Μα που πήγαν όλοι οι άντρες; Από την Οικοδομή στο Spa

του Κωστή Ζαφειράκη

Φαντάσου τον Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ να βάζει κρέμα νυκτός, τον Ντέιβιντ Μπέκαμ να βάφει τα νύχια του (εύκολο αυτό), τον Νίκο Κούρκουλο να χορεύει, αντί για το «Βρέχει φωτιά στη στράτα μου», το «Πόσο μου λείπει η ζεστή αγκαλιά σου». Φαντάσου ακόμη τον μπαμπά σου να μη χάνει εκπομπή της Τατιάνας Στεφανίδου. Αν τα έχεις φανταστεί όλα αυτά, με τηλεοπτική ευκρίνεια, δυο τινά συμβαίνουν: ή μεγάλη φαντασία έχεις ή ο άντρας στις μέρες μας περνάει όχι απλώς μια υπαρξιακή κρίση… αλλά των παθών του τον τάραχο.

Τεστοστερόνη, ώρα µηδέν Από τις κερκίδες των γηπέδων ως τα chat rooms και τα πεζούλια στην πλατεία Ναβαρίνου κι από το µυαλό της µαµάς σου ως τον virtual εγκέφαλο της Λάρα Κροφτ, µια ερώτηση µένει µετέωρη, εδώ και δέκα περίπου χρόνια: είναι οι σηµερινοί άντρες οι «καινούργιες γυναίκες»;

Ξεκάθαρη απάντηση δεν υπάρχει, όπως δεν υπάρχουν (για την ώρα τουλάχιστον) εξωγήινοι. Φταίει το νερό που πίνουµε, φταίει η επιστήµη, που επιµένει ότι η ελάττωση της τεστοστερόνης θα γλίτωνε τον άντρα από τον καρκίνο του προστάτη και θα ισχυροποιούσε το ανοσοποιητικό του σύστηµα (χώρια που ένας ευνουχισµό ς αυξάνει σηµαντικά το προσδόκιµο της ζωής), φταίει η διαφήµιση, που έχει δηµιουργήσει µια νέα φυλή υποαντρών ή µήπως η 17Ν;

Τετρασέλιδες αναλύσεις για το αν βρίσκονται ή όχι οι άντρες στα πρόθυρα νευρικής κρίσης δηµοσιεύονται κάθε εβδοµάδα σε όλα τα lifestyle περιοδικά, γεγονός που όχι απλώς συσκοτίζει, αλλά καθιστά σχεδόν µεταφυσικό το αριστοτελικής κοπής ερώτηµα: «Μα πού έχουν πάει όλοι οι άντρες;». Και η Σιµόν Ντε Μποβουάρ να είσαι, µια αµηχανία την αισθάνεσαι µπροστά στο οδυνηρό πέρασµα από τον Κάρι Γκραντ στον Χιου Γκραντ. (Εκτός από το επίθετο και µερικές ανατοµικές λεπτοµέρειες, δεν έχουν τίποτε άλλο κοινό).

Ο άντρας- αναρριχητικό φυτό Η φεµινίστρια Σούζαν Φεϊλούντι, πάντως, έχει πάρει τις αποφάσεις της: «Οι άντρες έχουν σταδιακά υποβιβαστεί στο επίπεδο των γυναικών της δεκαετίας του ’50. Όπως εκείνες περιορίζονταν τότε µόνο στα ψώνια και τη διακοσµητική τους παρουσία, έτσι και οι σηµερινοί άντρες παραγκωνισµένοι από τις εξελίξεις στο κοινωνικό τοπίο, αντιµετωπίζονται µόνο ως καταναλωτική δύναµη, µε το να προβάλλουν τον ανδρισµό τους µονάχα µέσα στα γυµναστήρια». Ο άντρας, ο αρχηγός, η κολόνα του σπιτιού, το καµάρι του έθνους, ο Νίκος Ξανθόπουλος, ο Βρόµικος  Χάρι, ο αποφασιστικός, ο καριερίστας, ο Ράµπο, µας έχουν εγκαταλείψει ανεπιστρεπτί. Μπορεί, όµως, ο άντρας (αυτός ο άγνωστος) να αποδεχτεί τον ρόλο – του αναρριχητικού φυτού -, που του έχουν ήδη δώσει οι Μαντλίν Ολµπράιτ της σεξιστική ς κουλτούρας; (Πονάνε, ωρέ, τα παλικάρια;). Εδώ, ο Μπραντ Πιτ δεν παίζει πουθενά χωρίς τις αντάυγειες του, οι ιδεολογίες κατέρρευσαν, οι Δίδυµοι Πύργοι έγιναν γη, γιατί να απαιτούµε από τον άντρα να παραµένει πιστός στο αρχέτυπο; Στην αναζήτηση, όµως, ενός καινούργιου ανδρισµού, τα έχουµε ελαφρώς θαλασσώσει, χωρίς αυτό να σηµαίνει ότι εκλείπουν οι φιλότιµες προσπάθειες, όπως τα σίριαλ του Μανούσου Μανουσάκη, ας πούµε.

