Η οικονομική εξέλιξη της Ελλάδας μέσα από το Οικονομικό του ΑΠΘ

Λέξεις: Μωυσής Σιδηρόπουλος

Εικόνα: Ιωάννης Σεμιτσόγλου

Η Σχολή Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), μέσω των διακεκριμένων καθηγητών της οι οποίοι ανέπτυξαν ιδέες και θεωρίες που βοήθησαν την Ελλάδα να περάσει από την οικονομική αστάθεια στη σταθερότητα και την ανάπτυξη, έχει διαδραματίσει από την ίδρυσή της πριν από 100 περίπου χρόνια, τον Νοέμβριο 1927, ένα καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της οικονομικής σκέψης και της οικονομικής πολιτικής στη Ελλάδα, ιδιαίτερα στην περίοδο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Στην περίοδο αυτή, οι καθηγητές της Σχολής Νομικών και Οικονομικών επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Κωνσταντίνος Στεφανίδης, Ξενοφών Ζολώτας, και Δημήτριος Δελιβάνης αποτελούν τρία χαρακτηριστικά παραδείγματα ακαδημαϊκών με σημαντική επιρροή στον δημόσιο και τον οικονομικό τομέα της Ελλάδας, οι οποίοι συνέβαλαν με την διδασκαλία τους και τις οικονομικές αναλύσεις και τις προτάσεις τους σημαντικά στην ανάπτυξη της οικονομικής σκέψης και πολιτικής στην χώρα μας.

Αρχικά, θα πρέπει να αναφερθούμε στον Καθηγητή Δημοσθένη Στεφανίδη, η θητεία του οποίου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, από το 1928 έως το 1950, θα αποβεί από τις πλέον δημιουργικές στη σταδιοδρομία του, εκλεγείς δύο φορές Κοσμήτωρ και Αντιπρύτανης και Πρύτανης του ΑΠΘ κατά τα έτη 1933-1936.

Κατείχε τη θέση του Τακτικού Καθηγητή της Α’ Έδρας της Πολιτικής Οικονομίας στη Σχολή Νομικών και Οικονομικών επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και καταλαμβάνοντας διάφορες δημόσιες θέσεις κατά την περίοδο 1946-50. Στην συνέχεια, ο Ξενοφών Ζολώτας, διακεκριμένος οικονομολόγος και ακαδημαϊκός που υπηρέτησε ως καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης από το 1928 έως το 1931 , η συμβολή του οποίου στην οικονομική πολιτική της μεταπολεμικής Ελλάδας ήταν καθοριστική, ως Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος στις περιόδους 1955-1967 και 1974-1981, διαδραματίζοντας κεντρικό ρόλο στη νομισματική σταθερότητα και την οικονομική ανάπτυξη της χώρας και ηγούμενος τέλος της Οικουμενικής Κυβέρνησης το 1989-1990. Και τέλος, ο Δημήτριος Δελιβάνης, επίσης επιφανής οικονομολόγος με διεθνή εμβέλεια, ο οποίος δίδαξε επί 50 συναπτά έτη τους φοιτητές του, ως Καθηγητής της Έδρας της Πολιτικής Οικονομίας στη Σχολή Νομικών και Οικονομικών επιστημών από το 1940 έως το 1990 και Πρύτανης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Ο Στεφανίδης συνέβαλε στην ανάπτυξη της οικονομικής επιστήμης στην Ελλάδα. Η έρευνά του επικεντρώθηκε σε θέματα οικονομικής ανάπτυξης και πολιτικής, επηρεάζοντας τη διαμόρφωση στρατηγικών για την ανασυγκρότηση της χώρας μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Όσον αφορά τον Ζολώτα, ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς Έλληνες οικονομολόγους και είχε μεγάλη επίδραση στην ελληνική οικονομική πολιτική και την τραπεζική διοίκηση. Διαμόρφωσε τη νομισματική πολιτική της Ελλάδας και εργάστηκε για την οικονομική σταθεροποίηση σε περιόδους κρίσης. Η ακαδημαϊκή του προσέγγιση εστίασε στη μακροοικονομική σταθερότητα, τον έλεγχο του πληθωρισμού και την προστασία της αγοραστικής δύναμης της δραχμής. Με την έμφασή του στη νομισματική σταθερότητα και τον έλεγχο του πληθωρισμού, ο Ζολώτας προώθησε πολιτικές που στόχευαν στη θωράκιση της ελληνικής οικονομίας από εξωτερικές διακυμάνσεις και διατηρούσαν τον έλεγχο των δημοσίων οικονομικών. Ο Δελιβάνης, ασχολήθηκε με την οικονομική ανάπτυξη και τη δημοσιονομική πολιτική.

Οι μελέτες του συνέβαλαν στην κατανόηση των οικονομικών προκλήσεων της μεταπολεμικής Ελλάδας και στην ανάπτυξη πολιτικών για την αντιμετώπισή τους. Είχε καθοριστικό ρόλο στην προώθηση στρατηγικών για την αποφυγή της εξωτερικής εξάρτησης και την ενίσχυση της εσωτερικής παραγωγής, εστιάζοντας στη μακροοικονομική σταθερότητα και στην ανάγκη για ένα ανθεκτικό και ανεξάρτητο οικονομικό σύστημα.

Συνολικά, η Σχολή Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ συνέβαλε καθοριστικά στη διαμόρφωση της οικονομικής σκέψης και πολιτικής στην Ελλάδα μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το έργο των επιφανών καθηγητών της, μέσω της επιρροής τους στις κυβερνήσεις και την αγορά, αποτέλεσε θεμέλιο της μεταπολεμικής ελληνικής οικονομικής πολιτικής και διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στις εξελίξεις της οικονομίας και της πολιτικής στην Ελλάδα. Βοήθησαν στη δημιουργία μιας οικονομικής πολιτικής που έδινε έμφαση στη σταθερότητα, την κοινωνική ευημερία και την ανάπτυξη.

Ωστόσο, η μετέπειτα μόνιμη επιλογή του μοντέλου ανάπτυξης των ελληνικών κυβερνήσεων στο επίκεντρο του οποίου συνέχιζε από τότε να βρίσκεται η Αθήνα κάτι που οδήγησε στην μη ανάθεση ενός οικονομικού ρόλου στη Θεσσαλονίκη αδιαφορώντας για το πως θα συνδεθεί η χώρα τόσο με την βαλκανική όσο και με την ευρωπαϊκή δυναμική.

*Ο Μωυσής Σιδηρόπουλος είναι Αναπληρωτής Καθηγητής του Τμήματος Οικονομικών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

**το παραπάνω άρθρο δημοσιεύτηκε στο επετειακό τεύχος της parallaxi για τα 35 χρόνια