Η πόλη στο χτες και στο σήμερα: Πλ. Αγίας Σοφίας-Ερμού

 Της Κύας Τζήμου 

Στα σχέδιο Εμπράρ οι άξονες του κέντρου κατέληγαν σε μεγάλες ανοικτές πλατείες. Στην αρχή η Πλατεία Αγίας Σοφίας σχεδιάστηκε σύμφωνα μ΄αυτήν τη λογική. Μετά η αύξηση των αυτοκινήτων τη διαφοροποιησε εντελώς. Τώρα ίσως έχει ξανά μια ελπίδα να βρει τη χαμένη της ανοιχτωσιά. Γιατί τα κτίρια που χάθηκαν δεν θα τα ξαναβρεί.

Στις φωτογραφίες φαίνεται η ανατολική της πλευρά προς την Ερμού. Η περιοχή οικοδομήθηκε αρχές της δεκαετίας του 20, όπως και τα περισσότερα κτίρια της οδού Αγίας Σοφίας που είδαμε την προηγούμενη εβδομάδα, σύμφωνα με το σχέδιο Εμπράρ, μετά την Πυρκαγιά του 1917. Ευτυχώς το πανέμορφο “Κόκκινο σπίτι” (Μέγαρο Λόγγου, 1926) διασώζεται ακόμα, αλλά με πολλά προβλήματα που λόγω του περιπλόκου της ιδιοκτησίας του δεν οδηγούν προς το παρόν σε λύση. Το πανέμορφο γωνιακό -με την Αγίας Σοφίας- κτίριο των αδελφών Γόδη (στην παλιά φωτογραφία διακρίνεται η άκρη του κτιρίου) δεν διασώζεται.

Στο ισόγειο του κόκκινου σπιτιού ήταν η έκθεση των υφασμάτων Ναούσης (ο Γρηγόριος Λόγγος ήταν ο κύριος μέτοχος της υφαντουργικής εταιρίας Ναούσης, ΕΡΙΑ). Μεταπολεμικά μετά τη χρεωκοπία της εταιρίας, στεγάστηκε το καφενείο Ερμής (αν σηκώσετε τα μάτια θα δείτε την παλιά ταμπέλα να στέκεται ακόμα πάνω στο κτίριο). Το καφενείο ήταν, λέει, τόπος συνάντησης συνταξιούχων γιατρών και καθηγητών που από εκεί έπαιρναν το λεωφορείο για το σανατόριο Ασβεστοχωρίου (η στάση βρισκόταν ακριβώς μπροστά). Δίπλα στο κτίριο που διατηρείται ακόμα ήταν το περίφημο καφενείο του μπαρμπα-Χατζή (του γνωστού), διάσημο για το παγωτό ντοντουρμά.

Αμέσως μετά το τρίτο κτίριο δεν υπάρχει πια. Ήταν η οικία χατζηγιαννάκη (των αλευρόμυλων) από το μπαλκόνι της οποίας μίλησε ο Βενιζέλος κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας το 1928.

Ο κυριότερος λόγος που ξεχώρισα αυτήν τη φωτογραφία είναι ο κοσμπολίτικος αέρας που φαίνεται ξεκάθαρα ότι έπνεε στην πόλη εκείνη την εποχή. Η σύγκριση με το παρόν της πλατείας είναι θλιβερή. Ελπίζουμε ότι με την ανάπλαση του πεζόδρομου της Αγίας Σοφίας (που αναμένουμε), θα διορθωθεί και η εμφάνιση της πλατείας, που τώρα είναι χαμένη πίσω από τα παράνομα παρκαρισμένα αυτοκίνητα.

*Πηγή: Η Θεσσαλονίκη μέσα από το φακό του Γιώργου Λυκίδη, εκδ. Ιανός

Διαβάστε ακόμα: Ο Χάρτης της πόλης: Το κόκκινο σπίτι