Η ωραία Ελλάδα του Ομορφάντρα

Όχι, δεν καταλάβατε λάθος. Αφορμή για το κείμενο αυτό στάθηκε το άρθρο της Χριστίνας Ταχιάου στο Protagon.gr με τίτλο «Δεν μου αρέσει η Ελλάδα του ομορφάντρα». Μέσα σε πέντε μόνον μέρες το… θηρίο η Χριστίνα κατάφερε να συγκεντρώσει τα περισσότερα «κλικ» της χρονιάς σ’ ένα πόρταλ που έτσι κι αλλιώς έχει μεγάλη επισκεψιμότητα και ανταγωνισμό μεταξύ των συγγραφέων.

Μεγάλη επιτυχία, το δίχως άλλο. Να γράφεις ένα κείμενο και να ανοίγουν συζητήσεις, να προκύπτουν διαφορές, να «χύνεται αίμα» ψηφιακό, φεϊσμπουκικό. Μπράβο ρε Χριστίνα. Δε συμφώνησα ούτε με μία λέξη απ’ όσα έγραψες, ωστόσο είδα και διάβασα πολλούς που συμφωνούν μαζί σου κι έτσι κάθισα και ανακάλεσα στη μνήμη και στη συνείδησή μου όλα αυτά τα στοιχεία που με κάνουν να αγαπώ, να ευχαριστιέμαι, να θαυμάζω και τελικά να υπερασπίζομαι την Ελλάδα του «ομορφάντρα».

Βγαίνει λοιπόν από το κείμενο της Χριστίνας το συμπέρασμα ότι η Ελλάδα του ομορφάντρα είναι η Ελλάδα που δίνει φακελάκι, που πίνει και σκοτώνεται στους δρόμους, που διασκεδάζει στη διαπασών, καταλαμβάνει με ξαπλώστρες τις παραλίες, καπνίζει όπου γουστάρει, διορίζεται με μέσο, παρακαλάει για να κάνει τη δουλειά της, είναι κουτοπόνηρη κλπ, κλπ. Μα τω Θεώ ρε παιδιά πιο αόριστο και αναπόδεικτο συμπέρασμα δεν έχω ξαναδιαβάσει. Πράγματι, όλα αυτά τα φαινόμενα αντιπροσωπεύουν ένα μεγάλο κομμάτι της Ελλάδας (όχι πάντα με αποκλειστικά δική του ευθύνη) ωστόσο αδυνατώ να καταλάβω γιατί μέσα του πρέπει να «τσουβαλιάσουμε» και τον ομορφάντρα ή τον τύπο που λέει την ατάκα «για τη φουκαριάρα τη μάνα μου» (τον αγαπούλα τον εξαιρώ γιατί εκεί η διαφήμιση μιμείται συγκεκριμένο Ελληνα απατεώνα και όχι μια κοινωνική τάξη ή ένα αρχετυπικό μοντέλο ανθρώπου).

Στη δική μου συνείδηση ο ομορφάντρας είναι ένας οικογενειάρχης, αγωνιστής, φορολογούμενος απ’ όλους κι από όλα, καταφερτζής, με βαθιά λαϊκές καταβολές, με καλή διάθεση, με χιούμορ. Μπορεί να επέτρεψε να του κάνουν πολλά, μπορεί να μην τιμώρησε αυτούς που τον κυβέρνησαν, μπορεί να έχει κι αυτός κάπου λερωμένη τη φωλιά του γι αυτό κοιτάει τη δουλειά του και δεν παίρνει ένα δόρυ να σώσει τον κόσμο σαν άλλος Δον Κιχώτης, ωστόσο στη λίστα των υπεύθυνων για τα στραβά και τα ανάποδα της Ελλάδας πρέπει να γράψω δεκάδες άλλους «τύπους» πριν φτάσω σ’ αυτόν.

