Η φαβέλα στην άκρη της πόλης

του Σάκη Ιωαννίδη Εικόνες: Γιώργος Σκανδαλάρης

Ποζάρει στον φακό με ένα παιδικό πιστόλι. Είναι πλαστικό, δεν αξίζει τίποτα στο εμπόριο του σκραπ μετάλλων και έτσι το κράτησε. Ό,τι είχε μέσα το καρότσι του το παρέδωσε για μια τιμή που κυμαίνεται μεταξύ 10€ και 20€. Χαμογελάει για τη φωτογραφία και μετά χαμηλώνει το βλέμμα και μπαίνει μέσα στο παράπηγμα που έφτιαξε πρόχειρα, με υλικά που βρίσκει στο καθημερινό του δρομολόγιο στα στενά και τους δρόμους της πόλης. Είναι νέος και φαίνεται να είναι από τους καινούργιους στη «γειτονιά» των ρακοσυλλεκτών που έχει στηθεί μέσα στις εγκαταλελειμμένες αποθήκες της παλιάς Αγροτικής Τράπεζας στη Νέα Δυτική Είσοδο της Θεσσαλονίκης.

Το μέταλλο που υπήρχε στην οροφή των αποθηκών ξηλώθηκε για να πουληθεί στις γύρω μάντρες, όπως γίνεται και με τις πραμάτειες τους, να φορτωθεί και να φύγει για μεταπώληση. Από τα ανοίγματα της οροφής το φως του ανοιξιάτικου ήλιου «εισβάλλει» στους αχανείς χώρους και αποκαλύπτει μια θάλασσα από μπάζα που έχουν καλύψει κάθε σπιθαμή από το πάτωμα των αποθηκών. Οικοδομικά υλικά, σπασμένοι νιπτήρες, γυάλινα μπουκάλια από ξενυχτάδικα, τούβλα και απομεινάρια κάποιας ανακαίνισης κάνουν το χώρο να μοιάζει με βομβαρδισμένο τοπίο. «Μαζεύουμε μέταλλα και ανακυκλώσιμα, όχι σκουπίδια», σπεύδουν να μας εξηγήσουν και στο χώρο δεν παρατηρούμε οργανικά απορρίμματα παρά μόνο μπάζα, τα οποία ξεφορτώνουν φορτηγά και αυτοκίνητα με ελληνικές πινακίδες σχεδόν καθημερινά. Οι ρακοσυλλέκτες, με καταγωγή οι περισσότεροι από τη γειτονική Βουλγαρία, ανοίγουν μονοπάτια ανάμεσα στα μπάζα για να στήσουν τα παραπήγματα τους που θα τους δώσουν μια πρόχειρη στέγη για τη νύχτα. Οι ίδιοι δεν ενδιαφέρονται για αυτά και παραπονιούνται κάθε φορά που βλέπουν ένα φορτηγό να τα ξεφορτώνει σ’ αυτή τη γωνιά της πόλης.

Στη ράμπα των αποθηκών που κάποτε στάθμευαν φορτηγά για να παραλάβουν εμπορεύματα σήμερα παίζουν τα πιτσιρίκια μιας οικογένειας που ήρθε από τη Σόφια για να δουλέψει στα «καροτσάκια». Στο φουρνάκι μιας παλιάς σόμπας ανάβουν φωτιά για να ετοιμάσουν το βραδινό φαγητό. Σ’ ένα σχοινί στον τοίχο στεγνώνουν τα πλυμένα. Δεν έχουν ρεύμα και νερό προμηθεύονται από τις διπλανές μάντρες. «Κάθε μέρα τα μικρά κάνουν μπάνιο, προσέχουμε πολύ», μου λέει ο πατέρας τους, ένας χαμογελαστός 40αρης και μας ανοίγει την μια φούξια κουρτίνα για να δούμε το «σπίτι» του. Χαλιά και κομμάτια μοκέτας στο πάτωμα, ένας πρόχειρος πάγκος και ένα τραπεζάκι, χωριστά δωμάτια για τα παιδιά, αφίσες με καρτούν στους τοίχους από κόντρα πλακέ και λιγοστά παιχνίδια. Λίγο πιο πέρα έχουν στήσει μια υποτυπώδη τουαλέτα στην προσπάθεια τους να δημιουργήσουν όσο το δυνατόν πιο ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης σε ένα αφιλόξενο περιβάλλον. «Δεν υπάρχουν δουλειές στη Βουλγαρία», λένε και γι’ αυτό έρχονται στην Ελλάδα να μαζέψουν το μέταλλο.

Μέσα στις αποθήκες ακούγονται γέλια. Σε παλιό τραπέζι μια παρέα άνοιξε ένα μπουκάλι ρακή με λίγους μεζέδες. «Όχι φωτογραφίες», λένε αλλά μας καλούν για ένα κέρασμα. Ρωτάνε αν θα τους διώξουν αλλά δεν έχουμε τις απαντήσεις που ζητούν. Πριν δύσει ο ήλιος μαζεύουν τα καρότσια στις παράγκες τους και τα ετοιμάζουν για την επόμενη μέρα που θα οργώσουν ξανά την πόλη, για μια συγκομιδή που θα φέρει ένα πιάτο φαγητό στο ξεχαρβαλωμένο τραπέζι που μάζεψαν και επιδιόρθωσαν από κάποια γειτονιά.

Η ιστορία τους και οι ιστορίες της περιοχής θα παρουσιαστούν στο ντοκιμαντέρ «Μια γειτονιά στο όριο» την Τετάρτη 10 Ιουνίου 2015 στην ημερίδα που διοργανώνει η Parallaxi και η ΠΕΕΒΕ στον κινηματογράφο Ολύμπιον.

Για πρώτη φορά σε μια μεγάλη δημόσια εκδήλωση παρουσιάζεται η σημερινή εικόνα της γειτονιάς αυτής της Δυτικής εισόδου της πόλης, το παρελθόν, οι μεταλλάξεις, τα προβλήματα και οι προοπτικές της.

Έλα να μάθεις περισσότερα για μια Γειτονιά στο όριο. 

Μέχρι πριν ένα χρόνο μια παρόμοια παραγκούπολη καταλάμβανε το ρέμα της Δόξας, στην Τούμπα. Η περιοχή εκείνη εκκενώθηκε από τους ρακκοσυλέκτες που την κατοικούσαν. Δείτε το ρεπορτάζ που είχε γίνει πριν δυο χρόνια εκεί εδώ