήρξε». Η διάλεξή του για τη φιλοσοφική θεώρηση του θανάτου είναι από τα πιο λαμπερά πράγματα που μπορείς να δεις στο Διαδίκτυο και βοηθάει καθοριστικά στην απεξάρτηση από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης ειδήσεων των ζωών μας.

Ένα μήνα προσπαθούσα να θυμηθώ το στίχο. Τον θυμήθηκα, έγραψα το κείμενο Παρασκευή και το Σάββατο η Σώτια Τσώτου έφυγε μετά από δίχρονη μάχη με τον καρκίνο. Μέσα από τις λέξεις τις είχε απαντήσει στις αγορές και το νεοφασισμό της Ευρώπης πολύ νωρίς: «Άσε με στο μεθοκόπι, έτσι ειν’ οι ανθρώποι, τόσο αμαρτωλοί κι ωραίοι, τόσο άνθρωποι». Πριν φάμε κι εμείς ο ένας τον άλλο βιαστικά εφαρμόζοντας την ουτοπία, ας περάσουμε το Σάββατο μία βόλτα από το λιμάνι να χωνέψουμε λίγη αλληλεγγύη.

Στο τέλος άφησα την Ελλάδα του διεθνούς κύρους, την Ελλάδα του Yale, την Ελλάδα που φλυαρεί 15 λεπτά και δε λέει τίποτα, την Ελλάδα που οι Νεοέλληνες έχουν ακόμα ως πρότυπο. Υπάρχει και η άλλη φυσικά, του Άδωνι και του Βορίδη, κατοικίδιο με λουρί στα χέρια της Ακροδεξιάς. Αυτή που βρίσκεται ελεύθερη πιο πάνω δυσκολεύεται, ακόμη και νεκρή, να πεθάνει.