Ημέρα χωρίς αυτοκίνητο: Το φωτεινό παράδειγμα και η χαμένη ευκαιρία της πόλης

Το Σεπτέμβριο του 2012 και την ίδια μέρα το 2013, έχοντας ήδη εμπειρία 2 χρόνων οργάνωσης μεγάλων δράσεων με το Θεσσαλονίκη Αλλιώς της parallaxi αποφασίσαμε να οργανώσουμε μια ολοήμερη δράση στην πόλη τιμώντας την Ευρωπαϊκή Μέρα Χωρίς Αυτοκίνητο. Είχα δει τυχαία τι συνέβαινε στην Ευρώπη και είχα αποφασίσει να ρισκάρουμε να το οργανώσουμε και εδώ.

Μια μέρα που οι μεγάλες πόλεις της Ευρώπης δείχνουν παραδειγματικά πώς θα έπρεπε οι πόλεις να αντιμετωπίζουν τα ιστορικά τους κέντρα, δίνοντας τα κίνητρα στους πολίτες να χρησιμοποιούν τις δημόσιες συγκοινωνίες, τα πόδια τους, οικειοποιώντας το δημόσιο χώρο και μεταμορφώνοντας τα αφιλόξενα αστικά τοπία σε μικρές ανάσες της καθημερινότητας.

Τότε λοιπόν, έχοντας πίστη στην αρχή πώς μόνο με συνέργεια και συνεργασία μπορούν να προχωρούν και να αλλάζουν τα πράγματα καλέσαμε και ανταποκρίθηκαν δεκάδες φορείς, ομάδες και ενεργοί πολίτες και φτιάξαμε κάτι μαγικό. Και φυσικά με τη βοήθεια σε ότι ζητήσαμε του τότε δημάρχου Γιάννη Μπουτάρη. 

Για μία μέρα η πόλη μεταμορφώθηκε σε ένα παράδεισο με το κέντρο της χωρίς αυτοκίνητα. Ήλπισα τότε πώς μετά από αυτό που δείξαμε ότι μπορεί να συμβαίνει κάποιος θα συγκινηθεί και θα ακολουθήσει μερικά από τα παραδείγματα που παρουσιάσαμε.

Γελάστηκα φρικτά. Στα χρόνια που ακολούθησαν η Μέρα Χωρίς Αυτοκίνητο ευτελίστηκε και η πόλη έκανε μόνο βήματα οπισθοδρόμησης.

Το Μετρό δεν τέλειωσε ποτέ διαψεύδοντας ακόμα και κάθε αρνητική πρόβλεψη, ο ΟΑΣΘ κύλησε στην ανυποληψία και την απαξίωση, κανένας νέος πεζόδρομος δεν προστέθηκε στο κέντρο και η προγραμματισμένη πεζοδρόμηση του κάτω τμήματος της Αγίας Σοφίας ακυρώθηκε από τη σημερινή διοίκηση, αποτυχημένα παραδείγματα ποδηλατόδρομων εξελίχθηκαν σε παρωδία απαξιώνοντας την έννοια του σεβασμού στο ποδήλατο και κατόπιν ξηλώθηκαν, τα πασαλάκια που έβαζαν σε μια τάξη προβληματικούς δρόμους όπως η Ερμού ή η Λεωφόρος Στρατού ξηλώθηκαν, η θαλάσσια συγκοινωνία εγκαταλείφθηκε και ως ιδέα, τα τραπεζοκαθίσματα με πρόσχημα την πανδημία κατέλαβαν κάθε χιλιοστό πεζοδρομίου στο κέντρο και τις συνοικίες, η πλατεία Ελευθερίας αντί για πλατεία μετατράπηκε από το κ. Ζέρβα σε ένα υπαίθριο πάρκινγκ κατεβάζοντας και άλλα αυτοκίνητα στο κέντρο.

Η πόλη μοιάζει ένας εφιάλτης με μποτιλιαρίσματα που ξεκινούν από τη Θέρμη και τελειώνουν στη Σταυρούπολη, ενώ χιλιάδες διπλοπαρκαρισμένα κάθε μέρα σε όλους τους δρόμους δημιουργούν χάος, αφού αστυνόμευση δεν υπάρχει πουθενά. Φυλάει τα Πανεπιστήμια.

