Η ζωή θέλει πράξεις (και Praksis)

Της Γιώτας Κωνσταντινίδου

Εικόνες: Νατάσα Χριστιανοπούλου

Άστεγοι, μονογονεϊκές και άπορες οικογένειες, οικογένειες μεταναστών, χρήστες και οροθετικοί, άνθρωποι που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, κακοποιημένες γυναίκες, είναι λίγες μόνο από τις ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες που δέχονται καθημερινά βοήθεια από τη μη κυβερνητική οργάνωση PRAKSIS.

Στην Αρκαδιουπόλεως 1 με Αγίου Δημητρίου βρίσκεται το νεοκλασικό κτίριο όπου στεγάζεται το πολυϊατρείο της PRAKSIS. Πολύχρωμα μωσαϊκά και γκρίζοι άνθρωποι μπαινοβγαίνουν, κουβαλώντας τις αβάσταχτες προσωπικές τους ιστορίες. Η ενημερωτική συζήτηση με την κ. Στεφανία Πανταζή, Συντονίστρια Προγραμμάτων Θεσσαλονίκης, τελειώνει με την περίπτωση ενός αθίγγανου παιδιού με μητέρα χρήστρια και πατέρα με παραβατική συμπεριφορά, που κατάφερε να ορθοποδήσει, να πάει σχολείο και να επιβιώσει μακριά από εξαρτήσεις και λάθος επιλογές. Η ζωή απαιτεί τη σωστή επιλογή, την στήριξη από κατάλληλους ανθρώπους και την ελπίδα της επιβίωσης. Η ζωή θέλει PRAKSIS.

Παγκόσμιες ημέρες υπάρχουν, παγκόσμια ευαισθητοποίηση υπάρχει;

Παγκόσμια αφύπνιση και ευαισθητοποίηση υπάρχει και είναι ένας τρόπος δουλειάς για μας. Να παρακινούμε, να βγαίνουμε έξω, να ενημερώνουμε και να ευαισθητοποιούμε το γενικό πληθυσμό, την τοπική κοινότητα, τις τοπικές αρχές, ειδικές ομάδες, μετανάστες, φυλακισμένους. Χωρίς κινητοποίηση, δεν υφίσταται αλλαγή.

Γιατί PRAKSIS;

Χαρήκαμε πολύ όταν καταλήξαμε στο λογότυπό μας, γιατί καθρεφτίζει αυτό που εμείς πρεσβεύουμε και αποτελεί την καθημερινή μας αγωνία. Να παρέχουμε υποστήριξη μέσα από πράξεις. Υποστήριξη για το συνάνθρωπο με προγράμματα ανάπτυξης, κοινωνικής στήριξης και ιατρικής συνεργασίας. Είναι με πέντε λέξεις η δουλειά που κάνουμε. Οι υπηρεσίες μας είναι η δωρεάν πρωτοβάθμια ιατρική υποστήριξη, η ψυχοκοινωνική στήριξη, η νομική συμβουλευτική καθώς και προγράμματα δημόσιας υγείας με σκοπό να έχουμε ένα σύνολο υπηρεσιών τα οποία συνεισφέρουν στην στήριξη του ατόμου έως ότου δεν μας έχει πια ανάγκη. Αγκαλιάζουμε, υποστηρίζουμε, ενημερώνουμε, βάζουμε όση δύναμη χρειάζεται για να μπορέσει ο καθένας που προσφεύγει στο πολυιατρείο μας να σταθεί στα πόδια του.

Η PRAKSIS είναι μια μη κυβερνητική οργάνωση που έρχεται να καλύψει κενά και ανάγκες που άφησε η πολιτεία;

Αυτός είναι και ένας λόγος ύπαρξης για τις μη κυβερνητικές, μη κερδοσκοπικές οργανώσεις. Η PRAKSIS στη μακροχρόνια δράση της καλύπτει ανάγκες πληθυσμών που βρίσκονται σε κίνδυνο λόγω φτώχειας, κοινωνικού αποκλεισμού, βίαιης μετακίνησης/ πρόσφυγες, μετανάστες, ασυνόδευτα ανήλικα.

