Η κοινωνική ειρήνη δεν επιβάλλεται οικοδομείται

Ανάμεσα στα πολλά που ακούστηκαν μετά τα γεγονότα στο ΑΠΘ και τη Νέα Σμύρνη είναι και μια φράση στην οποία θα σταθώ… “Την κοινωνική ειρήνη μόνο η αστυνομία μπορεί να την επιβάλλει”

Μια πρώτη εξήγηση για αυτή την φράση θα ήταν πως μάλλον έχουν υπερτιμηθεί οι δυνατότητες της αστυνομίας. Το περιστατικό του ξυλοδαρμού στη Νέα Σμύρνη που άνοιξε τον ασκό του Αιόλου δεν ήταν το πρώτο αυτής της κυβερνητικής θητείας.

Τον Ιούλιο του 2020 πριν από 10 μήνες τρεις αστυνομικοί άφησαν αναίσθητο και εν τέλει νεκρό στον Βόλο τον Βασίλη Μάγγο που διαμαρτυρήθηκε για τους περιβαλλοντικούς κινδύνους της κοινότητας του. Το πρωί που διατυπώθηκε η παραπάνω φράση οι τρεις επίορκοι ανθρωποφύλακες παραπέμφθηκαν στο πειθαρχικό με το ερώτημα της απόλυσης. Το κυβερνητικό στέλεχος που διατύπωσε την παραπάνω φράση ήταν σε θέση να γνωρίζει την εξέλιξη της υπόθεσης αυτής καθώς ήταν η μέρα που η αυξανόμενη αστυνομική βία αποτελούσε το αντικείμενο της συζήτησης στη Βουλή των Ελλήνων.

Μπορεί όμως να μην είναι θέμα ελλιπούς εικόνας περί των ικανοτήτων της αστυνομίας αλλά μια σαφή πολιτική θέση που πιστεύει πως η κοινωνική ειρήνη θα έπρεπε να “επιβάλλεται” και όχι να οικοδομείται δηλαδή, να μην επικρατεί μέσα από συνθήκες εκδημοκρατισμού και εμπιστοσύνης προς θεσμικούς πυλώνες και τους πολίτες.

Κάθε πολιτικός θα πρέπει να νοιώθει βολικά με τη διαφορετική άποψη και την ανταλλαγή επιχειρημάτων, δεν θα πρέπει να θεωρεί τις διαφορετικές απόψεις πρόβλημα μιας κυβέρνησης αλλά επιβεβαίωση πως η δημοκρατία λειτουργεί.

Στην ίδια φράση υπάρχει και κάτι άλλο που με κάνει να προβληματίζομαι, είναι αυτό το “μόνο η αστυνομία μπορεί”. Ακούγεται πολύ απαισιόδοξο, κάτι σαν ομολογία αποτυχίας της πολιτικής εν γένει και της δημοκρατίας. Αυτή η αποκλειστικότητα στη δράση της αστυνομίας ως θεματοφύλακα και λειτουργού της κοινωνικής ειρήνης δεν συνάδει με ώριμες αλλά με ελαττωματικές δημοκρατίες σαν τη δική μας.

Και αυτό δεν το λέω εγώ αλλά το λέει το economist το οποίο κατατάσσει την Ελληνική Δημοκρατία στις Ελλατωματικές (Flawed Democracy).

Επιπλέον η κοινωνική ειρήνη είμαι μια δυναμική υπόθεση που δεν επιτυγχάνεται άπαξ, αλλά θέλει καθημερινή προσπάθεια των εμπλεκομένων στο κοινωνικό πεδίο για να οικοδομηθεί και να διατηρηθεί. Η παραπάνω αρχή μοιάζει να μην είναι υπόψη της κυβέρνησης αυτής η οποία είχε καταφέρει να αγγίξει την καθολική κοινωνική ειρήνη την άνοιξη του 2020. Όμως από τον Ιούλιο του περασμένου έτους και μετά άλλαξε προσανατολισμό και αποφάσισε αντί να εμπιστευτεί τους ταλαιπωρημένους από το lockdown και φοβισμένους από τον ιό πολίτες να εμπιστευτεί τον Χομπς και την Αστυνομία.

Πολλά από όσα έχουν συμβεί τους περασμένους μήνες εξηγούνται από την επίκληση της πολιτικής φιλοσοφίας του Χομπς από τον Πρωθυπουργό στη χθεσινή συζήτηση, μια αντίληψης που αδυνατεί να εμπιστευτεί τον άνθρωπο και τον θεωρεί εν γένει επιρρεπή στην παραβατικότητα.

Απεναντίας ένας αριστοτελικός προσανατολισμός που εμπιστεύεται τον άνθρωπο θα έλεγε πως υπάρχουν οι καλοί και αυτοί που δεν γνωρίζουν το καλό έως τη στιγμή που με πολιτικά επιχειρήματα να πειστούν να το ασπαστούν και να το επιτελέσουν.

Στη φράση “Την κοινωνική ειρήνη μόνο η αστυνομία μπορεί να την επιβάλλει” κρύβεται το πρόβλημα της σημερινής διακυβερνητικής αντίληψης που μας τραβά στο σκοτάδι και μας απομακρύνει από το φως που με δυσκολία είχαμε καταφέρει να αποκτήσουμε ως κοινωνία. Χρειάζεται εμπιστοσύνη στους ανθρώπους, στους πολίτες, στην πολιτική, στο πολιτικό ανταγωνισμό. Εν τέλει στον αγωνισμό που δεν βλέπει ιδεολογικούς εχθρούς στην απέναντι πλευρά αλλά μόνο διαφορετική άποψη, ούτε καν αντίθετη.

Η κοινωνική ειρήνη είναι το ζητούμενο της πολιτικής και της δημοκρατίας και με τις εικόνες που βλέπουμε στο ΑΠΘ και στη Νέα Σμύρνη βεβαιωνόμαστε πως αυτό που η αστυνομία μπορεί να επιβάλλει είναι φόβος, σιωπή και αυθαιρεσία. Σε μια ώριμη δημοκρατία η αστυνομία επιβάλλει μόνο τον νόμο και τίποτα παραπάνω, αυτή είναι η αποστολή της, να προφυλάσσει τον πολίτη και να μην τον ξυλοκοπεί , να σέβεται το φύλο, την καταγωγή, το δόγμα, την ιδεολογία, την ηλικία και την τάξη του.

Η αστυνομία δεν επιβάλλει και δεν σχετίζεται με κοινωνικές αντιλήψεις, δεν επιβάλλει πολιτικές, δεν επιβάλλει κοινωνική ειρήνη, τουλάχιστον στις πλήρως ανεπτυγμένες και λειτουργικές δημοκρατίες. Η κοινωνική ειρήνη είναι ευθύνη των εμπλεκομένων στο πολιτικό και κοινωνικό πεδίο το οποίο θα πρέπει να διαθέτει πολυσημία και διαφορετικές απόψεις.

Να συμφωνήσουμε ότι διαφωνούμε και να οικοδομήσουμε την κοινωνική ειρήνη με πολιτικά μέσα, με συζήτηση, με διάλογο, με διαβούλευση, με λογοδοσία, με δημοκρατία, με σεβασμό στην ισότιμη αξία της ανθρώπινης ζωής, με αυτοσεβασμό, όχι με την Αστυνομία στα Πανεπιστήμια και τις πλατείες.

Την κοινωνική ειρήνη δεν θα την επιβάλλει κανείς παρά μόνο η ίδια η κοινωνία και οι πολίτες.