Μάνα, ο Βόλος καίγεται

Λέξεις: Φαίη Τζανετουλάκου

Εικόνες: Επιτροπή ΑΓΩΝΑ Πολιτών Βόλου κατά της καύσης σκουπιδιών/ Facebook 

Η επιτηδευμένη για τις κάμερες, ιαχή του Δημάρχου Βόλου για τη μεγάλη φωτιά την εβδομάδα που μας πέρασε δε θα μπορούσε να αντιπροσωπεύσει καλύτερα τη γενικότερη κατάσταση του περιβάλλοντος στο Βόλο, όπου η αέρια ρύπανση χτυπάει κόκκινο τα δύο τρίτα του χρόνου όπως έδειξαν πρόσφατες έρευνες του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.

Συγκεκριμένα, λόγω της μεγάλης φωτιάς, αλλά και της πυρκαγιάς που εκδηλώθηκε σε εργοστάσιο ανακύκλωσης πλαστικού, το φλεγόμενο διήμερο στις 27-28 Ιουλίου, η Περιφέρεια Θεσσαλίας και μαζί ο Πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Χημικών Θεσσαλίας Στέργιος Γούναρης εξέδωσαν SOS καθώς η απελευθέρωση στην ατμόσφαιρα μεγάλης ποσότητας τοξικών ουσιών όπως βαρέα μέταλλα, αρωματικοί υδρογονάνθρακες και διοξίνες πρόκειται να επιβαρύνει τους κατοίκους και ειδικά τις ευπαθείς ομάδες και τα παιδιά.

Την ίδια στιγμή ο καθηγητής Τοξικολογίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Δημήτρης Κουρέτας ζήτησε από την Περιφέρεια να ετοιμάσει ένα μοντέλο απομάκρυνσης της καύσιμης ύλης αφού πρώτα κάνει μετρήσεις των τοξικών ουσιών, γιατί αν βρέξει οι καρκινογόνες ουσίες μέσα στο επόμενο 15νθήμερο θα καταλήξουν στο νερό. Αλλά όπως επισήμανε ο καθηγητής είμαστε “Αφρική της δεκαετίας του 80” στη μεθοδολογία. Και στην κρατική απαξίωση θα προσθέταμε.

Με αυτόν τον βίαιο και παράδοξο τρόπο, καθώς κινδύνεψε και η Βιομηχανική ζώνη αλλά και η 111 πτέρυγα μάχης στη Νέα Αγχίαλο, ο Βόλος μπήκε ξανά στο προσκήνιο των περιβαλλοντικά επιβαρυμένων πόλεων της χώρας. Όμως το πρόβλημα ξεκινάει πολύ πιο πριν και είναι αρκετά περίπλοκο.

Όταν αδειοδοτήθηκε η πολυεθνική τσιμεντοβιομηχανία ΑΓΕΤ-LafargeHolcim να εισάγει από το εξωτερικό 200000 τόνους πλαστικών αποβλήτων για να τους αποτεφρώνει στους κλιβάνους της ως φτηνή ενέργεια, με τη συναίνεση του τότε Υφυπουργού Περιβάλλοντος Σωκράτη Φάμελλου, ο οποίος χαρακτηριστικά δήλωνε ότι ο Βόλος θα αποτελέσει πείραμα στην “ενεργειακή αξιοποίηση” των απορριμμάτων, άνοιξαν οι ασκοί του Αιόλου και δημιουργήθηκε μία νέα περιβαλλοντική Κερκόπορτα για όλη τη χώρα, με αντίστοιχες αδειοδοτήσεις που ακολούθησαν, η Θεσσαλονίκη μέσα στον κορονοϊό, ή τα μεγάλα φαραωνικά εργοστάσια παραγωγής και δεματοποίησης προς καύση σε τσιμεντοβιομηχανίες αλλά και εργοστάσια-αποτεφρωτήρες σκουπιδιών για παραγωγή ενέργειας που ετοιμάζονται σε όλη τη χώρα. Σε μία χώρα που τρώει διαρκώς πρόστιμα λόγω μη τήρησης των επίσημων ποσοστών ανακύκλωσης από την ΕΕ…

Στο Βόλο, μία ήδη επιβαρυμένη πόλη λόγω και της δραστηριότητας της βιομηχανικής ζώνης (το 2007 είχαν μετρηθεί διοξίνες στη Χαλυβουργία), άρχισαν ήδη από το 2019 να γίνονται εμφανείς οι επιδράσεις της δυσμενούς αυτής κατάστασης όπως έδειξαν τα αποτελέσματα του πρώτου σκέλους της επιδημιολογικής μελέτης που διεξήγαγε το Ιατρικό τμήμα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας μαζί με το Νοσοκομείο Βόλου και το Πανεπιστημιακό της Λάρισας. Η μελέτη τοποθέτησε το Βόλο 3 φορές πάνω σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ σε καρδιαγγειακά, πνευμονολογικά και νεοπλασματικά νοσήματα σε σύγκριση με τον μέσο όρο της χώρας.

Δυστυχώς δεν χρηματοδοτήθηκε ποτέ από την Περιφέρεια Θεσσαλίας το δεύτερο και πιο σημαντικό σκέλος της που θα ερευνούσε τις πιθανές αιτίες αυτής της αύξησης. Φέτος όμως είχαμε άλλη μία δυστοπική ανακοίνωση από το Νοσοκομείο του Βόλου: Για τα έτη 2021 και 22 είχαμε 650 νέα κρούσματα καρκίνου όπως έδειξαν οι εισαγωγές στο ΝΒ! Και ταυτόχρονα μία αύξηση 32% στον αριθμό των παιδιών που επισκέπτονται με αναπνευστικά προβλήματα το Νοσοκομείο τις μέρες με αυξημένη αέρια ρύπανση.