Με την οικονομική κρίση έχουν αυξηθεί κατακόρυφα αυτές οι ανάγκες ενώ παράλληλα αυξάνονται οι άνεργοι, οι άστεγοι και ανασφάλιστοι συνάνθρωποι μας. Παρέχουμε ιατρικές και κοινωνικές υπηρεσίες καθώς διαπιστώνουμε καθημερινά την μείωση των παρεχόμενων υπηρεσιών του δημόσιου συστήματος. Εργαζόμαστε προκειμένου να διασφαλίσουμε την προστασία της ανθρώπινης ζωής και τον σεβασμό στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια.

Υπάρχει στήριξη στα προγράμματά σας από κρατικούς φορείς;

Προκειμένου να ενισχύουμε τις δράσεις μας συμμετέχουμε σε συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ελληνικών Υπουργείων. Άρα οι θεσμικοί μας πόροι προέρχονται και από κρατικούς φορείς. Σε κάθε περίπτωση είμαστε ανοιχτοί και μας ενδιαφέρει να βρισκόμαστε σε συνέργεια και συνεργασία με τους δημόσιους και κρατικούς φορείς και σε διαβουλεύσεις υποστηρίζοντας ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Διεκδικούμε να ακουγόμαστε και να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη οι προτάσεις μας.

Πρόληψη, παρέμβαση και άσκηση πίεσης. Πόσο σημαντικά είναι αυτά τα βήματα;

Πρόληψη σε όλα τα επίπεδα προκειμένου να μην συσσωρεύονται προβλήματα που οδηγούν τον κόσμο στις υπηρεσίες μας. Αναπτύσσουμε προγράμματα δημόσιας υγείας. Το τελευταίο δεκαήμερο του Νοεμβρίου ήμασταν σημείο αναφοράς για την Ελλάδα μαζί με το Checkpoint και το Κέντρο Ζωής για την καμπάνια εξέτασης για τον HIV. Είχαμε την ευκαιρία να βρισκόμαστε στους δρόμους με κινητές μονάδες προτρέποντας τους ανθρώπους να εξεταστούν για τον HIV. Ένα εύκολο και γρήγορο τεστ με έγκυρο αποτέλεσμα. Η συμβουλευτική που παρέχουμε πριν και μετά το τεστ δίνει τη δυνατότητα σε κάποιον ο οποίος έχει λόγους να φοβάται ότι έχει έρθει σε επαφή με τον ιό να αντιληφθεί την σπουδαιότητα της προφύλαξης, της ασφαλούς σεξουαλικής συμπεριφοράς και της εξέτασης. Ολοκληρώσαμε στα μέσα Δεκεμβρίου, πρόγραμμα προληπτικής εξέτασης για ανθρώπους που έχουν σακχαρώδη διαβήτη και δεν έχουν τη δυνατότητα να κάνουν τακτικούς ελέγχους, προκειμένου να προληφθούν προβλήματα σε άλλα όργανα.

Μπορούμε να κάνουμε σε καθημερινή βάση στα Πολυιατρεία μας τεστ για τον HIV, την Ηπατίτιδα Β και την Ηπατίτιδα C, σοβαρές ασθένειες για τις οποίες δεν υπάρχει έντονο στίγμα όσο για τον HIV αλλά υπάρχει μεγάλη άγνοια. Υπάρχουν περίπου 200.000 άνθρωποι στην Ελλάδα οι οποίοι έχουν προσληφθεί από Ηπατίτιδα C ενώ υπολογίζεται πως υπάρχουν περίπου 300.000 άτομα με χρόνια Ηπατίτιδα Β.

Συνεργαζόμαστε τακτικά με τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση προκειμένου να ενημερώσουμε μαθητές και καθηγητές για τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα.

Προκειμένου να ασκούμε πίεση καταγράφουμε και μελετούμε μέσα από τις παρεμβάσεις μας τα προβλήματα, τα επικοινωνούμε, προτείνουμε και διεκδικούμε.