Ή ακόµη και το αµερικανικής πατέντας κίνηµα περί ενίσχυσης και των αντρικών αξιών (κάτι σαν τους Ανώνυµους Αλκοολικούς: «Είµαι ο Γιάννης και είµαι άντρας»). «Δυστυχώς, το κίνηµα αυτό είναι ακραία συντηρητικό. Δεν οδηγεί πουθενά.  Λένε στους άντρες ότι η δυσφορία τους οφείλεται σε ψυχολογικούς  λόγους. Τους συνιστούν Σαββατοκύριακα στην εξοχή, για να ξαναβρούν το χαµένο, άγριο αρσενικό που κοιµάται µέσα τους, αλλά δεν θέτουν υπό αµφισβήτηση τις κοινωνικές δοµές. Πιστεύω ότι η αλλαγή θα έρθει από αλλού, από κινήµατα που εναντιώνονται στην καταναλωτική κοινωνία» υποστηρίζει η γκουρού, Σ. Φεϊλούντι.

Με τον ίδιο προβληµατισµό κατεβαίνει και ο καθηγητής στο Χάρβαρντ, Χάρβεϊ Μάνσφιλντ, ο οποίος αναρωτιέται αν «Είναι ο ανδρισµός αρετή;», σχολιάζοντας ουσιαστικά την τάση των γυναικών να γίνουν άντρες στη θέση των αντρών, µε αρχηγό τη Ζίνα και υπαρχηγό τη Χίλαρι Κλίντον – το ενδεχόµενο να δούµε τη Χίλαρι υποψήφια πλανητάρχιοοα τις έχει αφανίσει ακόµη περισσότερο. «Εκείνο που λείπει από την εποχή µας, δεν είναι ο ανδρισµός» παρατηρεί ο Μάνσφιλντ, «αλλά µια κριτική µατιά πάνω στον ανδρισµό». Όπως και να ‘χει, όλη αυτή η παραφιλολογία γύρω από τον πάλαι ποτέ Σούπερµαν και νυν απονευρωµένο ήρωα έχει κουρελιάσει τα αρσενικά του πλανήτη. Οι σύγχρονοι άντρες νιώθουν άβολα, παγιδευµένοι ανάµεσα στη µέσα τους φύση και την έξω αναµπουµπούλα, και γι’ αυτό καταρρέουν και αυτοκτονούν ευκολότερα από τις γυναίκες.

«Οι άντρες έχουν σταδιακά υποβιβαστεί στο επίπεδο των γυναικών της δεκαετίας του ’50. Αντιμετωπίζονται μόνο ως καταναλωτική δύναμη. με το να προβάλλουν τον ανδρισμό τους μονάχα μέσα στα γυμναστήρια».

Πατέρα, κουράγιο Ξεκινάς ως άντρας να γίνεις ο κυρίαρχος του παιχνιδιού και καταλήγεις φτηνό εργατικό δυναµικό στην επιχείρηση «οικογένεια». Είτε µέσα στο σπίτι ως οικιακοί βοηθοί είτε έξω ως κυνηγοί-συλλέκτες οι σύγχρονοι πατεράδες πλήττονται από µια χιονοστιβάδα ψυχολογικών σοκ, µε κορυφαία την ανατροφή των παιδιών. Αυτήν την εποχή, οι άντρες προσπαθούν να πάρουν περισσότερες πρωτοβουλίες πάνω στο συγκεκριµένο ζήτηµα, αισθανόµενοι την ίδια αµηχανία που ταλαιπωρούσε τις γυναίκες τριάντα χρόνια πριν, όταν άρχισαν να επαναστατούν κατά των σεξιστικών διακρίσεων.

