Η Μίμηση του Στυλ Ghibli από την Τεχνητή Νοημοσύνη: Νέα Τάση και Παλιές Ανησυχίες

Λέξεις: Άκης Λουμπουρδής

Τις τελευταίες εβδομάδες, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν κατακλυστεί από μια νέα τάση: εικόνες δημιουργημένες από generative AI που μιμούνται με μεγάλη ακρίβεια το εμβληματικό στυλ του Studio Ghibli. Από ονειρικά τοπία μέχρι πορτρέτα χαρακτήρων που θυμίζουν έντονα τις ταινίες του στούντιο, αυτή η μίμηση του στυλ Ghibli έχει αποκτήσει ευρεία διάδοση στο διαδίκτυο, θυμίζοντας τη διαδικτυακή συζήτηση γύρω από το ChatGPT στα τέλη του 2022.

Αρχικά, πολλοί χρήστες βρήκαν ενδιαφέρουσα τη δυνατότητα να δημιουργήσουν εικόνες σε αυτό το αγαπημένο στυλ. Ωστόσο, η τάση αυτή γρήγορα προκάλεσε προβληματισμό, ειδικά σε όσους γνωρίζουν την κληρονομιά του στούντιο και τις δηλωμένες απόψεις του ιδρυτή του, Hayao Miyazaki. Το Studio Ghibli, γνωστό για ταινίες όπως Princess Mononoke, Spirited Away και το πρόσφατο, βραβευμένο με Όσκαρ The Boy and the Heron, έχει συνδέσει το όνομά του με την παραδοσιακή, χειροποίητη τέχνη του animation, όπου κάθε καρέ θεωρείται αποτέλεσμα της σχολαστικής δουλειάς δεκάδων καλλιτεχνών. Η ιδιαίτερη αισθητική του Ghibli συχνά αποδίδεται σε αυτήν ακριβώς την ανθρώπινη παρέμβαση και την καλλιτεχνική πρόθεση.

Σε αυτό το πλαίσιο, αποκτά σημασία η γνωστή θέση του Miyazaki για την τεχνητή νοημοσύνη στην τέχνη, η οποία προηγείται της τρέχουσας τάσης. Σε ένα ντοκιμαντέρ του 2016 (Owaranai Hito Miyazaki Hayao), όταν του παρουσιάστηκε μια AI που δημιουργούσε αλλόκοτες κινήσεις χαρακτήρων, εξέφρασε έντονη δυσαρέσκεια. Συνδέοντας την παρουσίαση με την εμπειρία ενός φίλου του με κινητικά προβλήματα, ο Miyazaki άσκησε κριτική στην, κατά τη γνώμη του, έλλειψη κατανόησης του ανθρώπινου πόνου από τους δημιουργούς της AI και χαρακτήρισε την τεχνολογία αυτή “προσβολή για την ίδια τη ζωή”, δηλώνοντας ότι δεν θα ήθελε να συνδέσει τη δουλειά του με παρόμοιες εφαρμογές. Η τρέχουσα δυνατότητα μαζικής αναπαραγωγής του στυλ του από αλγόριθμους έρχεται σε αντίθεση με αυτές τις παλαιότερες δηλώσεις του.

Η κριτική για τη χρήση AI στη μίμηση του στυλ Ghibli δεν περιορίζεται εκεί. Αρκετοί  θεωρούν ότι η εστίαση συγκεκριμένων AI μοντέλων στο στυλ αυτό δεν είναι τυχαία, αλλά αποτελεί σκόπιμη επίδειξη των δυνατοτήτων της τεχνολογίας, δεδομένου ότι το συγκεκριμένο στυλ είναι παγκοσμίως αναγνωρίσιμο και θεωρείται καλλιτεχνικά απαιτητικό. Κάποιοι κάνουν λόγο για ζητήματα οικειοποίησης πολιτιστικής κληρονομιάς και πιθανής παραβίασης πνευματικών δικαιωμάτων, ζητήματα που συχνά συνδέονται με τις μεθόδους εκπαίδευσης των μοντέλων AI σε υπάρχοντα καλλιτεχνικά έργα, επισημαίνοντας ότι το νομικό πλαίσιο εξελίσσεται πιο αργά από την τεχνολογία.

Η ευρεία διάδοση αυτών των εικόνων εγείρει περαιτέρω συζητήσεις. Υπάρχουν ανησυχίες ότι η συνεχής έκθεση και χρήση τέτοιων εικόνων μπορεί να συμβάλει στην εξοικείωση με πρακτικές που, σύμφωνα με ορισμένους καλλιτέχνες , θα μπορούσαν μακροπρόθεσμα να επηρεάσουν την αντίληψη για την αξία της πρωτότυπης ανθρώπινης δημιουργίας ή τα δικαιώματα των δημιουργών. Ορισμένοι ζητούν να περιοριστεί η κοινοποίηση τέτοιων εικόνων, τουλάχιστον έως ότου διαμορφωθεί ένα σαφέστερο πλαίσιο χρήσης.

Η περίπτωση της μίμησης του στυλ Ghibli μέσω AI φέρνει στο προσκήνιο θεμελιώδη ερωτήματα για τη σχέση τέχνης και τεχνολογίας. Η δυνατότητα αλγοριθμικής αναπαραγωγής αναγνωρίσιμων καλλιτεχνικών στυλ ανοίγει μια συζήτηση για το μέλλον της δημιουργικότητας, την έννοια της πρωτοτυπίας και τον ρόλο της ανθρώπινης πρόθεσης και δεξιότητας στην τέχνη. Οι απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα πιθανόν να διαμορφωθούν τόσο από τις τεχνολογικές εξελίξεις και τις νομικές ρυθμίσεις, όσο και από τις συλλογικές και ατομικές επιλογές στην ψηφιακή σφαίρα. Η εξεύρεση μιας ισορροπίας ανάμεσα στην τεχνολογική καινοτομία και τον σεβασμό της καλλιτεχνικής κληρονομιάς αποτελεί μια διαρκή πρόκληση για το μέλλον.

*Ο Άκης Λουμπουρδής είναι Machine Learning Engineer