Η θεσμική εκτροπή

Λέξεις: Φάνης Κοτσώνης/εικόνα: unsplash

Στις Βρυξέλλες, ο Βέλγος εισαγγελέας Μισέλ Κλεζ, ως επικεφαλής της έρευνας για τους διεφθαρμένους ευρωβουλευτές του Qatargate – εντός των οποίων και η Καϊλή – λειτούργησε υπό άκρα μυστικότητα, κρατώντας την όλη υπόθεση κρυφή από πολιτικές και αστυνομικές αρχές.

Αξιοποίησε την άρση απορρήτου για βάσιμο λόγο δημοσίου συμφέροντος (χρηματισμός βουλευτών) και εν τέλει προστάτεψε την όλη υπόθεση ακόμα και από τα χέρια του «βαθέους κράτους». Για αυτό και είχαμε εν τέλει συλλήψεις και κατ’ επέκταση λογοδοσία (πολιτική και ποινική).

Στην Ελλάδα βλέπουμε να συμβαίνει ένα εντελώς αντίθετο σχήμα, με κορυφαίους λειτουργούς της δικαιοσύνης να παρεμποδίζουν με κάθε πιθανό τρόπο την διερεύνηση ευθυνών πάνω σε ένα μείζον σκάνδαλο.

Μετά από αποδεδειγμένες παρακολουθήσεις κορυφαίων θεσμικών και πολιτικών προσώπων στη βάση αμφίβολων εισαγγελικών υπογραφών, η ΑΔΑΕ, η αρμόδια εκ των συντάγματος Ανεξάρτητη Αρχή για ζητήματα Απορρήτου των Επικοινωνιών, αποπειράται να διεξάγει έλεγχο σε αρχεία και δεδομένα παρόχων (ΟΤΕ και COSMOTE) για να διαλευκάνει το ποια πρόσωπα παρακολουθούνταν.

Οι εταιρείες – πάροχοι απευθύνθηκαν στον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, ο οποίος έβγαλε «γνωμοδότηση» σύμφωνα με την οποία – άκουσον, άκουσον – η ΑΔΑΕ είναι «αναρμόδια να διαχειρίζεται αιτήματα πολιτών για παρακολουθήσεις».

Με λίγα λόγια ο εν λόγω εισαγγελέας, λειτουργώντας σαν όργανο του (παρα)κράτους, εμποδίζει την ΑΔΑΕ από το να κάνει την δουλειά της. Τί μας λέει ακριβώς; Πως η ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ από τις εξουσίες (άρα και την δικαστική) Αρχή δεν έχει δικαίωμα να κάνει αυτό που ρητώς το άρθρο 19 του Συντάγματος την υποχρεώνει να κάνει.

Ο Εισαγγελέας το πάει μάλιστα ένα βήμα παραπέρα: επικαλείται τυπικούς νόμους για να ακυρώσει συνταγματικούς νόμους – θα ξεχάσουμε και αυτά που ξέραμε για την ιεραρχία των κανόνων δικαίου – και σημειώνει πως σύμφωνα με νόμο του 2022 προβλέπεται κάθειρξη έως και δέκα έτη για όσους παραβιάζουν την «διαδικασία», μηδέ και της ΑΔΑΕ εξαιρουμένης.

Προς τιμήν του (και πάλι καλά για την κοινή λογική), ο πρόεδρος της ΑΔΑΕ κ. Ράμος απάντησε με το αυτονόητο: Πως ο Εισαγγέλεας είναι αναρμόδιος να αποφαίνεται σχετικώς, αφού η Αρχή είναι ανεξάρτητη, καθώς και ότι η ΑΔΑΕ θα συνεχίσει να κάνει την δουλειά της.

Εδώ δεν έχουμε να κάνουμε απλά με έναν αστήριχτο νομικά και θεσμικά ισχυρισμό, αλλά με ωμή παρέμβαση στην διαλεύκανση πολιτικού σκανδάλου, όπως είθισται άλλωστε στην Ελλάδα. Αν συγκρίνουμε την λειτουργία/δράση της δικαιοσύνης στο εξωτερικό με αυτήν της Ελλάδας θα μας πιάσει σίγουρα κατάθλιψη, πέρα από οργή. Αυτό είναι το «άπλετο φως» που διατυμπανίζει η Κυβέρνηση; Επιπλέον, γιατί ο κυβερνητικός εκπρόσωπος απαντά εξ ονόματος του κ. Ντογιάκου; Δεν συνιστά αυτό ένδειξη εξυπηρέτησης πολιτικής ατζέντας;

Εδώ έχουμε και τυπική επικύρωση της θεσμικής εκτροπής στη λογική του κράτους – λάφυρου, με τις αρμόδιες κρατικές και θεσμικές αρχές να μην μπορούν να ελέγξουν ιδιωτικούς δρώντες και κυβερνητικούς αξιωματούχους. Με λίγα λόγια τα δικαιώματα των πολιτών, τα checks and balances, ο δημοκρατικός έλεγχος της εκάστοτε εξουσίας, πάνε όλα περίπατο και ο καθένας κάνει ο,τι του γουστάρει.

Πέρα από αποικία χρέους, η Ελλάδα παραμένει θεσμικά και δημοκρατικά μια ανάπηρη πολιτεία. Είναι διάχυτο το κοινωνικό αίτημα για μια εκ βάθρων κάθαρση του δικαστικού συστήματος, μέσω οριοθέτησης των πολιτικοοικονομικών συμφερόντων που το καθιστούν όμηρο. Το αίτημα αυτό είναι επιτακτικό να βρει σοβαρή πολιτική εκπροσώπηση. Μετά κάποιοι απορούν γιατί κοροϊδεύουμε όταν ακούμε γενικολογίες περί κράτους δικαίου, αξιών και άλλα τέτοια (ανεφάρμοστα εν Ελλάδι) ρομαντικά.

ΥΓ Έπεται συνάντηση κορυφαίων δικαστικών με την ΠτΔ, κατόπιν πρωτοβουλίας της τελευταίας. Αν τώρα δεν είναι η στιγμή να τεθεί το θέμα στις πραγματικές του βάσεις από το κορυφαίο, έστω συμβολικά, πολιτειακό πρόσωπο του τόπου και πρώην ανώτατο δικαστικό λειτουργό, πότε θα είναι;

*Ο Φάνης Κοτσώνης είναι πολιτικός επιστήμονας, απόφοιτος ΠΕΔΔ ΕΚΠΑ.