Ήρθε, λοιπόν, η σειρά των αντρών να πολεµήσουν για ίσα δικαιώµατα – ακόµη και µέσα στο σπίτι. «Διότι οι γυναίκες», όπως παρατηρεί η συγγραφέας του µανιφέστου «Πατέρα, Κουράγιο», Σούζαν Μπράουν Λεβίν, «δεν είναι διατεθειµένες να εγκαταλείψουν την αρετή της µητρότητας και τους αρέσει να έχουν µερίδιο και στη δόξα και στην οικιακή εργασία». Βάλε µε τον νου σου, τώρα, τι τραβάει ένας φιλόδοξος πατέρας, όταν το αίτηµά του να φύγει µια ώρα νωρίτερα από τη δουλειά, γιατί έχει αφήσει µόνα τα παιδιά στο σπίτι, απορρίπτεται. Τέτοια δικαιώµατα, όµως, παραχωρούνται αυθωρεί στις γυναίκες. Είναι µακριά ακόµη ο παράδεισος του ιδανικού άντρα-πατέρα-µπαµπά.

Άντρες µε τα όλα τους (περίπου) Με ζουρλοµανδύα καταλήγει ο ήρωας του «Fight Club», ένα φέρετρο περιµένει τον πάτερ – φαµίλια στο φινάλε του «American Beauty». Συµπέρασµα: ή περιθωριοποιείσαι, µην µπορώντας να υποδυθείς άλλο ρόλο πέρα από αυτόν του Τζον Γουέιν, ή µέσα στον πανικό σου πιάνεις κουβέντα µε τη σφουγγαρίστρα (τρέµε, Σίρλεϊ Βαλεντάιν) και µετά ξαναβλέπεις για δέκατη φορά την αγαπηµένη σου ταινία: «Αυτό που θέλουν οι γυναίκες». Το ότι επιβιώνεις, πάντως, έστω και µε σχισµένο καλσόν, µπορεί να είναι και θαύµα. Στο µυθιστόρηµά του «Το Τσεκούρι», ο εγκληµατολόγος, Ντόναλντ Γουέστλεϊκ, βάζει τον µεσήλικα ήρωά του να φτάνει ως τον φόνο, για να εξασφαλίσει µια καλύτερη επαγγελµατική θέση. Δεν κατορθώνει, όµως, τίποτε καλύτερο από την απόλυσή του και, τότε, ξεσπάει η αληθινή τραγωδία (Ποιος Οιδίποδας και ποιος Κρέοντας;): Η γυναίκα του τον πετάει σαν στυµµένη λεµονόκουπα – πληγωµένο τον ανεβάζει, χαµένο κορµί τον κατεβάζει – και ξεκινά µια νέα ζωή στα µπράτσα του εραστή της. Αν αυτό δεν είναι η επιτοµή της νέας αντρικής ταυτότητας, τότε ποιο είναι; Το «Βίκτωρ Βικτώρια»;

Τελικά, οι άντρες κλαίνε (για µια γυναίκα); Ένας στους δέκα άντρες απάντησε ότι, την τελευταία φορά που δάκρυσε, ήταν από χαρά, ενώ οι εννιά στους δέκα παραδέχτηκαν ότι αυτό είχε συµβεί κατά τη διάρκεια ποδοσφαιρικού αγώνα. «Δεν κλαίνε, µόνο όταν η οµάδα τους χάνει, ούτε µόνο από χαρά, όταν κερδίζει. Καθ’ όλη τη διάρκεια του παιχνιδιού, µπορεί να συµβεί αυτό, αφού επηρεάζονται συγκινησιακά από την όλη ατµόσφαιρα» παρατηρεί η ψυχοερευνήτρια, Μόιρα Μαγκουάιρ, η οποία έκανε πεντάµηνη µελέτη πάνω στο θέµα «Η εµπειρία των δακρύων για άντρες και γυναίκες». Οι τελευταίες κλαίνε συχνά από αδυναµία, φόβο και αυτολύπηοη «αισθήµατα τα οποία δεν καταγράφηκαν στις απαντήσεις των ανδρών».