Πρέπει να γράψω τον γιατρό που πήρε το φακελάκι, τον δημοσιογράφο που δεν γράφει για όλα αυτά, τον πολιτικό που τα συντηρεί, τον αστυνομικό που δεν ελέγχει, τον δικαστικό που όλους τους αθωώνει, τους πνευματικούς ανθρώπους που δεν ξεκουνάνε από τις κωλοκαρέκλες τους να πούνε κάτι γιατί νιώθουν μακριά ή γιατί απλά… «δεν τους αρέσει αυτή η Ελλάδα». Σας παρακαλώ ρε παιδιά, αφήστε ήσυχο τον ομορφάντρα όσοι συμφωνείτε με τη Χριστίνα Ταχιάου. Εχει να πάει στη δουλειά του πρωί – πρωί ο άνθρωπος. Το ποτό το έκοψε, λεφτά για βενζίνη δεν έχει, για φακελάκι ούτε λόγος, τσιγάρο κάνει στα μουλωχτά, τους φουσκωτούς τους ξέρει από τις ξένες ταινίες, δεν είναι αυτός που πρέπει να ξεπαστρέψετε για να βρείτε την τάξη, την ησυχία και την αξιοκρατία σας (sic).

Θέλω όμως να εστιάσω και σε μιαν άλλη έκφανση της σύγχρονης Ελλάδας η οποία αν δεν λοιδορείται ευθέως, σίγουρα βάλλεται με υπόγειο τρόπο σ’ αυτό το κείμενο με τίτλο «Δεν μου αρέσει η Ελλάδα του ομορφάντρα». Αναφέρομαι στην Ελλάδα του γηπέδου που στερεοτυπικά περιγράφεται από την Χριστίνα ως η Ελλάδα του βρώμικου, του ιδρώτα, των κοντών και άσχημων ανθρώπων κλπ, κλπ.

Πηγαίνω στο γήπεδο όσα χρόνια θυμάμαι τον εαυτό μου. Μεγάλωσα με βρώμικα σάντουιτς από ομορφάντρες, σπούδασα με την αθλητική εφημερίδα κάτω από τα βιβλία, έκανα φίλους ανθρώπους των γραμμάτων και των Τεχνών και τους πήρα μαζί μου στη θύρα 4, παντρεύτηκα και η γυναίκα μου μού πήρε δώρο… ένα διαρκείας, έκανα παιδιά και όταν τα πήρα από το μαιευτήριο τα έκανα έναν κύκλο γύρω από το γήπεδο για να τα «βαφτίσω» την ομάδα που υποστηρίζω. Δεν πήγα ποτέ ιδρωμένος και βρώμικος στο γήπεδο, είδα εκεί πολλούς όμορφους, χαμογελαστούς ανθρώπους, άκουσα συνθήματα αντίδρασης στο πολιτικό κατεστημένο, είδα κόσμο να μαζεύει λεφτά για να βοηθήσει αρρώστους, είδα… τη ζωή όπως δύσκολα θα την έβλεπα σ’ ένα κολλέγιο ή ένα Μέγαρο Μουσικής. Ειλικρινά έχετε λάθος εικόνα όσοι νομίζετε ότι το γήπεδο του ομορφάντρα (άλλωστε και η διαφήμιση έξω από γήπεδο είναι γυρισμένη, γι αυτό το πήρα τόσο προσωπικά) φιλοξενεί την Ελλάδα που δε θέλετε, την Ελλάδα που ευθύνεται για όσα συμβαίνουν.

Κι αν δε σας πείθει η δική μου άποψη, ορίστε τι έγραψε ο μεγάλος μας ποιητής Μανώλης Αναγνωστάκης: «Εχοντας δοκιμάσει αμέτρητες εμπειρίες μπορώ να πω με σιγουριά ότι όσα γνωρίζω για την ανθρώπινη ηθική τα οφείλω στο ποδόσφαιρο». Ναι, δε διαβάσατε λάθος, «στο ποδόσφαιρο», έγραψε ο ποιητής. Στο ποδόσφαιρο που σου διδάσκει ότι ο μικρός μπορεί να νικήσει τον μεγάλο, που ο καθηγητής πανεπιστημίου αγκαλιάζεται σε κάθε γκολ με τον μουτζούρη του συνεργείου, που οι άντρες γίνονται ξανά παιδιά και φορούν κοντά παντελονάκια, που ο «μαλάκας» και η «παλιοκουφάλα» μπορεί και να μην είναι εκφράσεις αγένειας αλλά… δείγμα αγάπης για έναν φίλο. Γιατί, πώς να το κάνουμε, έτσι αμήχανα έχουμε μάθει εμείς οι άνδρες να μοιραζόμαστε την αγάπη μας. Ετσι ανακαλεί η ψυχή μας τα παιδικά μας χρόνια και μαλακώνει. Μ’ ένα εισιτήριο για το ντέρμπι κι ένα λουκάνικο από τον ομορφάντρα.