Τον τελευταίο χρόνο η PRAKSIS σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου διεξάγει έρευνα που αφορά την πρόσβαση των ανθρώπων που ζουν με ηπατίτιδες στο σύστημα υγείας και τη συστηματοποίηση των εμποδίων που δημιουργούν αποκλεισμούς.

Μες στα σχολεία που επισκεφθήκατε, ήρθατε αντιμέτωποι με μύθους και άγνοια γύρω από τον HIV;

Τα παιδιά ενημερώνονται σήμερα εύκολα. Μιλούν με καθηγητές και γονείς και εκείνοι είναι πιο ανοιχτοί και δίνουν κατευθύνσεις. Συχνά δεν εστιάζουν στο πρόβλημα και δημιουργούνται μύθοι. Εμείς αυτούς τους μύθους καταπολεμούμε.

Τα ποσοστά HIV στην Ελλάδα βρίσκονται σε αύξηση;

Φέτος παρατηρήθηκε μείωση στα νέα περιστατικά HIV λοίμωξης. Πιστεύω πως οι καμπάνιες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης συμβάλλουν καθοριστικά. Υπήρξε μία απότομη αύξηση νέων περιστατικών σε χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών το 2012 αλλά τα τελευταία δύο χρόνια σαφώς μειωθεί ο αριθμός τους.

Οι άστεγοι της πόλης.

Πριν από το 2010 είχαμε εδώ απέναντι από το Πολυιατρείο μας στο πάρκο, δυο άστεγους. Ήταν δυο άνθρωποι οι οποίοι είχαν επιλέξει να ζουν στο δρόμο. Από το 2010 και μετά, έγιναν εκατοντάδες αυτοί που ζουν στο δρόμο. Εξυπηρετούμε από τότε μέχρι και σήμερα ολοένα και περισσότερους. Είναι 512 άνθρωποι με ονοματεπώνυμο, μερικοί με πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, που είχαν κάποτε δουλειά και σπίτι. Αρκετοί ασχολούνταν με εμπορικές δραστηριότητες, άλλοι έχασαν τη δουλειά τους σε μια στιγμή. Δεν έχουν που να στραφούν, δεν διαθέτουν πληροφορίες για τις κοινωνικές υπηρεσίες και τον υποστηρικτικό τους ρόλο. Στην αρχή της επικοινωνίας μαζί τους υπάρχει μεγάλος θυμός ο οποίος πρέπει να καταλαγιάσει και να καταλάβουν ότι πρέπει να σταθούν και πάλι στα πόδια τους. Χτίζουμε σχέσεις εμπιστοσύνης και κατανόησης και σχεδιάζουμε από κοινού τα επόμενα βήματα. Τα τελευταία δύο χρόνια αυξάνονται τα προγράμματα για την αστεγία αλλά βρισκόμαστε ακόμα σε ένα επίπεδο που δε μπορεί να καλύψει όλες τις τρέχουσες ανάγκες. Υποστηρίζουμε τρία κέντρα ημέρας, ένα στη Θεσσαλονίκη και δυο στην Αθήνα και τον Πειραιά αντίστοιχα, που ξεκίνησαν από ιδιωτική χρηματοδότηση/ Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Παράλληλα υλοποιούμε συγχρηματοδοτούμενο πρόγραμμα της Ε.Ε. με το Υπουργείο Εργασίας, «κοινωνικών δομών καταπολέμησης της φτώχειας » σε συνεργασία με την ΜΚΟ Αρσις και το Δήμο Θεσσαλονίκης. Μέσα από το πρόγραμμα παρέχονται οι πλέον βασικές υπηρεσίες στους άστεγους όπως νυχτερινό κατάλυμα και χώρος ημερήσιας φροντίδας, συσσίτιο, υπηρεσίες υγείας, τρόφιμα, υπηρεσίες διασύνδεσης. Στη Θεσσαλονίκη, ευτυχώς είναι μικρά τα νούμερα ολόκληρων οικογενειών στο δρόμο. Ακόμα, φαίνεται να λειτουργεί η ασπίδα της ευρύτερης οικογένειας που προστατεύει τα μέλη της.

