Και τώρα τι;

Λέξεις: Αραβέλλα Σαλονικίδου

«…Το σπίτι αυτό είναι ιδιαίτερο για ένα μόνο πρόσωπο, τον Άρθουρ Ντεντ, κι αυτό απλώς γιατί τυγχάνει να είναι ο ένοικός του. Μένει σ’ αυτό σχεδόν τρία χρόνια, από τότε που έφυγε από το Λονδίνο γιατί η ζωή εκεί τον έκανε αγχώδη και οξύθυμο. Ο Άρθουρ Ντεντ είναι σχεδόν τριάντα ετών, ψηλός, μελαχρινός και πάντα λιγάκι νευρικός. Και τώρα, ακριβώς έξω από το σπίτι του, μια κίτρινη μπουλντόζα απειλεί να το κατεδαφίσει. Αυτήν τη συγκεκριμένη Πέμπτη, όμως, συμβαίνει και κάτι εντελώς ανεξήγητο: μεγάλα διαστημόπλοια στέκονται στον ουρανό, πάνω από κάθε γήινο κράτος. Ακίνητα, τεράστια, σταθερά στον ουρανό, μια βλασφημία απέναντι στη φύση. Οι άνθρωποι παθαίνουν σοκ προσπαθώντας να συνειδητοποιήσουν τι βλέπουν.

«Σας μιλά ο Προστατικός Βόγκον Ζελτς του Γαλαξιακού Υπερδιαστημικού Συμβουλίου Πολεοδομίας» λέει ξαφνικά μια φωνή και είναι πράγματι ένας θαυμάσιος ήχος. «Όπως σίγουρα γνωρίζετε, το πλάνο των αναπτυξιακών προγραμμάτων των απομακρυσμένων περιοχών του γαλαξία απαιτεί την κατασκευή μιας υπερδιαστημικής λεωφόρου ταχείας κυκλοφορίας διαμέσου του πλανητικού σας συστήματος, και δυστυχώς ο πλανήτης σας είναι μεταξύ αυτών που πρόκειται να κατεδαφιστούν. Η όλη διαδικασία θα διαρκέσει λιγότερο από δύο γήινα λεπτά. Ευχαριστώ».

Η ανακοίνωση τελείωσε. Έχει έρθει το τέλος του κόσμου…»

Απόσπασμα από το βιβλίο “Γυρίστε τον Γαλαξία με Ωτοστόπ” (“The Hitchhiker’s Guide to the Galaxy”) του Ντάγκλας Άνταμς.

Κάποτε είχα ένα φίλο που συνήθιζε να παίρνει ένα θεατρινίστικο ύφος και να λέει χωρίς λόγο σε αγνώστους: «Είμαι παιδί αυτής της πόλης γέρο!». Γελούσαμε τότε, αλλά νιώθαμε μια παράξενη οικειότητα που ήμασταν παιδιά αυτής της πόλης. Σα να ήμασταν σημαντικό στοιχείο της ιστορίας.  Δεκαετίες μετά, σήμερα, στους ίδιους δρόμους, παρατηρώ τις ραγδαίες αλλαγές και σκέφτομαι…. Είμαι παιδί αυτής της πόλης ή ο Άρθουρ Ντεντ;

Η Θεσσαλονίκη εξευγενίζεται…

Gentrification, εξευγενισμός η απόδοση στα ελληνικά. Αν σκεφτούμε ότι ο όρος πρωτοχρησιμοποιήθηκε τη δεκαετία του 60 για το Λονδίνο, ίσως τελικά, άργησε να φτάσει σε μας.

Όσο κι αν μας θλίβει ή αποφεύγουμε να το σκεφτούμε, η Ελλάδα είναι ένα γραφικό χωριό του πλανήτη. Τόσο, που είναι ένας από τους κορυφαίους ταξιδιωτικούς προορισμούς παγκοσμίως. Φέτος μάλιστα διακρίθηκε ως «ο Καλύτερος Τουριστικός Προορισμός στον κόσμο για το 2024» (The World’s Best Tourist Country 2024) στα Grand Travel Awards (GTA) της Σουηδίας.

Με τα δεδομένα της οικονομίας της χώρας μας είναι αυτονόητο ότι όλο και περισσότεροι στρέφονται σε επαγγέλματα που άμεσα ή έμμεσα σχετίζονται με τον τουρισμό.