Και το κερασάκι στην τούρτα. Έρχεται το fly over να εκτινάξει το κυκλοφοριακό της πόλης όπως είπε ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ. Η φετινή Ημέρα Χωρίς Αυτοκίνητο βρίσκει την πόλη στη χειρότερη της στιγμή. Σε κυκλοφοριακό έμφραγμα.

H αδυναμία εξασφάλισης εναλλακτικών χώρων στάθμευσης στις παρυφές του κέντρου, η ανεπαρκής αστυνόμευση και τα αυστηρά πρόστιμα για τα παράνομα παρκαρισμένα αυτοκίνητα που κατακλύζουν το κέντρο της πόλης, η αδυναμία επιβολής στους οδηγούς ταξί που σχηματίζουν τεράστιες ουρές έκτος πιάτσας στους λεωφορειόδρομους είναι θέματα.

Ακόμα και οι δράσεις που οργανώνονται πια στη Θεσσαλονίκη για να τιμήσουν αυτή τη μέρα είναι γραφικές. Μια ωραία ιδέα και ένα έμπρακτο παράδειγμα μετατράπηκε σε μακρινή ανάμνηση. Κρίμα.

Αν υπάρχει μια αξία σε μέρες όπως αυτή τη χωρίς αυτοκίνητο είναι να λειτουργούν ως υπόδειγμα για τις υπόλοιπες μέρες του χρόνου. Δεν γίνεται να ευαγγελίζεσαι την αλλαγή και την επόμενη στιγμή να δίνεις το παράδειγμα παρκάροντας αυτοκίνητα της αστυνομίας ή της δημοτικής αστυνομίας πάνω στην πεζοδρομημένη Αριστοτέλους. Δεν γίνεται να αφήνεις την πόλη να γίνεται έρμαιο της λαθεμένης χρήσης και στάθμευσης του αυτοκινήτου.

Θέλω να αφιερώσετε λίγα λεπτά και να δείτε τι κάναμε εκείνη τη μέρα σε αυτό το βίντεο. Αξίζει. Για τη μνήμη του τοπίου αφήνω και το πρόγραμμα από κάτω να υπάρχει για τους ιστορικούς του μέλλοντος.

Μια αλλιώτικη Κυριακή-Μια Κυριακή χωρίς αυτοκίνητο

Η Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Κινητικότητας με κορύφωση την «Ημέρα Χωρίς Αυτοκίνητο», από το 2002, έχει καθιερωθεί ως σημαντικός θεσμός για την προαγωγή βιώσιμων προτύπων κινητικότητας που συντελούν στη διαμόρφωση και ανάπτυξη περιβαλλοντικού ήθους και στη βελτίωση της δημόσιας υγείας και της ποιότητας ζωής των πολιτών.Το θέμα για το 2013 είναι η καταπολέμηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και σύνθημα των δράσεων είναι «Καθαρός αέρας – είναι η δική σου κίνηση».

Η Parallaxi σε συνεργασία με την Ένωση για τα δικαιώματα των Πεζών και το Δήμο Θεσσαλονίκης, καθώς και με τη βοήθεια μερικών από τους σημαντικότερους φορείς της πόλης, (ΣΑΣΘ, ΟΑΣΘ, ΔΕΘ, ΟΛΘ, ΚΘΒΕ, Φεστιβάλ Κινηματογράφου, Κρατικό Ωδείο, ΧΑΝΘ, ΚΜΣΤ, Αρχαιολογικό Μουσείο, αλλά και ομάδες, σχολές, οργανώσεις, επιχειρήσεις κ.α.), οργανώνει ένα project που σκοπό έχει να αναδείξει εναλλακτικές προτάσεις για τη λειτουργία του κέντρου της πόλης.

Επιδίωξη είναι να ζήσουμε όλοι οι Θεσσαλονικείς «Μία Αλλιώτικη Μέρα, Μία Μέρα Χωρίς Αυτοκίνητο» με το κέντρο της πόλης, στο τετράγωνο που περικλείεται από την οδό Εθνικής Αμύνης μέχρι και τη Βενιζέλου και από την Εγνατία μέχρι τη Λ. Νίκης, να μετατρέπεται σε έναν ατελείωτο πεζόδρομο, να γεμίζει εναλλακτικά μέσα μεταφοράς, πολιτιστικές δράσεις και περιπατητές.

