Κι αν σπέρναμε παντού ποδήλατα…

του Παναγιώτη Λογγινίδη

Συνάντηση στη Πλατεία Αριστοτέλους, στο άγαλμα Βενιζέλου. Η πόλη βράζει. Όχι από τη ζέστη. Αυτό είναι το επαναληπτικό προφανές. Η φυγή στη μέχρι πρότινος παρακατιανή Ηράκλεια δε θα αποτελεί από δω και πέρα την πολυπόθητη αναγόμωση μπαταριών, που έλεγε και η πολύ συγγενής μου γιαγιά. Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχουν πια μπαταρίες. Τις εξαφάνισε η προηγούμενη δεκαετία αντικαθιστώντας τες με φορτιστές κάθε είδους, ανθρώπων, συναισθημάτων, χρήματος. Αποφασίζω να ανέβω στο ποδήλατο και να παίξω αυτό το αόρατο ομαδικό παιχνίδι που λέγεται ποδηλατοδρομία. Αμέσως καταλαβαίνω ότι ξεγελιέμαι από την ευκολία των εικόνων. Όχι, ο καθένας ποδηλατοδρομεί μόνος. Κανείς δεν ακουμπάει κανέναν. Αντίθετα, εύκολα διακρίνω από τα αριστερά μου να με προσπερνούν ποδήλατα πιο λαμπερά και πιο γρήγορα, σα να με λυπούνται και να με απαξιώνουν με ταχύτητα. Παρ’ όλα αυτά κάτι κρύβει ο συλλογικός αυτός  τρόπος ομιλίας. Ποδήλατα. Εικόνα κυκλική. Ο τροχός σίγουρα συμβολίζει την ιστορία. Είναι κυκλική. Κάπου κλείνει. Κι αμέσως μετά ξεκινάει το αυτονόητα επαναλαμβανόμενο μοτίβο της. Βλέποντας την οπίσθια ρόδα του μπροστινού μου, σκέφτομαι ότι η ο κύκλος θα κυλάει και χωρίς εμένα. Το ποδήλατο είναι μέσο συμβολικό. Περιέχει κάτι από την ανθρώπινη ψυχή. Κάτι απλό, ευγενικό, κομψό. Σε άλλες εποχές θα το ‘χαν μόνο οι ευγενείς. Φαντάζομαι μάλιστα ότι θα υπήρχαν ελάχιστα ποδήλατα και θα τα ‘παιρναν μόνο όσοι κατάφερναν έναν δύσκολο πίνακα ή ένα πολύ υπερρεαλιστικό ποίημα. Θα μπορούσαν να δίνονται ως έπαθλο στους ολυμπιονίκες ή ακόμα να χρησιμοποιούνται σα χρηματική μονάδα: -Πόσο κάνει αυτό το κτήμα; – Δύο ποδήλατα και πέντε ακτίνες. Ακτίνες. Από μόνη της λέξη που ξεπερνά τη γραφή της. Φαντάζομαι ότι κάτι κοινό έχει με τον ήλιο το ποδήλατο και δόθηκε και στα δύο το δώρο να έχουν ακτίνες. Φωτοβολάει η ρόδα μου. Ακούραστα επιδεικνύεται γυρίζοντας ρυθμικά, παρασύροντάς  με στο βέρτικο των χιλιομέτρων. Ναι, το ποδήλατο είναι μέσω φυγής. Κυρίως φαντασιακής, ενίοτε και οδικής. Άλλωστε, εκεί που τελειώνει ο δρόμος αρχίζει το πραγματικό ταξίδι. Ταξίδι και ποδήλατο είναι λέξεις συνώνυμες. Όπως ευτυχία και μία ρακί σε ένα καφενείο στην Αμοργό, θάλασσα και κοπέλα, φιλί και ύπνος κάτω  από ένα πλατάνι! Αν τραβήξεις μία νοητή ευθεία από το τιμόνι του ποδηλάτου σου θα ενωθεί με την καρδιά του ανθρώπου που θα δεις στο δρόμο μόλις κλείσεις τον υπολογιστή! Το ποδήλατο είναι όχημα ελεύθερο. Ή μάλλον είναι το όχημα προς την ελευθερία. Θα το φυλακίσεις μόνο όταν βρεις την άκρη του ουράνιου τόξου. Γεννιέται όπως κάθε πλάσμα στον