Περιπτώσεις ανθρώπων πριν την αυτοκτονία λόγω ασθένειας ή οικονομικών προβλημάτων.

Αυτές οι περιπτώσεις είναι ιδιαίτερες, δύσκολες και τις αναλαμβάνει εξειδικευμένο προσωπικό.

Χρήστες οροθετικοί.

Δεν είναι προτεραιότητά του η ασθένεια αλλά η εξάρτηση. Να διώξει τον πόνο. Αντιλαμβανόμενοι ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο για τον οροθετικό χρήστη να φτάσει στο νοσοκομείο για να λάβει την αγωγή του στην Αθήνα, στο κέντρο υποδοχής αστέγων και σε συνεργασία με τις μονάδες ειδικών λοιμώξεων έχουμε καταφέρει να παρέχουμε την αντιρετροική αγωγή στο χώρο μας. Αυτό είναι μεγάλο βήμα για μας και τις κρατικές δομές. Στηρίζονται οι χρήστες ώστε να είναι τυπικοί με τη θεραπεία τους με όφελος και για τους ίδιους και για την μείωση μετάδοσης της λοίμωξης.

Οροθετικοί.

Κοινωνικός ρατσισμός και στίγμα τα πιο δύσκολα συμπτώματα από την πλευρά της κοινωνίας και παράλληλα αποτροπή για τον λόγο αυτό από την εξέταση. Παράλληλα προκαλεί ανησυχία η μείωση των επιδομάτων, η ανασφάλεια με τις ελλείψεις στα αντιρετροικά φάρμακα και γενικότερα η μείωση των δαπανών στην υγεία και την πρόνοια διογκώνει προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι οροθετικοί.

Οροθετικοί και περιβάλλον.

Δεν είναι ώριμη η ελληνική κοινωνία να τους αποδεχτεί. Η άγνοια και οι προκαταλήψεις γύρω από τον HIV οδηγούν σε φοβικές αντιδράσεις, σε όλες τις κοινωνίες δυσκολεύοντας την ζωή των οροθετικών. Η αποκάλυψή της οροθετικότητας ενέχει πάντα τον κίνδυνο της απομόνωσης από το οικογενειακό ή το εργασιακό περιβάλλον. Η ενημέρωση και η σωστή πληροφόρηση για τον ιό όχι μόνο μειώνει την μετάδοση αλλά αμβλύνει και τα φοβικά φαινόμενα. Ας μην ξεχνάμε και την αγριότητα της φαρισαϊκής κοινωνίας όπου με την υγειονομική διάταξη 39Α του πρώην υπουργού κ. Λοβέρδου είχαν γίνει προσαγωγές, υποχρεωτικές εξετάσεις και συλλήψεις εκδιδόμενων ατόμων και ατόμων που κάνουν χρήση ενδοφλέφιων ουσιών, στην συνέχεια διαπομπεύτηκαν και οδηγήθηκαν στις φυλακές για να αθωωθούν τελικά από τα δικαστήρια. Όχι μόνο δεν εφαρμόζεται προληπτική πολιτική αλλά δυναμιτίζονται και οι όποιες προσπάθειες από φορείς της κοινωνίας των πολιτών.

Τι ζητάει η PRAKSIS;

Η PRAKSIS επιθυμεί να έχει την υποστήριξη της ελληνικής κοινωνίας που της διασφαλίζει την ανεξαρτησία στη δράση της. Κάθε οικονομική συμβολή, μικρή ή μεγάλη, όταν αθροίζεται, αλλάζει την καθημερινότητα χιλιάδων συνανθρώπων μας. Με μια απλή πράξη, μπορούμε όλοι να συμβάλλουμε στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης, που οι διακρίσεις και ο αποκλεισμός έχουν τοποθετήσει στο περιθώριο. Είμαστε ευγνώμονες προς το δίκτυο εθελοντών μας και το έργο τους. Υπάρχει ανάγκη σε είδη, υποστηρίζουμε οικογένειες προσφύγων, πολλές από αυτές μονογονεϊκές γυναίκες που βιάστηκαν και κακοποιήθηκαν, φυλακίστηκαν και γενικότερα ανθρώπους που έφτασαν στη χώρα μας με δίκαιο αίτημα να ζητήσουν άσυλο. Είτε είναι οικογένειες μεταναστών είτε Ελλήνων, υπάρχει μεγάλη ανάγκη στα βασικά είδη, με πάγια ανάγκη το γάλα και τις βρεφικές πάνες. Σημαντικές είναι και οι προσφορές σε φάρμακα, καθώς αυξήθηκαν οι ανάγκες και μειώθηκαν οι δυνατότητές μας να τις καλύψουμε..