Ένας απέραντος παιδότοπος για παιδιά με αναβίωση παιχνιδιών, εκπαιδευτικά προγράμματα από μουσεία της πόλης, δράσεις με ποδήλατα, πατίνια, τρενάκι, μαθήματα γιόγκα, σάμπα, ζούμπα, ξιφασκίας στον πεζόδρομο της Αγίας Σοφίας, θερινό σινεμά στην πλατεία Αριστοτέλους, βόλευ και πινγκ πονγκ στο δρόμο, θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες, θεματικούς περιπάτους με ξεναγό στα κτίρια του κέντρου, μουσικές παρελάσεις από μπάντες που θα διασχίζουν την πόλη, έκθεση φωτογραφίας με την ιστορία των συγκοινωνιών, μετατρέπουν το κέντρο της πόλης για οκτώ ώρες σε μια όαση.

Έξι δρόμοι, δυο πλατείες, 35 γεγονότα και δράσεις, πάνω από 500 άνθρωποι που δούλεψαν μαζί, οκτώ ώρες, μια μέρα ένας σκοπός. Να δούμε το κέντρο της πόλης μας ΑΛΛΙΩΣ!

Δωρεάν ποδήλατα για όλους (πλατεία Αγίας Σοφίας), δωρεάν πάρκινγκ στις παρυφές του κέντρου (ΧΑΝΘ, Λιμάνι, ΔΕΘ, Δημαρχείο), δωρεάν δρομολόγια αστικών (από τις 12 μέχρι τις 4 με την βοήθεια του ΟΑΣΘ).

Θεσσαλονίκη: Μια αλλιώτικη Κυριακή, χωρίς αυτοκίνητο

Το πρόγραμμα αναλυτικά:

Λασσάνη & Πρ. Κορομηλά – Ώρα για Παιχνίδι

12:00 – 14:30 Εκπαιδευτική δράση από το Αρχαιολογικό Μουσείο με θέμα “Άνθρωπος και φύση από τον μύθο στο σήμερα”.

12:30 – 16:30 Εξερευνούμε τον φυσικό πηλό παίζοντας, κατασκευάζουμε μικρά και μεγάλα αντικείμενα με πολύ φαντασία από τους Hehe Art.

13:00 – 14:00 Μαγικά τρικ, αστείοι διαγωνισμοί, πολύ χορός και μουσική με τον Τιμολέων Τιραμόλα.

14:00 – 15:00 Αφήγηση παραμυθιού για παιδιά από το Contact Art Club με τίτλο “Αριθμός 72”.

15:00 – 17:00 Αφήγηση παραμυθιών για μικρούς και μεγάλους με την Κατερίνα Κλεάρχου.

18:00 – 19:00 Εργαστήριο t-shirt!! Φτιάχνουμε τα δικά μας μπλουζάκια όπως τα θέλουμε με την Λήδα Δοκουμετζίδη.Φέρτε το μπλουζάκι σας μαζί σας!

17:00 – 19:00 Δράση από το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης που αλλάζει την μορφή που βλέπουμε τον δρόμο με τρισδιάστατη ζωγραφική.

17:00 – 20:00 Αναβίωση αγαπημένων παιχνιδιών του δρόμου: Τζαμί, κουτσό, μουσικές καρέκλες, αγαλματάκια, καστέλια.

Αγίας Σοφίας – Let’s Dance & Relax

12:00 – 13:00 Επίδειξη ξιφασκίας από Τμήμα Ξιφασκίας ΓΣ Μέγας Αλέξανδρος Θεσσαλονίκης.

13:00 – 13:30 Παράσταση από ΚΘΒΕ “Οι τρεις σωματοφύλακες και η μέρα χωρίς άλογο”.

13:30 – 14:00 Απολαμβάνουμε κουβανέζικους και βραζιλιάνικους χορούς και κάνουμε τα πρώτα μας βήματα στο ρυθμό τους υπό την καθοδήγηση της Μάρθας Θεραπίδου.

14:00 – 15:00 Ο Αθλητικός Όμιλος Wushu-CHEN LONG με την Άννα Τανούλη μας κατευθύνει στον δρόμο προς την ειρήνη και την αρμονία με τάι τσι.