Στο μέτωπο της τσιμεντοβιομηχανίας  που απέχει μόλις 200 μέτρα από τα πρώτα σπίτια της πόλης, και η οποία επιδοτείται για να καίει απόβλητα εκλύοντας 16 εκατομμύρια κυβικά μέτρα απαερίων στην ατμόσφαιρα καθημερινά, μαζί με αρκετά κιλά μολύβδου, νικέλιου, και άλλων επικίνδυνων στοιχείων συμφωνά με παραδοχή της ίδιας της εταιρίας για τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, οι συνθήκες έχουν αλλάξει από το 2018, όταν οι πολίτες σταμάτησαν φορτηγό και διαπιστώθηκε από τον εισαγγελέα υπέρβαση στα όρια του υδραργύρου, προς όμως όφελος της εταιρίας τώρα, καθώς από 2 καράβια το μήνα έρχονται πλέον τα διπλάσια σύμφωνα με τη νέα ΑΕΠΟ που υπέγραψε ο Κώστας Σκρέκας, και την οποία έχει καταγγείλει από το 2021 στο ΣΤΕ η Περιβαλλοντική Πρωτοβουλία Μαγνησίας και ακόμα περιμένει απάντηση…

Αφού ούτε τότε ούτε τώρα η Περιφέρεια επιδίωξε να γνωστοποιεί στους πολίτες τις μετρήσεις που οφείλει να κάνει, οι ίδιοι πολίτες έκαναν τις δικές τους έρευνες γύρω από την περιοχή του εργοστασίου σε βαρέα μέταλλα οι οποίες έδειξαν τεράστιες υπερβάσεις σε αρκετά μεταξύ των οποίων και το νευροτοξικό Αρσενικό.

Καθώς ήδη θρηνήσαμε το 2020 τον πρώτο νεκρό, το νεαρό Βασίλη Μάγγο από την κρατική καταστολή στο τρίτο κατά σειρά μεγαλειώδες συλλαλητήριο κατά της καύσης απορριμμάτων, στις 27/9 δικάζονται τρεις πολίτες που το 2019 ανήρτησαν πανό και σταμάτησαν για λίγο την εκφόρτωση ενός ύποπτου για τοξικά φορτίου που προήλθε από μέρος που οι αρχές προσπάθησαν να κρατήσουν μυστικό. Η κοινωνία βράζει λοιπόν…

Όλα τα παραπάνω έχουν γνωστοποιηθεί στην Ευρωπαϊκή Αρχή Περιβάλλοντος, η οποία και δέχτηκε την πολυσέλιδη αναφορά από την ΠΜ και αυτή τη στιγμή ερευνά τον τύπο επίπληξης που θα αποφασίσει να επιβάλλει στο Ελληνικό κράτος.

Με τη Δημοτική Αρχή Βόλου να δηλώνει ότι η ΑΓΕΤ μπορεί να καίει “ότι γουστάρει” και να ετοιμάζει το νέο εργοστάσιο παραγωγής καύσιμης ύλης, ο Βόλος εξελίσσεται σε ακούσιο δέκτη ακόμα περισσότερων νέων πειραμάτων επάνω στην υγεία των πολιτών μεταξύ των οποίων και η fast track αδειοδότηση και εγκατάσταση νέου Πλωτού Τερματικού σταθμού υγροποιημένου αερίου LNG  στο ευαίσθητο περίκλειστο οικοσύστημα του Παγασητικού που εγκυμονεί τεράστιους κινδύνους για το περιβάλλον, και εναντίον του οποίου έχει δημιουργηθεί ένα σθεναρό κίνημα. Αλλά όπως είπαμε, ότι δοκιμάζεται στο Βόλο έχει πειραματικό χαρακτήρα και πρόσφατα είδαμε την Elpedison να δηλώνει το ενδιαφέρον της για αδειοδότηση αντίστοιχης οχληρής εγκατάστασης περίπου 200000 κυβ.μ. σε τεχνητή νησίδα 80 στρεμμάτων, μόλις 3,5 χιλιόμετρα από τις ακτές του Θερμαϊκού, καλώντας σε βραχύβια διαβούλευση τους δήμους με μέτωπο στη θάλασσα, χωρίς καν να έχει ολοκληρωθεί ο φάκελος της επένδυσης και χωρίς την απαιτούμενη οριστική μελέτη.

Εάν σε όλα αυτά προσθέσουμε και την αποψίλωση δασών για τοποθέτηση ανεμογεννητριών όπως στην περίπτωση του Μαυροβουνίου κοντά στη λίμνη Κάρλα της Μαγνησίας, αντιλαμβανόμαστε ότι η δυστοπική περιβαλλοντική συνθήκη του Βόλου είναι πολυπλόκαμη και αποτελεί όχι μόνο παράδειγμα προς “αποφυγήν” αλλά ένας τόπος του οποίου τους αγώνες οφείλουν να στέρξουν όλοι, γιατί αυτά τα μεγαλεπήβολα “επενδυτικά πλάνα” ετοιμάζονται να χτυπήσουν την πόρτα όλων μας σε όλη την επικράτεια.

*Η Φαίη Τζανετουλάκου είναι  Δρ Ιστορίας της Τέχνης και περιβαλλοντική ακτιβίστρια, μέλος των Ενεργών Πολιτών Βόλου