Κάρολος Τσίζεκ: Η πόλη μετρά άλλη μια απουσία

του Γιάννη Παλαμιώτη

Αρχική εικόνα: Κάρολος Τσίζεκ, Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, Ντίνος Χριστιανόπουλος (1976)

Είχα ακουστά από διαβάσματα το περίεργο όνομα Κάρολος Τσίζεκ, μονίμως συνδυασμένο με τον Ντίνο Χριστιανόπουλο και το περιοδικό του «Διαγώνιος». Αλλά δεν γνώριζα ποιος ακριβώς ήταν και τι είχε κάνει στη ζωή του, εκτός από σχέδια εξωφύλλων. Ένα όνομα καμιά φορά είναι τόσο ερεθιστικό από μόνο του… Ο Τσίζεκ υπήρξε αθόρυβος, δεν έδωσε ποτέ τη μεγάλη αφορμή για να τον «ψάξεις». Έτσι προσπερνούσα τις σπάνιες αναφορές σαν μικρό αίνιγμα, μέχρι που άρχισε να εμφανίζεται στο Φεστιβάλ Βιβλίου της παραλίας. Εκεί δόθηκε η ευκαιρία να τον φωτογραφίσω. Τον αντίκριζα αμίλητο κι ακίνητο σα μαρμάρινη προτομή, όμως ντρεπόμουν να του απευθυνθώ, δεν άκουσα και ψίθυρο κουβέντας του ποτέ. Ο Ντίνος τον είχε πάντα συμπαραστάτη, απ’ το ’58 έως το ’83, που έβγαινε η «Διαγώνιος» και σίγουρα τον εκτιμούσε. Σ΄αυτόν οφείλεται στον οποίον οφείλεται η φροντισμένη τυπογραφική εμφάνιση όλων των τευχών του περιοδικού.Υπήρξε συνεργάτης επίσης του περιοδικού «Κοχλίας». Γραφίστα, μεταφραστή και λογοτέχνη τον αναφέρουν τα βιογραφικά. Γεννήθηκε στην Ιταλία το 1922, τον ενδιέφερε πολύ η Τσέχικη λογοτεχνία, ασχολήθηκε αποκλειστικά και διακριτικά με τις αγάπες του, χωρίς παραχωρήσεις. Σε κάτι τέτοιες σπάνιες περιπτώσεις, απλώς κλείνεις με σεβασμό το γόνυ.

*Ο Κάρολος Τσίζεκ γεννήθηκε στην Μπρέσια της Ιταλίας το 1922. Το 1929 μετακόμισε στη Θεσσαλονίκη και  φοίτησε στο ιταλικό λύκειο της πόλης. Σπούδασε Ιστορία, Αρχαιολογία και Ιταλική Φιλολογία στο ΑΠΘ. Από το 1961 έως το 1988 δίδαξε στο τμήμα Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΑΠΘ. Το 2000 αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας του ΑΠΘ, ενώ το 2007 τιμήθηκε με το «ΕΒΓΕ Συνολικής προσφοράς στη Γραφιστική 2007». Λογοτέχνης και ζωγράφος (από το 1944), διοργάνωσε ατομικές εκθέσεις ενώ συμμετείχε και στις ομαδικές εκθέσεις της «Διαγωνίου». Μέρος του έργου βρίσκεται έπειτα από δική του δωρεά στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Θεσσαλονίκης.

Το τελευταίο του βιβλίο: Η ΛΙΜΝΟΘΑΛΑΣΣΑ ΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΑΦΗΓΗΣΕΙΣ (εκδ. Κίχλη)

Ο Κάρολος Τσίζεκ, κινούμενος ανάμεσα αυτοβιογραφία, το χρονικό αλλά και το δοκίμιο, δίνει ένα βιβλίο που ξεχωρίζει με τη γοητευτική του αφήγηση την κριτική του διάθεση αλλά και το χιούμορ του. Τα αφηγήματά του βιβλίου χωρίζονται σε δύο κατηγορίες. Στην πρώτη αναζητά τα νήματα που τον συνδέουν με την παιδική και την νεανική του ηλικία, τα οποία είναι δεμένα με την μεσοπολεμική Θεσσαλονίκη και την Θεσσαλονίκη της Κατοχής. Στη δεύτερη ενότητα καταθέτει τον στοχασμό του πάνω σε ζητήματα ταυτότητας και ετερότητας καθώς ήταν μοιρασμένος ανάμεσα σε διαφορετικές πολιτισμικές παραδόσεις: μεγαλωμένος στη Θεσσαλονίκη, με τσέχικη καταγωγή, ιταλική και ελληνική παιδεία. (Εύη Καρκίτη)