Η Θάτσερ στη Θεσσαλονίκη

του Κρίτωνα Αρσένη

Το νερό της πόλης μας είναι το πρώτο τμήμα της δημόσιας περιουσίας που θέλει να πουλήσει η κυβέρνηση. Καθώς διαβάζεις αυτό το κείμενο εξελίσσεται η προκήρυξη ενδιαφέροντος για τους ιδιώτες ιδιοκτήτες της ΕΥΑΘ.

Αλίμονο, ξεκινάμε στην Ελλάδα, με πρώτη τη Θεσσαλονίκη, την πώληση ενός βασικού αγαθού που παντού αλλού αποδείχθηκε καταστροφική. Η πιο ακραία πολιτική του θατσερισμού σύντομα θα κυριαρχεί στην πόλη μας.

Το 1989 η Μάργκαρετ Θάτσερ, στη λογική του σκληρού νεοφιλελευθερισμού, ιδιωτικοποίησε 10 δημόσιες εταιρίες ύδρευσης – αποχέτευσης στην Αγγλία και στην Ουαλία.

Τα αποτελέσματα ήταν τόσο δραματικά που αποτελούν παράδειγμα προς αποφυγή και απόδειξη αποτυχίας του ακραίου νεοφιλελεύθερου μοντέλου.

Κατά την διάρκεια των πρώτων 4 χρόνων μετά την ιδιωτικοποίηση, οι τιμές αυξήθηκαν, κατά 50%. Σήμερα, πρόσφατη έρευνα υπολoγίζει ότι οι πολίτες πληρώνουν 2,3 δισεκατομμύρια ευρώ περισσότερο το χρόνο – ή περίπου 92 ευρώ ανά νοικοκυριό – από ό,τι θα πλήρωναν αν η υπηρεσία νερού και αποχέτευσης ήταν δημόσια.

Την πρώτη πενταετία από την ιδιωτικοποίηση, ο αριθμός των διακοπών των συνδέσεων των νοικοκυριών τριπλασιάστηκε.

Οι επενδύσεις μειώθηκαν.

Σύμφωνα με μελέτη του 1994, τα κρούσματα δυσεντερίας αυξήθηκαν σε μεγάλες αστικές περιοχές, λόγω της πτώσης στην ποιότητα του πόσιμου νερού.

Χαρακτηριστικό είναι ότι η μεγαλύτερη εταιρία ύδρευσης και αποχέτευσης, στην Αγγλία, η Thames Water, από το 1999, έχει καταδικαστεί πάνω από 24 φορές για παραβάσεις, που αφορούν την προστασία του περιβάλλοντος και τη δημόσια υγεία. Της επιβλήθηκε πρόστιμο περίπου 700.000 δολάρια, γιατί «έριξε» ακατέργαστα λύματα σε αγωγούς νερού.  

Επίσης, 25% του εργατικού δυναμικού των εταιριών που ιδιωτικοποιήθηκαν απολύθηκε, περίπου 100.000 κυρίως έμπειροι εργαζόμενοι. Οι απολύσεις αυτές οδήγησαν σε καθυστερήσεις στην παροχή υπηρεσιών και σε εργατικά ατυχήματα.

Δεν ήταν βέβαια αρνητική για όλους η ιδιωτικοποίηση. Τα κέρδη των νέων ιδιοκτητών των εταιριών υπερδιπλασιάστηκαν (+147%) τα πρώτα 8 χρόνια μετά την ιδιωτικοποίηση.

Οπότε, οι πολίτες χάσανε. Οι ιδιώτες ιδιόκτητες των εταιριών κερδίσανε. Το κράτος;

Η κυβέρνηση Θάτσερ διέγραψε χρέη περίπου 5 δισεκατομμυρίων λιρών των εταιριών ύδρευσης πριν την ιδιωτικοποίηση. Έδωσε επίσης προίκα ύψους 2,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων στις ιδιωτικές εταιρίες, που ανέλαβαν τις υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης.

Και δεν είναι μόνο αυτά.

Έξι εταιρείες έχουν φυγαδεύσει φοροδιαφεύγοντας εκατομμύρια λίρες σε φορολογικούς παραδείσους.

Η συγκλονιστική εμπειρία της Βρετανίας και αντίστοιχες σε άλλες χώρες της Ευρώπης και του κόσμου έχει δημιουργήσει ένα μεγάλο κοινωνικό κίνημα ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του νερού. Στη Γαλλία το 2010 ο δήμος του Παρισιού επανέκτησε τη διαχείριση του νερού που από το 1985 είχαν οι εταιρείες Veolia και Suez. Έτσι ο δήμος κατάφερε να εξοικονομήσει 35 εκ. ευρώ το χρόνο, ενώ η τιµή του πόσιµου νερού µειώθηκε κατά 8% επιστρέφοντας σύμφωνα με υπολογισμούς την περίοδο 2011-2015 στους κατοίκους του Παρισιού 76 εκ. ευρώ.

Στην Ελλάδα, οι δημόσιες εταιρίες ύδρευσης είναι σημαντικά κερδοφόρες παρά την κρίση. Επιπλέον, υπολογίζεται ότι το δημόσιο και οι δήμοι έχουν οφειλές προς τις εταιρείες ύδρευσης πάνω από 356 εκ. ευρώ. Το κράτος από την μία θα έχει έσοδα από την ιδιωτικοποίηση και από την άλλη θα τα πληρώσει για τα χρέη του στις υπό ιδιωτικοποίηση εταιρείες. Κερδισμένοι θα είναι οι νέοι ιδιώτες ιδιοκτήτες και χαμένοι οι πολίτες.

Καλώ την κυβέρνηση να σταματήσει άμεσα τις διαδικασίες ιδιωτικοποίησης του  νερού.

Καλώ επίσης τους συμπολίτες μας να στηρίξουμε την πανευρωπαϊκή εκστρατεία συλλογής υπογραφών ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του νερού (http://www.right2water.eu/el). Στόχος της εκστρατείας είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνει νέα νομοθεσία που θα βάλει φρένο στην ιδιωτικοποίηση του νερού σε ολόκληρη την Ευρώπη και θα κατοχυρώσει το δημόσιο χαρακτήρα των εταιρειών ύδρευσης. Η προϋπόθεση για να υποχρεωθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αντιδράσει στο κάλεσμα των πολιτών είναι να συγκεντρωθούν 1 εκατομμύριο υπογραφές με μεγάλη συμμετοχή από τουλάχιστον 7 χώρες. Σήμερα, αν και 1.350.000 ευρωπαίοι πολίτες έχουν υπογράψει, 5 μόνο χώρες είχαν την απαραίτητη συμμετοχή, ενώ η χώρα μας θα γίνει η έκτη εάν μόλις 8.000 ακόμη από εμάς υπογράψουμε. Διαδώστε την πρωτοβουλία. Στο χέρι μας είναι να μείνει το νερό δημόσιο αγαθό.