Η σαθρότητα των δημοτικών εκλογών

Λέξεις: Αγγελική Κόγιου

Υψηλά ποσοστά αποχής, ρουσφέτια, λασπολογίες και εκβιασμοί συνθέτουν το σκηνικό των εκλογών της τοπικής αυτοδιοίκησης

Πρωί Κυριακής. Οι κάλπες στα δημοτικά διαμερίσματα της χώρας έχουν στηθεί και οι ψηφοφόροι προσέρχονται για να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα. Από κάποιους πολιτικούς η συγκεκριμένη μέρα χαρακτηρίζεται ως «γιορτή της δημοκρατίας». Πόσο γιορτινή είναι όμως η σημερινή Κυριακή και σε ποια δημοκρατικά χαρακτηριστικά αναφέρονται;

Τα κακώς κείμενα των φετινών δημοτικών εκλογών:

• Σε μία εποχή πλήρους απαξίωσης της πολιτικής και μετά το εξαιρετικά υψηλό ποσοστό αποχής από τις βουλευτικές εκλογές (47,17%), η αποχή στις αυτοδιοικητικές εκλογές αναμένεται ακόμη μεγαλύτερη. Η νέα γενιά κυρίως είναι αυτή που είτε για πρακτικούς είτε για ιδεολογικούς λόγους απέχει από την εκλογική διαδικασία. Εξαιτίας εκπαιδευτικών, εργασιακών ή οικονομικών λόγων πολλοί νέοι δε θα καταφέρουν να φτάσουν στην κάλπη. Ακόμη όμως και αυτοί που θα μπορούσαν να ψηφίσουν, προτιμούν την αποχή, καθώς θεωρούν ανώφελη και μάταιη τη συμμετοχή τους στις εκλογές. Οι θεσμοί και οι δημοκρατικές διαδικασίες έχουν χάσει το κύρος τους και οι πολιτικοί τον σεβασμό και την αξιοπιστία τους. Το όραμα για κοινωνική αλλαγή εκλείπει και έχει αντικατασταθεί από ατομικά όνειρα και προσωπικές επαγγελματικές φιλοδοξίες. Τα λιγοστά νεαρά άτομα που συμμετέχουν στα κοινά εμπίπτουν σε δύο κατηγορίες. Στη μία συγκαταλέγονται τα άτομα που ταυτίζονται με κάποιο συλλογικό όραμα, διαθέτουν συγκεκριμένη ιδεολογία, ελπίζουν και προσπαθούν για ένα καλύτερο μέλλον. Η άλλη κατηγορία αφορά τους νέους οι οποίοι έχουν ήδη εγκλωβιστεί σε νοοτροπίες ρουσφετολογίας και πελατειακών σχέσεων. Πρόκειται για αυτούς που ενδιαφέρονται αποκλειστικά για το προσωπικό όφελος, το οποίο προκύπτει αυτόματα από τη συμμετοχή τους, είτε ως υποψήφιο μέλος είτε ως ψηφοφόρος, σε κάποια δημοτική παράταξη.
• Η από – ιδεολογικοποίηση των δημοτικών εκλογών καλά κρατεί. Οι πολίτες επιλέγουν παράταξη κυρίως με βάση τα υποψήφια πρόσωπα και πιο συγκεκριμένα με βάση τη συγγενική ή φιλική σχέση που τους συνδέει, προκειμένου να εξασφαλίσουν ευκολότερα την εξυπηρέτηση των προσωπικών τους συμφερόντων. Σπάνια οι πολίτες ενημερώνονται για το πολιτικό πρόγραμμα και τις προτεραιότητες των υποψήφιων δημάρχων και δημοτικών συμβούλων. Είναι πεπεισμένοι πως ελάχιστοι είναι αυτοί που ενδιαφέρονται πραγματικά για το καλό του τόπου και είναι διατεθειμένοι να αγωνιστούν για αυτόν. Η κύρια ευθύνη γι αυτό αποδίδεται στους πολιτικούς της τοπικής αυτοδιοίκησης, οι οποίοι λειτουργώντας ψηφοθηρικά, άρουν τον ιδεολογικό χαρακτήρα του συνδυασμού τους, ακόμη και εάν έχουν λάβει το χρίσμα από κάποιο κόμμα προκειμένου να κερδίσουν ψήφους από ανθρώπους με διαφορετικές κομματικές και ιδεολογικές καταβολές. «Και να θυμίσω κάτι στους πολίτες. Για τον δήμο ψηφίζουμε με κριτήριο τα πρόσωπα και όχι τα κόμματα» σπεύδουν να δηλώσουν. Πόσο ορθό όμως είναι αυτό; Και πόσο καθοριστικό για την τοπική αυτοδιοίκηση από την στιγμή που όλοι διαθέτουν ιδεολογία και αυτή αντικατοπτρίζεται στις πολιτικές τους προτεραιότητες;
• Υπό το φόντο απειλών, εκβιασμών, λεκτικών και σωματικών επιθέσεων λαμβάνουν χώρα οι δημοτικές εκλογές, επαναφέροντας μνήμες σκοτεινών εποχών. Δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις υποψήφιων δημάρχων και δημοτικών συμβούλων οι οποίοι απειλούν υποψήφιους της αντίπαλης παράταξης, ενώ συχνά και οι ψηφοφόροι πέφτουν θύματα εκφοβισμού. Πέρα από τα φέιγ βολάν, τις αφίσες και τις ομιλίες, η δωροδοκία ψηφοφόρων αλλά και η άσκηση πίεσης μέσω λεκτικών ή εξωλεκτικών μηχανισμών, αποτελούν βασικά εργαλεία της προεκλογικής εκστρατείας, τα οποία εφαρμόζονται ακόμη και έξω από τα εκλογικά τμήματα, λίγα λεπτά πριν την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος. Το παρακράτος και οι μηχανισμοί του είναι παρόντες στις δημοτικές εκλογές, καθορίζοντας εις βάρος μας τα πολιτικά αποτελέσματα.

Το συγκεκριμένο πλαίσιο διεξαγωγής των δημοτικών εκλογών όχι μόνο δεν μπορεί να θεωρηθεί γιορτινό αλλά οριακά θεωρείται δημοκρατικό.