Κλειδώνω, αμπαρώνω και ο κλέφτης μέσα βρίσκεται
Οι εργασίες σε μια διατηρητέα αστική κατοικία
Λέξεις: Δημήτρης Σαλπιστής
Πριν από δύο ημέρες ένα συνεργείο περίφραξης εγκαταστάθηκε στην διατηρητέα αστική κατοικία στην γωνία των οδών Βασ. Όλγας και Δελφών και ξεκίνησε τις εργασίες του.
Τίποτε το ιδιαίτερο, ώστε να προκαλέσει το ενδιαφέρον μας. Η κατοικία παραμένει απροστάτευτη εδώ και πολλά χρόνια, οπότε το γεγονός θα έπρεπε να ανακουφίσει τους διερχόμενους γιατί έστω και με μεγάλη καθυστέρηση κάτι επιχειρείται τώρα.
Όταν όμως την επομένη είδαμε την ολοκλήρωση του έργου απορήσαμε. Τεράστιοι σιδηροσωλήνες ύψους 2.5 μέτρων και μια αδιαπέραστη περίφραξη από πλαστικό δίκτυο κάλυπταν το σύνολο της κατοικίας και του αύλιου χώρου.
Ασφαλώς δεν επρόκειτο για έργο προστασίας, αλλά για έργο απόκρυψης από τα μάτια των διερχομένων.
Γιατί αυτό; Και ποιος είχε την πρωτοβουλία και ανέλαβε την δαπάνη μια άχρηστης πλέον περίφραξης; Γιατί είναι βέβαιο και αυταπόδεικτο, ότι η καταστροφή είχε ήδη συντελεστεί από την στιγμή που μια τεράστια τρύπα – ο κλέφτης-στην κεραμοσκεπή από την πλευρά που αυτή συνορεύει με την διπλανή πολυκατοικία, είχε διαβρώσει σε ανεπανόρθωτη έκταση το διατηρητέο.
Επί χρόνια τα νερά της βροχής εισέρρεαν στο εσωτερικό με αποτέλεσμα να σαπίσουν όλα τα ξύλινα τμήματα του, πατώματα, εσωτερική σκάλα κλπ και σε πολλά σημεία να καταρρεύσουν στο υπόγειο. Χρόνια μετά την εγκατάλειψη της κατοικίας από τους ιδιοκτήτες οι διερχόμενοι έβλεπαν κατά καιρούς να ανοίγουν τα παντζούρια και τα παράθυρα του δεύτερου ορόφου, να ανοίγει και να παραμένει ανοικτή η κεντρική είσοδος, καθώς και η πλαϊνή, που οδηγούσε στην ξύλινη σκάλα για τον πρώτο και τον δεύτερο όροφο.
Οι ελάχιστες φορές που επιχειρήθηκε το κλείσιμο της εισόδου, επρόκειτο περισσότερο για παραπλάνηση, παρά για πραγματικό ενδιαφέρον προστασίας από τους άστεγους εισερχόμενους, αλλά κάτι τέτοιο το απέτρεπε πλέον η καταστροφή ,και η επικινδυνότητα του εσωτερικού της κατοικίας.
Αυτό που επιμένει είναι η μεγάλη, καταρρακτώδης νεροποντή που θα κατεδαφίσει όλη την νότια πλευρά του κτιρίου και κατά πάσα πιθανότητα και την οροφή.
Επαναλαμβάνεται μετά από δεκαετίες το θλιβερό σενάριο της οδήγησης σε κατάρρευση την Βίλλα Μπιάνκα.
Αλλά τώρα δεν υπάρχει ούτε στον μακρινό ορίζοντα μια «Πολιτιστική Πρωτεύουσα» που κάλυψε την δαπάνη απαλλοτρίωσης του χώρου, μελέτης αποκατάστασης και εν τέλει την πλήρη επαναλειτουργία του κοσμήματος αυτού των Εξοχών.
Την ίδια τύχη είχαν και άλλα διατηρητέα στην Θεσσαλονίκη που αγοράστηκαν αποκαταστάθηκαν και παραδόθηκαν στον Δήμο, ή σε οργανισμούς και φορείς.
Εν τούτοις δεν χάνουμε τίποτε να ονειρευτούμε μια νέα πρόκληση.
Το τεράστιο Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης, τα συνεχιζόμενα Προγράμματα ΕΣΠΑ, τα νέα σχετικά Προγράμματα που κυοφορούνται προς το παρόν στα απρόσιτα γραφειοκρατικά κέντρα της Ε.Ε., τους στόχους του Δήμου Θεσσαλονίκης , με την προϋπόθεση βέβαια ότι μπορούν να καταστούν επίμονος πιεστικός στόχος μιας ενωμένης Θεσσαλονίκης.
Και σε μια τέτοια περίπτωση θα ήταν εφικτή η ολοκλήρωση σε βάθος χρόνου ενός μεγαλεπήβολου έργου στην περιοχή των Εξοχών, που θα περιελάμβανε την βίλλα Αλλατίνι, την πρώην κατοικία των Ζαρντινίδη – νυν ιδιοκτησίας Σαββίδη-, την αστική κατοικία των οδών Βασ. Όλγας-Δελφών, τον οικισμό Ουζιέλ, το συγκρότημα των Δημοτικών κτιρίων στο πρώην Ντεπό των τραμ, φυσικά την Βίλλα Μπιάνκα και τα υπέροχα και εντυπωσιακά περιβάλλοντα πρασίνου του καθενός
Ένα μεγάλο και εκτεταμένο πρόγραμμα έργων που θα ορίσει και τις λειτουργίες που το καθένα από τα κτίρια αυτά θα φιλοξενήσει, με τίτλο λόγου χάριν «Αρχιτεκτονική και Πολιτισμός 2050» και θα φιλοξενεί συγκεκριμένες σχετικές δράσεις, με Εργαστήρια, Ερευνητικά Κέντρα, διεθνείς συναντήσεις , ανταλλαγές κλπ αφιερωμένα στην Αρχιτεκτονική και τον Πολιτισμό.
Οι σκέψεις αυτές πολύ εύκολα θα μπορούσαν να θεωρηθούν αν όχι υπερβολές, σίγουρα αποτέλεσμα δημιουργικής φαντασίας.
Για φανταστείτε όμως την διαμόρφωση και λειτουργία εδώ στην Ανατολική Θεσσαλονίκη, στις “Εξοχές” της πολυπολιτισμικής κάποτε πόλης, ενός πολλαπλού Κέντρου, έξω από το ασφυκτικά πολιορκούμενο κέντρο, κάθε είδους και ενδιαφέροντος Μπαρ, καφέ, των εκατοντάδων ” γυράδικων”, των χιλιάδων αυτοκινήτων και καταστημάτων.
Και στις δραματικές ημέρες που ζούμε δεν κοστίζει τίποτε να αφιερώνουμε λίγο, αλλά δημιουργικό χρόνο ακόμη και ένα φανταστικό μέλλον…
*Ο Δημήτρης Σαλπιστής ήταν αντιδήμαρχος Πολιτισμού, αντιπρόεδρος του Οργανισμού Πολιτιστικής Πρωτεύουσας και Πρόεδρος της Αγιορείτικης Εστίας