πλανήτη και ποτέ δεν παραδέχεσαι το θάνατό του. Ακόμα και η κλοπή του πονάει. Δεν είναι άψυχο. Συνεργάζεται μαζί σου με περισσή ευκολία. Σε ανέχεται και δε διστάζει να ενώνεται με το σώμα σου, σκανδαλίζοντας τους πεζούς που μοιάζουν ακρωτηριασμένοι. Αφήνω το ποδήλατο να με ξεναγήσει στην πόλη. Γίνεται για λίγο η συνοδός μου που παρασύρεται από ερωτική επιθυμία για εξερεύνηση. Πάει εκεί που θέλω. Σχεδόν υπακούει μηχανικά. Τώρα διασχίζω τις λεωφόρους με μόνο κίνδυνο τη νοσταλγία των πόλεων με αριστοκρατική αρμονία κτιρίων και ανθρώπων. Περνώ το Λευκό Πύργο για να καταλάβω ότι το όνειρο βούλιαξε κάπου μεταξύ των εκατομμυρίων τόνων μπετόν που με συνθλίβουν κάθε μέρα και της αρχιτεκτονικής του προχείρου που στοίχειωσε το βλέμμα μου. Το άγαλμα Καραμανλή μένει εκεί μόνο του, να μου γυρίζει την πλάτη, θυμίζοντάς μου τις εποχές του κενού που γέμισαν το κενό μας. Τις έννοιες που έχασαν την ύπαρξή τους, τις ανθρώπινες συνήθειες που εκφυλίστηκαν για μια χούφτα δολάρια, το χρώμα του ουρανού που πουλήθηκε για το καλό της χώρας. Μετά από αυτές τις σκέψεις, ο δρόμος φαίνεται όλο και φαρδύτερος. Το ποδήλατο βρίσκει περισσότερο έδαφος σε φαρδιές σκέψεις. Τα μονοπάτια είναι για τους πεζούς. Πεζές σκέψεις για φαρδιές ρόδες. Καμιά φορά, αφήνω το ποδήλατο να με οδηγήσει σα να του το χρωστάω για την κυριαρχία μου, τόσο καιρό. Χρειάζονται και ρομαντικά διαλείμματα για να σαι ευτυχισμένος, σκέφτομαι. Κι αν ζούσαμε μόνο με διαλείμματα; Θα χρειάζονταν αυτοκίνητα ή οι άδειοι δρόμοι που διασχίσαμε σήμερα θα περίμεναν ανυπόμονα την ένωσή τους με τις ράθυμες ρόδες ενός ποδηλάτου; Άρα η σχέση είναι τριγωνική, σκέφτομαι. Δρόμος, ποδήλατο, ποδηλάτης. Ή για να του δώσω λίγη τσαχπινιά, ποδηλάτισσα. Σαν το ποίημα του φίλου Ελύτη. Γιατί να της το έγραψε αναρωτιέμαι; Μήπως συμμετείχε κι εκείνος σε πανελλαδική ποδηλατοδρομία και μαγεύτηκε από τους γυμνούς γοφούς μίας κοπέλας που φαίνονταν κάτω απ’ τη φούστα κάθε που σήκωνε το γόνατό της για να πετάξει; Μπορεί το ποδήλατο να γίνει μέσο για να ερωτευτείς; Ή μήπως είναι παγίδα που σε απορροφά ως κατεξοχήν αντικείμενο λατρείας; Η απάντηση έρχεται μόνο ποδηλατώντας και σου κλείνει το μάτι στο παραλιακό μέτωπο. Εκεί η πόλη αφήνεται στην πολιορκία του επισκέπτη όπως το ποδήλατο σε έναν δρόμο χωρίς εμπόδια. Η ένωση έρχεται αμέσως. Το ποδήλατο μπορεί να πάρει όποιο ρόλο του επιτρέψεις. Μπορεί να σε κάνει ξεχωριστό, γρήγορο, ιπτάμενο, ρομαντικό, αφελή, ανταγωνιστικό, τολμηρό, ευτυχισμένο. Κι αν σπέρναμε παντού ποδήλατα;

*Το κείμενο γράφτηκε με αφορμή την πανελλαδική ποδηλατοδρομία της Κυριακής, 19/5/2013.

*Οι φωτογραφίες είναι της Ελένης Βράκα