Η συμφωνία με τους δανειστές, ένα «εισιτήριο» εν αναμονή και ένα εγχείρημα εν εξελίξει

Του Βασιλείου Α. Χατζηϊωάννου Εικόνα: Γιάννης Κούρτογλου

Mετά το πρώτο σάστισμα για το “μείγμα” των νέων μέτρων, (που κακά τα ψέματα έχουν συγκεκριμένο προσανατολισμό), εύκολη (και ανώφελη) θα ήταν η ισοπεδωτική κριτική κατά της διαπραγματευτικής τακτικής της κυβέρνησης. Αντιθέτως, δύσκολη αλλά ωφέλιμη είναι η καλοπροαίρετη (και όσο το δυνατόν πιο δίκαιη) κριτική. Οι σκέψεις που ακολουθούν αποσκοπούν αποκλειστικά στο δεύτερο:

1. Yποστηρίζεται από την αντιπολίτευση ότι η τελευταία πρόταση της τωρινής κυβέρνησης είναι χειρότερη από την πρόταση της προηγούμενης κυβέρνησης (το λεγόμενο “mail Xαρδούβελη”). Η σύγκριση δεν είναι ούτε εύκολη ούτε δόκιμη. Αλλά ακόμα κι αν δεχόταν κανείς αυτή την τοποθέτηση της αντιπολίτευσης, υπάρχει μια σημαντική, ουσιώδης διαφορά μεταξύ των δύο προτάσεων. Εκείνη η πρόταση υποβλήθηκε από μια ήδη πολιτικά φθαρμένη κυβέρνηση, που αποδείχθηκε ότι είχε μπροστά της μικρό ορίζοντα, νιώθοντας την ανάσα μιας έντονης κι ανερχόμενης αντιπολίτευσης. Αντιθέτως, η τρέχουσα πρόταση υποβλήθηκε από μια άφθαρτη κυβέρνηση με πρόσφατη εντολή, αντιμετωπίζοντας μια ανύπαρκτη μείζονα αντιπολίτευση, η οποία, σημειωτέον, είναι πολιτικά καταδικασμένη να ψηφίσει στη Βουλή την επικείμενη συμφωνία. Συνεπώς, από πολιτική άποψη, η όποια ενδεχόμενη συμφωνία της προηγούμενης κυβέρνησης θα είχε λίγες πιθανότητες να υλοποιηθεί, ενώ η επικείμενη συμφωνία τώρα φαίνεται να έχει περισσότερες. Εσείς, αν ήσασταν των “θεσμών”, με ποιόν από τους δύο εκπροσώπους της Ελλάδος θα συνάπτατε τη συμφωνία;

2. Σε κάθε περίπτωση, δεν χωρεί καμία αμφιβολία ότι η επικείμενη συμφωνία είναι καλύτερη από το χάος της χρεωκοπίας.

3. Η εφαρμογή αυτής της συμφωνίας αλλά και η σταθεροποίηση της χώρας αποτελεί ένα εγχείρημα που υπερβαίνει τον τρέχοντα κυβερνητικό συνασπισμό. Πήρε έξι χρόνια στο πολιτικό σύστημα και σε μεγάλη μερίδα της κοινωνίας να καταλάβει ότι αυτή η περιπέτεια είναι υπαρξιακή και απαιτεί συνεργασίες. Το επόμενο διάστημα, παρά τις αναταράξεις, προς τα εκεί θα οδεύσουμε αναγκαστικά, όχι γιατί το θέλουμε στο μικρό διαμέρισμά μας (το αντίθετο αποδεικνύουμε καθημερινά), αλλά διότι οι κανονισμοί της πολυκατοικίας που ζούμε μας το επιβάλλουν.

4. Η συμφωνία αυτή, εφόσον εφαρμοστεί, αποτελεί το εισιτήριο της χώρας για την συμμετοχή της στη νέα αρχιτεκτονική του ευρώ και της Ε.Ε και στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, φέρνοντας πρόσθετη ρευστότητα στην οικονομία. Το ευρωσύστημα δεν θα είναι τόσο στατικό, όσο τα προηγούμενα πέντε χρόνια. Ας μην λησμονούμε την επίκαιρη παραδοχή του φιλοσόφου Χάμπερμας, ότι “είναι διδακτική η δοκιμασία στην οποία υποβάλλεται τούτη τη στιγμή η Ε.Ε. Δοκιμάζονται η θέληση και η ικανότητα των πολιτών, των πολιτικών ελίτ και των ΜΜΕ να προχωρήσουν στο επόμενο βήμα ολοκλήρωσης της Ευρωζώνης – και με αυτό να προχωρήσουν ένα βήμα τον εκπολιτισμό της άσκησης της πολιτικής εξουσίας”. Η Ελλάδα έχει σημαντικό ρόλο να παίξει στο εκπολιτιστικό αυτό εγχείρημα, ενώ θα εκπολιτιστεί περαιτέρω και η ίδια μέσα απ’ αυτό.

5. Σύμφωνα με όλους τους ξένους επενδυτές που αναζητούν ευκαιρίες ανά τον κόσμο, η Ελλάδα μετά από 5 (+2) χρόνια εσωτερικής υποτίμησης και με υπερπροσφορά εργατικού δυναμικού εξαιτίας της παρατεταμένης υψηλής ανεργίας, είναι ένα συμπιεσμένο κουμπί που αν το αφήσεις θα εκτιναχθεί σαν ελατήριο.

6. Για να αποδώσει (όσο μπορεί να αποδώσει) η απηνής φορολογία, απαιτούνται αντίβαρα χαλάρωσης των διοικητικών στρεβλώσεων, ώστε να βοηθηθεί η οικονομία και οι επιχειρήσεις. Και, παράλληλα, κάποιο, μη ορατό προς το παρόν, στρατηγικό σχέδιο ανασυγκρότησης (με προτεραιότητες και κίνητρα σε κάποιους κλάδους της οικονομίας).

7. Η “στροφή στον ρεαλισμό” θα συμβάλει αργά ή γρήγορα στην ενηλικίωση του πολιτικού συστήματος, αλλά και του εκλογικού σώματος. Μακάρι να σταματήσει πια η ψηφοθηρία των ανεδαφικών υποσχέσεων που από συστάσεως του ελληνικού κράτους κατατρέχει την πολιτική ζωή.

8. Η δημοκρατία και η κοινωνία μας δεν θα γίνει καλύτερη, όσο συνεχίζουμε να είμαστε χαιρέκακοι, εκδικητικοί και σκατόψυχοι απέναντι στους συμπολίτες μας, ιδίως αυτούς που έχουν διαφορετική άποψη από εμάς. Στην τελική, όλοι στην ίδια βάρκα είμαστε, η κατάσταση δεν είναι ματς Ολυμπιακού-Παναθηναϊκού.

9. Τα αποτελέσματα της συμφωνίας αποδεικνύουν ότι τα όρια της πραγματικότητας είναι συγκεκριμένα. Δεν διαστέλλονται και δεν μεταβάλλονται με μεγάλα λόγια. Η διεθνής πολιτική είναι κατεξοχήν πεδίο απόδειξης αυτής της θεμελιώδους παραδοχής. Ας εξαντλήσουμε μέσα στα όρια αυτά τις δυνατότητες μιας καλύτερης κατανόησης και οργάνωσης της πραγματικότητας και μετά, βλέπουμε πώς θα αλλάξουμε τον κόσμο.

Ο Βασίλης Χατζηϊωάννου είναι Λέκτορας της Νομικής Σχολής Θράκης