Η μουσική και οι μουσικοί, στην «αγκαλιά» των κρίσεων

Λέξεις: Εμμανουηλία Αβράμη

Συνηθίσαμε, τα τελευταία χρόνια, να πέφτουμε από τοίχο σε τοίχο: κρίση οικονομίας, πανδημίας, παγκόσμια, περιβαλλοντική, Τέχνης και Πολιτισμού, ακόμη και μέσα στην ίδια την μουσική. Καθώς η μουσική βιομηχανία πλήττεται ανεπανόρθωτα, το ακόλουθο άρθρο βοηθά στην κατανόηση των καλλιτεχνών, ακούγοντας την δική τους αλήθεια.

Μια ατελείωτη λίστα από διάσημους αστέρες, καλλιτέχνες μικρότερου βεληνεκούς, ιδιοκτήτες, υπαλλήλους καταστημάτων μουσικής, μηχανικούς ήχου και τεχνικούς φωτισμού συναυλιών, backstage crew, session μουσικών, promoters, booking agents κ.α., δεν έμεινε κανείς ανεπηρέαστος. Από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, η ανεργία και η ανέχεια, έπληξαν το χώρο του ελληνικού τραγουδιού. Αρχικά την δισκογραφία, με την δεκαετή οικονομική κρίση και έπειτα με την πανδημία. Η αναγκαία καραντίνα δεν έφερε μόνο απαγόρευση επαφής με το κοινό και με τις ακυρώσεις, δημιούργησε ένα τεράστιο οικονομικό πρόβλημα. Αν και υπήρξε κινητοποίηση, με αιτήματα όπως τη συμπαράσταση της κυβέρνησης, για χορηγίες, φορολογικές απαλλαγές, τροποποίηση υποχρεώσεων κ.α., αυτό που διαπιστώθηκε ήταν η αδράνεια.

Κατά την διάρκεια της πανδημίας Covid-19, ακυρώθηκαν μουσικές παραστάσεις, περιοδείες, συμφωνίες, συναυλίες που είχαν προετοιμαστεί και δρομολογηθεί καιρό πριν και ξαφνικά βρέθηκαν οι διοργανωτές μεγάλων φεστιβάλ, να μην ξέρουν τι θα γίνει και πως να ανακοινώσουν στους χιλιάδες fans, ότι τα εισιτήρια, μετακινήσεις, camping, ξενοδοχεία, που είχαν προπληρώσει, ακυρώνονται. Καθόλου τυχαία τα λόγια του Νότη Μαυρουδή, που μας άφησε φτωχότερους στις 3/1/2023, όταν σε κάποια ανάρτησή του είχε γράψει: «Δυστυχώς, ο ζόφος τής ανεργίας στον χώρο του πολιτισμού επιμένει να ταλαιπωρεί τους καλλιτέχνες, με ορμή».

Ο «Σύλλογος Μουσικών Βορείου Ελλάδος», το 2020, είχε ανακοινώσει: «Αυτές τις δύσκολες ώρες ο ΣΜΒΕ στηρίζει με συσσίτια δεκάδες οικογένειες συναδέλφων μας, οι οποίοι δεν έχουν την δυνατότητα να αγοράσουν τα βασικά είδη για να επιβιώσουν»,  μια κραυγή αγωνίας, δίχως πολιτικό πρόσημο.

Στις 10/1/2022, στο Παν-καλλιτεχνικό Συλλαλητήριο Θεσσαλονίκης, διαμαρτυρήθηκαν ενάντια στα μέτρα που έπληξαν τον κλάδο και τα εργασιακά τους δικαιώματα. Αυτή ήταν η αφορμή για να δοθεί το βήμα, να ακουστούν οι φωνές διάφορων μουσικών. Στην συνέντευξή μου, με τα μέλη της μπάντας Sediment bruise, ανέφεραν: «Κάθε συλλαλητήριο/πορεία που υπερασπίζεται τα δικαιώματα των καλλιτεχνών έχει νόημα, για ηθικούς κυρίως λόγους. Τώρα στο πρακτικό κομμάτι, για κάποιους μεγάλους και αναγνωρίσιμους καλλιτέχνες, που βιοπορίζονται από αυτό, πιθανόν να άλλαξε κάτι προς το καλύτερο».

Τα τελευταία χρόνια, έγιναν κι άλλες προσπάθειες από τη μεριά καλλιτεχνών, όπως ο ΕΔΕΜ. Οι καλλιτέχνες της underground σκηνής, όπως και τα μέλη της συγκεκριμένης μπάντας τονίζουν: «τα πράγματα παραμένουν στο επίπεδο των μηδενικών δικαιωμάτων και του εργασιακού μεσαίωνα». 

Παράλληλα, ο Νίκος Φιλέντας δήλωσε: «Ο κλάδος των μουσικών είναι περίεργος, με πολλές κατηγορίες και υποκατηγορίες. Υπάρχουν οι επαγγελματίες που ασχολούνται αποκλειστικά, αυτοί που κάνουν δεύτερη ή και τρίτη δουλειά για να επιβιώσουν και οι ερασιτέχνες που το κάνουν για χόμπι. Στο συλλαλητήριο πέρσι, πήραν μέρος κυρίως οι καθαρά επαγγελματίες, αυτούς που έπληξε περισσότερο η καραντίνα. Δεν πιστεύω ότι άλλαξαν πολλά πράγματα, γιατί η εστίαση θα παρέμενε κλειστή ως τον Μάρτιο, οπότε αναγκαστικά θα έμεναν χωρίς δουλειά και οι μουσικοί. Αυτό που κατάφεραν ήταν να πάρουν μια μικρή παράταση για το επίδομα, που έδινε το κράτος».

Ακόμη ένα μεγάλο αγκάθι είναι οι ώρες εργασίας. Πολλές φορές ξεφεύγουν απ’ την αρχική συμφωνία της κάλυψης των αναγκών του χώρου/συναυλίας/μαγαζιού, χωρίς να αυξάνεται η αμοιβή.

Η τέχνη στις μέρες μας περνά δύσκολες στιγμές αλλά τίποτα δε χάθηκε ακόμη, ο αγώνας συνεχίζεται.

*H Εμμανουηλία Αβράμη είναι φοιτήτρια του Τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