Η τραγική επανάληψη της Ιστορίας

Του Γιώργου Τούλα

To πιο ανατριχιαστικό κομμάτι της Ιστορίας για μένα ήταν πάντα εκείνο το κομμάτι των άρχων του εικοστού αιώνα. Τα Βαλκάνια μόλις είχαν απελευθερωθεί από τον Οθωμανικό ζυγό και μια σειρά γεγονότα αποσταθεροποίησης, μέρα με τη μέρα, σημειώνονταν στις εφημερίδες της εποχής, δείγματα μιας ρευστής εποχής, που κάνεις δεν ήταν σίγουρος αλλά όλοι υποψιάζονταν που θα οδηγήσει. Στο Μεγάλο Πόλεμο.

Δεν είναι πολύς ο καιρός που είχαμε την ένοπλη σύρραξη μεταξύ ισχυρών δυνάμεων της αστυνομίας και ομάδας ενόπλων Αλβανών  στην αλβανόφωνη συνοικία της πόλης Κουμάνοβο, στα Σκόπια. Πυροβολισμοί, εκρήξεις και σπίτια στις φλόγες. Τρεις αστυνομικοί νεκροί και είκοσι τραυματίες. Και πληθυσμός που φεύγει πανικόβλητος προς τη Σερβία. 

Ο Αλβανός πρόεδρος Έντι Ράμα, μετά από κοινή επίσκεψη με τον Χασίμ Θάτσι,  στο Ούλτσινι του Μαυροβουνίου, όπου ανακηρύχθηκαν επίτιμοι δημότες, δήλωσε στον τηλεοπτικό σταθμό της Πρίστινας TV Klan ότι το Κόσοβο και η Αλβανία θα ενωθούν με τον κλασικό τρόπο! Ενώ μόλις χθες η γειτονική χώρα προχώρησε στην εποστολή μιας επιθετικής ρηματικής διακοίνωσης που ζητάει την αλλαγή του προγράμματος ερευνών της χώρας μας στο Ιόνιο για υδρογονάνθρακες

Πέρσι εξάλλου παρακολουθήσαμε εμβρόντητοι όσα συνέβησαν στο γήπεδο του Βελιγραδίου, σε ένα σχολείο του Μαυροβουνίου, στα ελληνόφωνα χωριά της Αλβανίας, στη Δερβίτσανη με συνθήματα του τύπου ‘’θα σας κάψουμε Χριστιανοί’’. Στην Αλβανία του Έντι Ράμα, που μέχρι πριν τρία χρόνια θαυμάζαμε για το ανοιχτό του πνεύμα. Τις νύχτες τρόμου. Ταυτόχρονα τα ακραία συνθήματα που πληθαίνουν στους ελληνικούς τοίχους από ακραία εθνικιστικά στοιχεία, τα ελληνικά site των άκρων που πολλαπλασιάζονται και απειλούν θεούς και δαίμονες με ανυπόγραφα κείμενα, την επέλαση του Τζιχαντισμού στη γειτονιά.

Νέα βίντεο κάνουν την εμφάνιση τους και προειδοποιούν για την κατάκτηση της Σερβίας, αναφέρουν ότι σχεδιάζουν την κατάληψη της Κροατίας, του Μαυροβουνίου, της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης, της Αλβανίας, της ΠΓΔΜ και του Κοσόβου. Στον πρώτο στίχο αναφέρεται: «Χαρείτε Βαλκάνιοι, πλησιάζουν καλύτερες μέρες, έρχονται οι μουσουλμάνοι, είμαστε το ισλαμικό χαλιφάτο».

Το τέλος των βεβαιοτήτων, όσων θεωρούσαμε δεδομένα, των status quo, των συνόρων, της γειτονίας, του πολιτισμένου κόσμου. Τα σκοτάδια, μόλις είκοσι χρόνια από τον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας, που σκόρπισε ανείπωτο πόνο και πληγές, απλώνονται πάνω από το Βαλκάνια και η Ευρώπη ανήμπορη να διαχειριστεί τις πολλαπλές της κρίσεις παρακολουθεί απλά και αμήχανα.

Πριν μερικά χρόνια βρέθηκα στην Κροατία. Μου έδειχναν ένα κτίριο στο Ντουμπρόβνικ, κανείς δεν είχε αφαιρέσει τις σφαίρες του πόλεμου του ΄90 από την πρόσοψη του. Για να θυμόμαστε μου είχε πει η γυναίκα που με ξεναγούσε. Για να μην το επαναλάβουμε. Η μνήμη όμως είναι ασθενής και σε καιρούς ρευστούς επιλεκτικά επιλέγει τι θα θυμηθεί και τι θα ξεχάσει.

Τα Βαλκάνια αποτέλεσαν πάντα την πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης. Τη σπίθα του ολοκαυτώματος. Και σε εποχές σαν τη σημερινή που η ψυχραιμία έχει πάει περίπατο οι τελευταίες μέρες μοιάζουν με τις πρόβες τζενεράλε του θεάτρου. Για την αυλαία που μπορεί να έρθει σε λίγο.