Μήνυμα της PRAKSIS.

Προαγωγή της δημόσιας υγείας, της αλληλεγγύης και του εθελοντισμού. Διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Κάντε και σεις μια πράξη ζωής.

Eξέταση HIV.

Η PRAKSIS από το 2011 και μετά, δίνει τη δυνατότητα στο γενικό πληθυσμό, ανεξάρτητα με το αν διαθέτει ασφάλεια ή όχι, να εξεταστεί για τον ιό HIV. Η εξέταση γίνεται με τη λήψη στοματικού υγρού (σάλιο), και είναι rapid test. Ένα ειδικό στικάκι, που χειρίζεται εύκολα ο εξεταζόμενος λαμβάνει σάλιο μεταξύ άνω χείλους και ούλου. Ξεκινάμε από τη μια πλευρά της οδοντοστοιχίας, πιέζοντας ελαφρά για να πάρουμε σάλιο, μέχρι την άλλη άκρη. Το γυρίζουμε και ακολουθούμε την ίδια διαδικασία για τα κάτω ούλα. Στη συνέχεια, μπαίνει σε ένα μπουκαλάκι με τον αντιδραστήρα και περιμένουμε το αποτέλεσμα, το οποίο βγαίνει μέσα σε 20 λεπτά. Ο εξεταζόμενος καλείται να συμπληρώσει ένα ερωτηματολόγιο, βοηθητικό για τα στατιστικά στοιχεία που κρατάμε το οποίο είναι και μια αφορμή για απάντηση σε απορίες. Μετά ο κοινωνικός επιστήμονας, λαμβάνει κάποια στοιχεία δημογραφικά αναφορικά με τα στοιχεία και ο λόγος δίνεται στο γιατρό, ο οποίος αναλαμβάνει το κομμάτι της ενημέρωσης, για τους τρόπους μετάδοσης, για τη θεραπεία που υπάρχει αναφορικά με τον ιό, τι πρέπει να προσέχουμε και τι όχι.

Κατά την καλοκαιρινή περίοδο γίνονται τα περισσότερα τεστ καθώς και την ευρωπαϊκή εβδομάδα εξέτασης, κάθε Νοέμβριο.

Ο λόγος που το επιλέγουν είναι γιατί είναι αναίμακτο και γρήγορο. Αποφεύγουν αφενός το μαρτύριο της αναμονής και αφετέρου σε κάθε εξέταση που κάνουμε πριν και μετά το τεστ εξειδικευμένοι σύμβουλοι είναι παρόντες με το ιατρικό προσωπικό και έτοιμοι να αντιμετωπίσουν ανησυχίες, φόβους και οποιαδήποτε ανάγκη στήριξης και ενημέρωσης προκύψει.

Για εκείνους που το αποτέλεσμα θα είναι θετικό, θα ακολουθηθεί διαδικασία διασύνδεσης α) με το κέντρο αναφοράς AIDS προκειμένου να επαναλάβουν αιματηρή εξέταση και β) με την μονάδα ειδικών λοιμώξεων για τις περαιτέρω διαδικασίες / πρόγραμμα θεραπείας.

Στο αρνητικό αποτέλεσμα αυτό που προσπαθούμε να πετύχουμε με την ενημέρωση είναι να μην επαναλάβει κάποιος τη συμπεριφορά που τον εξέθεσε στον ιό.

*Αρκαδιουπόλεως 1 & Αγ. Δημητρίου, Τ.Κ. 54 632, Βαρδάρης, Τηλ. 2310 556145, www.praksis.gr