Φιλαράκια: όταν ο άντρας γελοιοποιείται Ένας ανιαρός, νευρωτικός τύπος, ένας κλόουν και ένας περίπου µάγκας. Αυτοί είναι οι βασικοί αντρικοί χαρακτήρες στην πιο πετυχηµένη thirty something παρέα των τελευταίων χρόνων (δεν βρέθηκε κανείς να βάλει στο σίριαλ κι έναν άντρα στα συγκαλά του). Στην κανονική ζωή, ο Ρος δεν θα είχε καθόλου φίλους – στην καλύτερη περίπτωση θα ήταν µονίµως κλινήρης. Ο Τσάντλερ, αν ήταν τυχερός, θα έβρισκε τίποτε χαρτόκουτα για κουβέρτα και θα περνούσε τη ζωή του στους σιδηροδροµικούς σταθµούς ή κάτω από γέφυρες. Κι ο Τζόι θα έµπαινε φυλακή. Δεν είναι αδύναµοι, απλώς αξιοθρήνητοι – τα αποµεινάρια της σκληρής και ανύπαρκτης πλέον αντρικής κουλτούρας.

Ο θάνατος τούς πάει πολύ Οι άντρες έχουν µεγαλύτερη έφεση στον θάνατο απ’ ό,τι οι γυναίκες. Πίνουν πολλαπλάσιες ποσότητες αλκοόλ, καπνίζουν – συνήθως περισσότερο κι από τη Λιάνα Κανέλλη -, είναι πιο επιρρεπείς στην παχυσαρκία και επισκέπτονται τον γιατρό λιγότερες φορές. Από την άλλη, πρόσφατη στατιστική µελέτη µάς πληροφορεί ότι κατά 29% λιγότεροι από τις Ευρωπαίες είναι πλέον οι Ευρωπαίοι που αποφοιτούν από τα Πανεπιστήµια, πράγµα που σηµαίνει ότι τα κορίτσια εξελίσσονται σε ρυθµιστές εξελίξεων, παραγκωνίζοντας τα αγόρια (κάτι τέτοιο είναι ορατό και στο νηπιαγωγείο ακόµη).

All time απορίες μιας ζαλισμένης αντροπαρέας • Καµιά γυναίκα δεν θα δεχόταν ποτέ να παίξει τον ρόλο του Φόρεστ Γκαµπ. • Άντρες µε ευαισθησίες ή άντρες µε ευαίσθητο δέρµα; Ροµαντισµός ή ενυδατικές κρέµες; • Να χτυπάει το κινητό σου και να ακούγεται µέσα στον αίθουσα συσκέψεων (ή στην οικοδοµή) το «Να’ σαι καλά» της Ζουγανέλη; Δεν είναι λίγο σαν να παραδίδεις τα όπλα; • Γιατί οι καλύτερες φίλες των γυναικών έχουν αντρικά ονόµατα; • Αφού κι ο Τζορτζ Κλούνεϊ «τρώει» πόρτα στο πάρτι µια σατανική συνωµοσία βρίσκεται σε εξέλιξη. • Για να κάνεις σεξ, πρέπει πρώτα να τακτοποιήσεις δάνεια και χαράτσια; • Για να κεράσεις ένα ποτό τη φίλη σου, πρέπει να φιλήσεις τον µπάρµαν; • Κάποτε, ο άντρας δεν χρειαζόταν να προσπαθήσει και πολύ. Σήµερα, χωρίς µια κρέµα σύσφιγξης ή, έστω, µια αντιρυτιδική, θεωρείται, τουλάχιστον, βουκολικός. • Κι όµως, οι γκουρού της µόδας επιµένουν: «Ο άντρας της νέας χιλιετίας είναι άντρας ώριµος». Θα του ταιριάζουν, όµως, τα ψηλοτάκουνα; • Γιατί δεν υπάρχει ούτε ένας άντρας ταµίας σε σούπερ µάρκετ;

Μπείτε και κάντε like εδώ για να ενημερώνεστε για όλα τα γραμμένα αποκλειστικά για το parallaximag.gr άρθρα.