Η άνοδος του τουρισμού -αν και δεν είναι ο μοναδικός- είναι ο βασικός επιταχυντής του εξευγενισμού. Δημιουργεί αυξημένη ζήτηση για βραχυχρόνιες ενοικιάσεις,  συμπαρασύροντας τις  τιμές  των ακινήτων. Πολλοί ιδιοκτήτες προτιμούν να ενοικιάζουν τα ακίνητά τους σε τουρίστες αντί για μόνιμους κατοίκους, δημιουργώντας στεγαστική και κοινωνική κρίση. Οι ντόπιοι κάτοικοι αδυνατούν να ανταπεξέλθουν οικονομικά στις νέες απαιτήσεις και ουσιαστικά εξοστρακίζονται σε φθηνότερες περιοχές, συχνά με δυσμενείς συνέπειες στην ποιότητα ζωής τους που θα πρέπει να αναδιοργανωθεί εκ του μηδενός.

Μετακόμιση σε μικρότερους χώρους, παλαιότερα κτήρια, μεγαλύτερες αποστάσεις επιβαρύνουν την καθημερινότητα.

Μια γρήγορη ματιά στο κέντρο της Θεσσαλονίκης αρκεί για να διαπιστώσουμε ότι το πρόσωπο της πόλης αλλάζει.

Καγκελάκια, αέριο, μοντέρνες απλίκες, γκρίζες ή μαύρες λεπτομέρειες, κάποιοι κίτρινοι όγκοι που και που, κλειδαριές σε λούκια και δέντρα. Τα αμέτρητα κλειστά μαγαζάκια που εγκαταλείφθηκαν μετά από τις αλλεπάλληλες κρίσεις, μετατρέπονται σε καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης. Στην αρχή φάνταζε ως σωτήρια λύση. Αξιοποίηση των ακινήτων, αξιοπρεπής εμφάνιση, σύγχρονες εγκαταστάσεις, νέοι όροι. Ανάπτυξη!

Η ανάπτυξη αυτή όμως, δεν μας περιλαμβάνει. Δεν έχει ανοιχτά παράθυρα και γλάστρες,  δε μυρίζει τηγανιτές πιπεριές ή κεφτεδάκια το καλοκαίρι, δεν ακούγονται παιδικές φωνές, ούτε τα ζάρια στο τάβλι. Δεν είναι που μου λείπουν, δεν είναι ότι δε θα βρω τσαγκάρη, δεν είναι οι πέντε λιγότερες καλημέρες στο δρόμο μου. Είναι που το νέο πρόσωπο της πόλης είναι νεκρό. Κλειστό, σιωπηλό. Άγνωστο.

Ναι, η Ελλάδα αποτελεί μια παγκόσμια τουριστική δύναμη, και ο τουρισμός είναι ένα στρατηγικής σημασίας ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της χώρας (δανεικά λόγια), αλλά μήπως σκοτώνει τη μικρή μας πόλη; Μήπως πρέπει να μπει ένα όριο;

Και έρχεται η αστραπιαία ανάλυση ενός γείτονα για το σύλλογό μας που εδρεύει και δραστηριοποιείται σε ένα μικρό δρομάκι του κέντρου:

«Βάλατε τα χέρια σας και βγάλατε τα μάτια σας! Φτιάξατε το δρόμο, ανεβάσατε τα ενοίκια και τώρα σας διώχνουν κι εσάς!»

Εύλογα θα αναρωτηθούμε: «Και τώρα τι;»

*«Και τώρα τι;» είναι η ελεύθερη μετάφραση του φανταστικού πλανήτη Golgafrincham του ίδιου έργου, όπου η ανθρωπότητα τεχνηέντως ξεφορτώνεται τμήματα του πληθυσμού που θεωρεί άχρηστα, κυρίως με βάση το επάγγελμά τους.

Ο πλανήτης τελικά είναι η Γη και η επιστημονική φαντασία, δεν είναι πια φαντασία….

*Η Αραβέλλα Σαλονικίδου είναι πρόεδρος του συλλόγου κοινωνικοοικονομικής δικτύωσης και αλληλοβοήθειας COSMUS DIY, συντονίστρια της ομάδας Zero Waste Thessaloniki, σχεδιάστρια μόδας και Stylist.