I love this job: Δέσποινα Καραμουζά-Πωλούνται παλιά βιβλία

του Μιχάλη Αποστολίδη

Ένας μελλοθάνατος κάποτε σημάδεψε τη σελίδα του βιβλίου που διάβαζε προτού ανέβει στη γκιλοτίνα. Η τσακισμένη σελίδα του δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνείας. Η γνώση και η καλλιέργεια αψηφούν το θάνατο όπου τον βρουν. Ο παράδεισος εξάλλου είναι μία βιβλιοθήκη σύμφωνα με τον Μπόρχες. Εμείς επισκεφτήκαμε την Παλαιοβιβλιοθήκη της Θεσσαλονίκης, το μεγαλύτερο βιβλιοπωλείο μεταχειρισμένων στη Βόρειο Ελλάδα και συνομιλήσαμε με τη Δέσποινα Καραμουζά.

-Το ξεκίνησε ο πατέρας μου, Κώστας Καραμουζάς πριν 30 χρόνια περίπου. Ήμασταν οι πρώτοι που ανεβάσαμε το μεταχειρισμένο από τις στοίβες και τα καλάθια στα ράφια, δίνοντας σε κάθε βιβλίο ξεχωριστή σημασία. Είναι όλα πολύ οργανωμένα και υπάρχει παντού αλφαβητική σειρά. Αφήνουμε μάλιστα τον κόσμο να ψάχνει με την ησυχία του. Θέλει πολύ κόπο και δουλειά ένα τέτοιο μαγαζί αλλά και γνώσεις που τις αποκτάς στην πορεία. Αγαπάμε το βιβλίο και του δείχνουμε νομίζω τον απαιτούμενο σεβασμό. Όλη τη μέρα είμαστε ανοιχτά. Εδώ μέσα, δεν βαριέσαι ποτέ.

-Έχουμε εκατοντάδες χιλιάδες βιβλία, εφημερίδες και περιοδικά. Βιβλία περασμένων αιώνων, σπάνια, εξαντλημένα αλλά και την τρέχουσα εκδοτική κίνηση στο 1/3 της τιμής. Στα χέρια μας τα περισσότερα φτάνουν κυρίως από ιδιώτες. Τα βιβλία έρχονται σε μας λόγω κάποιας μετακόμισης ή απλά και μόνο για οικονομικούς λόγους πια με την κρίση που υπάρχει. Καμιά φορά πρόκειται για βιβλιοθήκες των παππούδων που θέλουν να ξεφορτωθούν. Προσέχουμε να είσαι σε καλή κατάσταση, να είναι καθαρά, να μη λείπουν σελίδες. Τώρα πια ξέρουμε τι φεύγει και τι μένει και κάνουμε μια πιο προσεκτική επιλογή. Γνωρίζουμε τι ζητούν οι πελάτες μας μετά από τόσα χρόνια.

-Ένα παλιό βιβλίο δεν έχει συγκεκριμένη τιμή. Κάποιος μπορεί να θέλει να το κάνει δώρο και να του φαίνεται ακριβό και κάποιος άλλος να είναι συλλέκτης και να πληρώνει όσο όσο. Απλά η Θεσσαλονίκη δεν έχει τέτοιο κοινό, δεν έχει αγορά συλλεκτών ούτως ώστε να μπορείς να βγάζεις χρήματα από αυτή. Οπότε πολλές φορές αφήνουμε σε πολύ λογικές τιμές σπάνια βιβλία σε ανθρώπους που ξέρουμε ότι τα εκτιμούν και τα αγαπούν. Δε φτάνουμε στο σημείο να «σκοτώσουμε» ένα βιβλίο με μεγάλη αξία. Το κρατάμε ευελπιστώντας ότι κάποτε τα πράγματα θα καλυτερεύσουν.

-Τα βιβλία είναι το τελευταίο πράγμα που κλέβει κανείς στην Ελλάδα σήμερα. Είναι μικρή η αξία μεταπώλησης. Ο καλλιεργημένος βιβλιόφιλος είναι μάλλον κατά του κλεψίματος. Ωστόσο όλο και κάποιο βιβλίο μπαίνει μέσα σε κανένα μπουφάν αλλά δεν πειράζει, ας μορφωθεί ο κόσμος.

-Ο εχθρός των μεταχειρισμένων είναι η υγρασία και η κακομεταχείριση. Και η ελληνική πολιτεία, όμως, δυστυχώς δεν έχει ούτε τη θέληση ούτε τη βούληση για να αξιοποιήσει κάτι. Έχουμε για παράδειγμα αρχείο της εφημερίδας Μακεδονία από το 1945 μέχρι το 1985 και δεν ήρθε κανείς να μας πει να τα κάνουμε κάτι.

-Τα Χριστούγεννα ένας κύριος έψαχνε τον «Ευγένιο Ονέγκιν» του Αλεξάντρ Πούσκιν. Κατεβήκαμε στο υπόγειο και το βρήκαμε αμέσως. Τρελάθηκε. Πριν λίγη ώρα είχε προσφερθεί να μιλήσει στο τηλέφωνο με έναν κύριο από την Αυστραλία σε ένα άλλο βιβλιοπωλείο επειδή ο υπάλληλος δεν γνώριζε καλά αγγλικά. Ο Αυστραλός του εξήγησε ότι ήθελε απεγνωσμένα το συγκεκριμένο βιβλίο για μία παλιά του γνωστή που ζει στη Θεσσαλονίκη. Λόγω του πνεύματος των Χριστουγέννων τού υποσχέθηκε ότι θα το ψάξει σε κάποιο παλαιοπωλείο και σημείωσε το τηλέφωνό του. Μετά από λίγο μιλούσα η ίδια με τον Αυστραλό στο τηλέφωνο που μου ζητούσε να το τυλίξω με προσοχή ώστε να έρθει η κυρία να το πάρει. Όντως συνέβη.

-Ο ήρωας της «Τύφλωσης» του Κανέτι ήξερε τα πάντα. Οι 25.000 τόμοι της βιβλιοθήκης του το αποδείκνυαν μέχρι που τους έβαλε φωτιά και κάηκε μαζί τους. Αντιθέτως στο «Φάρενάιτ 451» του Μπράντμπερι μία ηλικιωμένη γυναίκα προτιμάει να καεί μαζί με τη βιβλιοθήκη της όχι από τρέλα αλλά υπερασπιζόμενη την ελευθερία της. Το κράτος κυνηγάει με μανία τα βιβλία επειδή κάνουν τους ανθρώπους που τα διαβάζουν δυστυχισμένους. Η περίπτωση να είναι δυστυχισμένοι επειδή δε διαβάζουν ακόμα να εξεταστεί.

*Πλατεία Αγ.Παντελεήμονα 5, Καμαρά, τηλ 231 021 8049