Η περιφερειακή τάφρος να γίνει πράσινο πάρκο για πεζούς και ποδήλατα, με σεβασμό στους δρόμους του νερού

Λέξεις: Μιχάλης Τρεμόπουλος

Η διοίκηση του Δήμου Θεσσαλονίκης θα πρέπει να αποσύρει το σημερινό θέμα από το Δημοτικό Συμβούλιο για την αντιπλημμυρική θωράκιση της Θεσσαλονίκης με έργα διευθέτησης της περιφερειακής τάφρου, να συμμετάσχει στην καλύτερη επεξεργασία και τον σχεδιασμό του και να ζητήσει την επανυποβολή του από την Περιφέρεια.

Η περιφερειακή τάφρος έγινε το 1955, μετά τις μεγάλες πλημμύρες ιδιαίτερα του 1945, για να παραλαμβάνει τα νερά των χειμάρρων από την Τούμπα και ανατολικά μέχρι τον Φοίνικα. Έχει σήμερα μια αξιόλογη βλάστηση και χρησιμοποιείται από σημαντικό αριθμό πολιτών για άσκηση και περπάτημα. Έχει συνεχή τεχνητή κοίτη από τη ρωμαϊκή υδατογέφυρα της Πυλαίας μέχρι τη Σχολή Δικαστών στον Φοίνικα, όπου εκβάλει. Η διαδρομή όμως για τους πεζούς διακόπτεται μετά τα Τροχιοδρομικά ενώ στις πολυκατοικίες που χτίστηκαν στο χείλος της τάφρου στον Δήμο Πυλαίας-Χορτιάτη, υπάρχει θέμα στατικότητας. Σε κάποια σημεία, όπως στη συμβολή τριών ρεμάτων, κοντά στη ρωμαϊκή γέφυρα ή στον δρόμο για Θέρμη, το ανάχωμα είναι χαμηλό και ευάλωτο σε περίπτωση μεγάλης παροχής νερών. Επίσης, οι γέφυρες, όπου υπάρχουν, είναι χαμηλές.

Δεν έχει γίνει συντήρηση της περιφερειακής τάφρου για δεκαετίες και με την κλιματική κρίση και τις πιθανές νέες μεγάλες πλημμύρες, επείγει η αντιπλημμυρική της αναβάθμιση και η αντικατάσταση ορισμένων τεχνικών έργων (γέφυρες) και η κατασκευή ορισμένων νέων. Επίσης, από τον Φοίνικα και μετά όλη η κοίτη είναι επενδυμένη με τσιμέντο και ευθύγραμμη. Θα ήταν αναβάθμιση αν εκεί έμπαιναν συρματοκιβώτια, όπως επίσης και αν διαμορφώνονταν και κάποιοι τεχνητοί μαιανδρισμοί για να ελαττωθεί η ταχύτητα του νερού σε περιπτώσεις μεγάλων βροχοπτώσεων. Για οικονομικούς λόγους, όλες οι παρεμβάσεις προτείνονται με βάση το ενδεχόμενο πλημμύρας έως 50 ετών. Όμως οι πλημμύρες Ιανός και Ντάνιελ στη Θεσσαλία είχαν περίοδο επαναφοράς άνω των 300 ετών!

Επιπλέον, η οριοθέτηση των ρεμάτων είναι περιορισμένη. Οι γραμμές της οριοθέτησης χαράσσονται περίπου επί των σημερινών αναχωμάτων και δεν αφήνουν χώρο για να διοχετευτεί το νερό και σε μια ζώνη πέραν αυτών σε περίπτωση π.χ. πλημμύρας με περίοδο επαναφοράς άνω των 50 ετών. Ούτε προβλέπεται κατασκευή λεκανών εκτόνωσης πλημμυρών (δηλ. μικρές λιμνούλες που θα μπορούν να δεχθούν περίσσεια νερών). Έτσι, οποιεσδήποτε υποδομές και οικοδομές κατασκευαστούν κοντά στην τάφρο, θα βρίσκονται σε μεγάλο κίνδυνο.

Οι οριοθετήσεις των ρεμάτων πάνω από τον περιφερειακό θα πρέπει να γίνουν μέχρι τις πηγές των χειμάρρων. Π.χ. ο χείμαρρος Σταγειρίτη/Μαλακοπής, που έχει γίνει γνωστός λόγω των επιπτώσεων που έχει ήδη στην κοίτη του το έργο κατασκευής του flyover, έχει οριοθέτηση που σταματάει μέχρι την οδό Λαμπράκη. Από εκεί μέχρι την Περιφερειακή έχει μετατραπεί σε δρόμο, ενώ πιο πάνω από την Περιφερειακή (όπου θα δημιουργηθεί και ένα τεράστιο εργοτάξιο) δεν προβλέπεται οριοθέτηση ούτε με το παρόν σχέδιο. Ωστόσο, δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί κανένα έργο επί της κοίτης χειμάρρου (ούτε και να εκτιμηθούν σωστά οι επιπτώσεις του) χωρίς να προηγηθεί οριοθέτηση.

Στο Κρυονέρι πρέπει να γίνει δεκτή η πρόταση των κατοίκων για οριοθέτηση από το ύψος της Λαμπράκη μέχρι την περιφερειακή οδό, δίπλα στο γηροκομείο και να μη γίνει δρόμος πάνω από το ρέμα. Αν γίνει σωστή οριοθέτηση, δεν θα επιτραπεί να χτίσουν οι ιδιοκτήτες και πρέπει να αποζημιωθούν.

Βεβαίως, θα πρέπει να δοθούν περισσότερες εξηγήσεις για το πως θα γίνει η διαχείριση της υπάρχουσας βλάστησης και των δέντρων. Πόσα δέντρα θα κοπούν και πόσα θα φυτευτούν και σε ποια σημεία;

Είναι ευκαιρία η περιφερειακή τάφρος να γίνει ένα επίμηκες πάρκο, από την Τούμπα μέχρι τον Φοίνικα, με συνεχές μονοπάτι για πεζούς και για ποδήλατα. Και επειδή δεν πρόκειται για έναν οποιονδήποτε χώρο πρασίνου αλλά για έναν πολύ σημαντικό δρόμο του νερού, θα πρέπει οι οποιεσδήποτε διαμορφώσεις να μην είναι συμβατικές αλλά να γίνουν με έναν σύγχρονο και ελκυστικό σχεδιασμό αρχιτεκτονικής τοπίου, που θα λάβει υπόψη και τα φυσικά χαρακτηριστικά της περιοχής.

* Ο Μιχάλης Τρεμόπουλος είναι δημοτικός σύμβουλος Θεσσαλονίκης, «Πράσινοι-Οικολογία»