17:00 – 17:30 Η ομάδα χορού vertex σε μία παράσταση δομημένου αυτοσχεδιασμού με σημείο αναφοράς το ρόλο της αναπνοής στην καθοδήγηση της κίνησης.

17:30 – 18:00 Χορεύουμε όλοι μαζί σε λάτιν ρυθμούς! Διασκεδάζουμε κάνοντας zumba με την Penelope.

18:00 – 20:00 Χαλαρώνουμε με γιόγκα. Δυναμώνουμε το σώμα και ηρεμούμε το μυαλό μας με τη βοήθεια του Thessaloniki – Open Yoga Day φέρνοντας μόνο το στρώμα μας.

Πλατεία Αγίας Σοφίας – Η χαρά του ποδηλάτη

12:00 – 20:00 Δωρεάν παραχώρηση και επιδιορθώσεις ποδηλάτων από το “Εθνικό Συντονιστικό Κέντρο Eurovelo”, “ΟΙΚΟ – ΑΠΘ”, “Central Parking ΧΑΝΘ” και τους “Ballistic Bikes”.

Ερμού & Σβώλου – Μουσική και παιχνίδι στο οδόστρωμα

12:30 – 13:45 Η Κασσάνδρα Δημοπούλου παρουσιάζει ναπολιτάνικα τραγούδια και αποσπάσματα από την “Αντιγόνη” του Τραέττα.

13:45 – 14:30 Το Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης εμφανίζεται με το συγκρότημα εγχόρδων “Ροτόντα” και θα μας ταξιδέψει παρέα με τον Βιβάλντι, Μπαχ και Μότσαρτ.

17:00 – 17:30 Γεωργιανοί χοροί σε μια εντυπωσιακή εμφάνιση από την Αθηνά Ισμαηλίδη.

17:45 – 18:15 O Δάνης Κουμαρτζής και το συγκρότημα «Απέριτο» μας λικνίζει σε ρυθμούς λάτιν.

19:00 – 19:30 Κουαρτέτο jazz από τη Νατάσσα Μάρε. Η εξαίρετη ελληνίδα ερμηνεύτρια Νατάσσα Μάρε Μουμτζίδου παρουσιάζει τζαζ εκτελέσεις με τους καταξιωμένους καλλιτέχνες Λάκη Τζήμκα, Κοσμά Στεφανίδη και Στέλιο Μαρωνίδη.

12:00 – 14:00 Απολαμβάνουμε βόλεϊ από την ομάδα του “ΗΡΑΚΛΗ”.

12:00 – 20:00 Παίζουμε όλοι μαζί πινγκ-πονγκ με την ομάδα της ΧΑΝΘ.

Τσιμισκή – Ελάτε να παρελάσουμε

12:00 Ποδηλατοδρομία από τους Γυμνούς Ποδηλάτες

12:15 Paranaue

13:00 Φιλαρμονική Δ. Θεσ/νίκης

18:00 Ποδηλατοδρομία από τους Πολύχρωμους Ποδηλάτες

18:30 Φιλαρμονική Αμπελοκήπων

19:00 Μπάντα της Σίνδου

19:30 Ομάδα κρουστών “Κρούση”

18:00 – 20:00 Δύο ξεναγήσεις στο ιστορικό κέντρο της πόλης με θέμα “Κρυμμένα μνημεία στο κέντρο της πόλης”. Ραντεβού στις 18:00 στο Μπεζεστένι για να φτάσουμε μέχρι τον Λευκό Πύργο όπου ξεκινάμε στις 19:00 την δεύτερη ξενάγηση επιστρέφοντας στην αφετηρία μας από τον Ιωάννη Κιουρτσόγλου.

18:00 – 19:00 Ένα αλλιώτικο παιχνίδι χαμένου θησαυρού στο κέντρο της πόλης, φοιτητές ενωθείτε!!

12:00 – 20:00 Έκθεση φωτογραφιών με την ιστορία των μέσων συγκοινωνίας της Θεσσαλονίκης.

Πλατεία Αριστοτέλους – Πάμε Σινεμά

20:00 – 21:30 Προβολής της ταινίας ” Ο κύριος Ιλό στο χάος της κυκλοφορίας” (TRAFFIC) στο φρεσκοστρωμένο γρασίδι της πλατείας Αριστοτέλους σε συνεργασία με το Φεστιβάλ Κινηματογράφου.