Και στο κάτω – κάτω, τι κακό έκανε αυτός ο τύπος και η εταιρία που έστησαν την διαφήμιση; Μας συμβούλεψαν να ζητάμε περισσότερα και να μην μένουμε στα λιγότερα. Δηλαδή η διαφήμιση προ τριετίας που έδειχνε έναν χαζοχαρούμενο αστό να κοιτάζει το ταβάνι κι από εκεί να του πέφτουν ουρανοκατέβατα 3.000 ευρώ ήταν καλύτερη; Εκεί δεν είδα κανέναν να διαμαρτύρεται ότι μας περνάνε στρεβλά μηνύματα για τον τρόπο που βγαίνουν στην Ελλάδα τα χρήματα. Αλλά στ’ αλήθεια εκεί τι να πεις; Δε γουστάρω την Ελλάδα του φλώρου που πήρε δανεικά και νομίζει ότι δε θα τα επιστρέψει ποτέ; Δε γίνεται. Δεν είναι έτσι ο Ελληνας, παρά μόνον έτσι θέλουν να τον κάνουνε κάποιοι.

Ο ομορφάντρας όμως υπάρχει, τον έχω γνωρίσει. Αν είστε τόσο σίγουροι πως αυτός έφερε την Ελλάδα εδώ που βρίσκεται, άντε να τον βρείτε να του τα πείτε ένα χεράκι. Μόνο περιμένετε να γυρίσει πρώτα από το ΙΚΑ και την εφορία, να πληρώσει τα δημοτικά τέλη, τους προμηθευτές, τα φροντιστήρια των παιδιών του, την έκτακτη εισφορά και τα τέλη κυκλοφορίας της καντίνας. Αν τον πείσετε ότι έχετε δίκιο θα το παραδεχτεί. Είναι απλός και ταπεινός ο λαϊκός αυτός τύπος. Αν του περισσέψει τίποτα θα σας κεράσει και καφέ. Είναι ανοιχτοχέρης αυτός που δεν έχει.

Τους άλλους να φοβάστε, όμως, σας προειδοποιώ. Εκείνους τους μορφωμένους που μπαίνουν στα βουλευτικά γραφεία με τον χαρτοφύλακα και απαιτούν, δε φιλούν κατουρημένες ποδιές. Εκείνους που πηγαίνουν κάθε βδομάδα στο παλιό ή στο καινούριο Μέγαρο Μουσικής και δεν ανοίγουν τα στραβά τους να δουν πως ακριβώς μπροστά βρίσκεται ένα σχολείο από λαμαρίνες σαν την καλύβα του καραγκιόζη δίπλα στο Σαράι. Εκείνους που πάντα λένε ότι διορίστηκαν επειδή το άξιζαν και όχι επειδή έβαλαν μέσο (αλήθεια πόσοι συνάδελφοι μπήκαν στα κρατικά και δημοτικά ραδιόφωνα, τηλεοράσεις, γραφεία Τύπου χωρίς ΚΑΝΕΝΑ μέσο; Ενας, δύο, τρεις στους χίλιους; Αλλά μάλλον και γι αυτό ένας πατέρας ομορφάντρας θα φταίει πάντοτε και ποτέ εμείς οι κανακάρηδες. Εμείς κάναμε όσα κάναμε στην ανήλικη ζωή μας και τώρα θέλουμε ησυχία, τάξη και αξιοκρατία).

Υ.Γ.: Ζήτησαν από τον Αναγνωστάκη, χρόνια μετά την οριστική του αποχώρηση από τη συγγραφή να σπάσει τη σιωπή του και να γράψει κάτι. Το έκανε λίγο πριν πεθάνει. Ηταν ένα ποίημα που αποτελούνταν από δύο λέξεις: «Αδειο γήπεδο».

* Η φωτογραφία είναι από την παράσταση “Του Κουτρούλη ο Γάμος”, στην οποία συμμετέχει ο πρωταγωνιστής της επίμαχης διαφήμισης, Μανώλης Μαυροματάκης και ανεβαίνει αυτές τις μέρες στο Εθνικό Θέατρο.