Κάτι τρέχει με το Λόφο του Στρέφη
Η ανακοίνωση για παρέμβαση στο λόφο και τα ερωτηματικά.
Διάβασα με μεγάλη χαρά πως ο Δήμος Αθηναίων ετοιμάζεται να παρέμβει στον Λόφο του Στρέφη. Μαζί με το Πεδίο του Άρεως και τον κήπο του Αρχαιολογικού Μουσείου, είναι οι τρεις ελεύθεροι χώροι που έχω κοντά στο σπίτι μου, με το ιδιαίτερο προσόν πως σου δίνει υπέροχη θέα στον μεγαλύτερο αδερφό του, τον Λυκαβηττό. Τον τελευταίο καιρό με την πανδημία μάλιστα, έχει ξαναζωντανέψει με ομάδες ανθρώπων όλων των ηλικιών που κάνουν γυμναστική και τάι-τσι, εφήβους με σκέιτμπορντ και περίοικους με τα σκυλιά τους.
Βέβαια όσες και όσοι γνωρίζουν καλά αυτόν τον λόφο, ένα πρώην λατομείο με μισοφαγωμένους βράχους εδώ κι εκεί, ξέρουν πως έχει δει και καλύτερες μέρες, πριν την εγκατάλειψη στην οποία τον είχαν καταδικάσει οι τελευταίες δημοτικές αρχές.
Εγκατάλειψη βέβαια που δεν είναι χειρότερη από αυτήν που ξέρουμε κι από αλλού: έλλειψη πυρασφάλειας, προβλήματα με την αποχέτευση ομβρίων υδάτων, μονοπάτια σε κακή κατάσταση, χαλασμένος φωτισμός και ελλιπής καθαριότητα. Κι γενικά ένας χώρος που μετά το σούρουπο καλό είναι να αποφεύγεται.
Έτσι όταν ο Δήμαρχος Αθηναίων μας αιφνιδίασε και πάλι με την ανακοίνωσή του πως θα φτιάξει τον Λόφο του Στρέφη, και μάλιστα με το πολύ αξιόλογο γραφείο των Δοξιάδης+, η έκπληξη ήταν μεγάλη, καθώς πουθενά στις προτεραιότητες και στα έργα της Αθήνας των τελευταίων χρόνων δεν το είχα δει να συμπεριλαμβάνεται. Η αλήθεια είναι πως από τα στοιχεία που έχουμε στα χέρια μας δεν καταλαβαίνουμε πολλά. Ξέρουμε πως βρέθηκε ιδιώτης να χρηματοδοτήσει μέρος της μελέτης και της υλοποίησης, αλλά υπάρχουν ακόμη πολλά ανοιχτά ερωτηματικά και απορίες.
Τόπος περιπάτου και αναψυχής ξανά ο λόφος του Στρέφη https://t.co/AzJ1H2FBu0 pic.twitter.com/cobRgujS2W
— Ράδιο Ταξί Ερμής (@Radiotaxiermis1) January 20, 2021
Κάποια από τα ερωτηματικά αφορούν την διαδικασία. Φαντάζομαι πως οι μελετητές ή και οι τεχνικές υπηρεσίες του δήμου, πέρασαν χρόνο επί τόπου, μίλησαν με χρήστες και κατοίκους, κατέγραψαν χρήσεις και προβλήματα με επιτόπια και συμμετοχική έρευνα.
Προσωπικά θα με ενδιέφερε πάρα πολύ να δω αυτά τα αποτελέσματα, καθώς είναι ένα από τα πρώτα πράγματα που διδάσκουμε στις φοιτήτριες και τους φοιτητές μας στα Πολυτεχνεία.
Με τον ίδιο τρόπο θα ήταν ενδιαφέρον να παρακολουθήσουμε την διαβούλευση που ετοιμάζει ο Δήμος για την οριστικοποίηση των έργων, θα ήταν δηλαδή ενδιαφέρον να συμμετάσχουμε στη δημόσια συζήτηση για τις πραγματικές ανάγκες του χώρου, και τις ήπιες λύσεις που θα σέβονται την ιδιαίτερη ιστορία του λόφου και την φύση.
Άλλωστε τα έγγραφα υπόσχονται «nature-based solutions», «βιωσιμότητα» και «ανθεκτικότητα», κάτι που το προχειροφτιαγμένο οπτικό υλικό δεν υποστηρίζει. Υπάρχουν άλλα ερωτηματικά που αφορούν τις υποχρεώσεις του χορηγού και τις υποχρεώσεις του δήμου. Κυρίως για ένα τόσο κοστοβόρο έργο, όπως τουλάχιστον δείχνουν οι πρώτες εικόνες, πιο σημαντικό σε βάθος χρόνου θα είναι ο προϋπολογισμός συντήρησης, κάτι στο οποίο χωλαίνουν συνήθως τα δημόσια έργα. Καμιά φορά οι πιο μαξιμαλιστικές λύσεις, είναι και μακροπρόθεσμα οι πιο ακριβές. Less is more, που λέμε και στο χωριό μου.
Η συνεργασία του δημοσίου με τον ιδιωτικό τομέα μπορεί να φέρει πολύ καλά αποτελέσματα καθώς, επιτρέπει να χρηματοδοτηθούν έργα που αλλιώς δεν θα γίνονταν με τίποτα. Αν εγώ ως ιδιώτης χρηματοδοτούσα ένα έργο, προφανώς θα ήθελα κάποια ανταλλάγματα, έμμεσα ή άμεσα. Και καθώς η δωρεά δεν μπορεί να έχει άμεσα ανταλλάγματα, έχει σημασία να υπάρχει πλήρης διαφάνεια στις διαδικασίες, στις ευρύτερες σχέσεις του χορηγού με το δημόσιο, σε δικά του τοπικά ιδιοκτησιακά συμφέροντα και άλλα. Αλλιώς καμιά φορά η δωρεά μπορεί να στοιχίζει στο δημόσιο περισσότερα από αυτά που προσφέρει, τουλάχιστον έμμεσα και σε βάθος χρόνου.
Όσο και να είμαστε doers και disruptives και out-of-the-box-thinkers, οι διαδικασίες των διαγωνισμών και της διαφάνειας, ομολογουμένως καμιά φορά πολύ βραδυκίνητες, είναι φτιαγμένες για να διασφαλίζουν την λογοδοσία και την σωστή δημοκρατική λειτουργία των θεσμών.
*Ο Άρης Καλαντίδης είναι πολεοδόμος, καθηγητής αστικής διαχείρισης.
