Η κατάντια της Ευρώπης

9 Μαΐου 1950: ο Ρομπέρ Σουμάν και ο Ζαν Μονέ δημοσιεύουν το «σχέδιο Σουμάν» και θέτουν τα θεμέλια για την Ενωμένη Ευρώπη. Αυτή της ειρήνης και της ευημερίας. Τον Απρίλιο του 1951 οι ιδέες παίρνουν μορφή και στο Παρίσι γεννιέται η Ένωση Άνθρακα και Χάλυβα. Η Ευρώπη μετά τις καταστροφές των Παγκοσμίων Πολέμων και των πάσης φύσεως διενέξεων αλλάζει οριστικά σελίδα. Έκτοτε κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι.

Η Ένωση διευρύνθηκε, πέρασε από διάφορα στάδια και ονομασίες, πέτυχε βαθιές τομές, ανέπτυξε μία κοινή αγορά, καθιέρωσε την ελεύθερη διακίνηση ανθρώπων, εμπορευμάτων και υπηρεσιών… Τόσα επιτεύγματα που φάνταζαν απίθανα μερικές δεκαετίες πριν. Σήμερα, η Ευρωπαϊκή Ένωση αριθμεί 27 μέλη, τα περισσότερα εκ των οποίων, τα 17 συγκεκριμένα, έχουν και κοινό νόμισμα. Η Ευρώπη προσέφερε πολλά στη βάση των αξιών της, της ειρήνης, της αλληλεγγύης και του αμοιβαίου σεβασμού μεταξύ των λαών, της προστασίας των ανθρώπινων δικαιωμάτων και της ανάπτυξη του διεθνούς δικαίου. Κυρίως προσέφερε στους ανθρώπους της τη δυνατότητα να έρθουν κοντά και να γνωριστούν μέσω προγραμμάτων όπως το Εράσμους αλλά και μέσω της απλοποίησης των διαδικασιών που απαιτούνται για να εργαστεί κανείς σε οποιαδήποτε χώρα της Ε.Ε. Αυτά είναι αδιαμφισβήτητα προτερήματα του οικοδομήματος.

Έχω την τύχη να βρίσκομαι αυτή την εποχή στις Βρυξέλλες και να συνεργάζομαι με ανθρώπους από πολλές χώρες εντός και εκτός Ε.Ε. Σε όλους αρέσουν πολύ όσα η Ένωση έχει καταφέρει. Βλέπω χαρτιά να περνάνε καθημερινά μπροστά από τα μάτια μου με οδηγίες και κανονισμούς δεκάδων σελίδων που επιδιώκουν να βελτιώσουν ακόμη περισσότερο το βιοτικό επίπεδο των Ευρωπαίων πολιτών. Και κάπου εδώ εμφανίζεται στο παραμύθι της Ευρώπης ο δράκος…

«Σώσαμε τις τράπεζες, αλλά κινδυνεύουμε να χάσουμε μία γενιά. Μία από τις μεγαλύτερες απειλές για την Ευρωπαϊκή Ενωση είναι ότι άνθρωποι χάνουν τελείως την εμπιστοσύνη τους στην ικανότητα της Ευρωπαϊκής Ενωσης να επιλύσει τα προβλήματά τους. Και αν η νεότερη γενιά χάνει την εμπιστοσύνη της, τότε στα μάτια μου η Ευρωπαϊκή Ενωση διατρέχει πραγματικό κίνδυνο.» Η παραπάνω δήλωση του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Μάρτιν Σουλτς έγινε λίγες ώρες μετά την απόρριψη από την ολομέλεια του Κοινοβουλίου του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου για την περίοδο 2014-2020, επειδή δεν εστιάζει επαρκώς στην ανάπτυξη και εντείνει τη λιτότητα. Αυτή είναι επίσημη εκδοχή του μοναδικού απευθείας εκλεγμένου από τους πολίτες θεσμού της Ε.Ε.

Την ίδια ώρα στις κλειστές πόρτες του Eurogroup η Ευρώπη ενώθηκε υπό την καθοδήγηση της Γερμανίας για να υποταχθεί σύσσωμη και να υποτάξει κυρίως τους πολίτες της στο τραπεζικό σύστημα με όχημα το ευρώ. Το δήλωσε ευθαρσώς και ο Γερμανός υπουργός οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε το περασμένο Σάββατο: «Η Κύπρος δεν αποτελεί συστημικό κίνδυνο». Η απόφαση για το πακέτο «διάσωσης» της Κύπρου δεν είναι απλά ένα σοκ, είναι βαθιά αντιδημοκρατική τομή στην καρδιά της Ευρώπης. Μίας Ευρώπης που χρειάστηκε μόλις τρία χρόνια και μερικούς «πεφωτισμένους» ηγέτες για να επαναφέρει στην επιφάνεια τις ακραίες αντιλήψεις, τις διασπαστικές τάσεις και το αίσθημα ανασφάλειας στους πολίτες της εν καιρώ ειρήνης.

Αν η απόφαση για την Κύπρο, η οποία έρχεται να προστεθεί στην αλυσίδα της διάσωσης Ελλάδας, Πορτογαλίας, Ιρλανδίας και Ισπανίας, είναι ό,τι έχει απομείνει από την αποκαλούμενη «ευρωπαϊκή αλληλεγγύη», τότε η Ε.Ε. δεν είναι πλέον κάτι που αφορά τους πολίτες της. Κι επειδή δεν υπάρχει μεγαλύτερο συστημικό λάθος από το να αφήσει κανείς τους πολίτες στο περιθώριο, είναι καταδικασμένη να σβήσει. Αργά ή γρήγορα.