Μαθαίνω ελληνικά για …εμένα

Λέξεις- εικόνες: Ευανθία Παπαευθυμίου

Μέσα από τις περίεργες  και όμορφες εκπλήξεις που  μας επιφυλάσσει η ζωή, βρέθηκα  να διδάσκω ελληνικά σε μια πανέμορφη  πόλη, το Ιάσιο της Ρουμανίας. Έτσι, είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω το 13ο Φεστιβάλ Ελληνισμού Ρουμανίας που πραγματοποιήθηκε μεταξύ 24-27 Οκτωβρίου στο Γαλάτσι, δίπλα στον πανέμορφο Δούναβη. Υπήρξαν πολλά πράγματα που με εντυπωσίασαν. Θα ήθελα όμως να μιλήσω γι’ αυτό που για μένα ήταν τουλάχιστον εκπληκτικό.

Ήδη είχα πάρει μια γεύση  από τη μεγάλη συμμετοχή για εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας στο Ιάσιο, αλλά με τίποτα δεν περίμενα αυτό που είδα στο Γαλάτσι. Φυσικά τα τραγούδια και η μουσική ήταν κατεξοχήν ελληνικά, από τα παραδοσιακά μέχρι τα πιο μοντέρνα. Αλλά το να ακούω τόσους ανθρώπους να μιλούν μεταξύ τους ελληνικά ήταν αναπάντεχο! Γιατί μπορεί με τη μουσική, τα πράγματα να είναι εύκολα. Μαθαίνει κανείς ένα τραγούδι, ένα χορό, τα παρουσιάζει και όλα είναι μια χαρά. Το να μπει κανείς όμως στη διαδικασία να μάθει μια τόσο δύσκολη και για τα δεδομένα της εποχής μη χρήσιμη γλώσσα, θέλει κόπο, χρόνο, υπομονή και αφοσίωση. Αυτό το τελευταίο το είδα να υπάρχει εκατό τοις εκατό. Μια απίστευτη αφοσίωση. Συνομιλώντας με τα παιδιά, προσπάθησα να καταλάβω τα κίνητρά τους και να ερμηνεύσω το ενδιαφέρον τους.

Υπάρχουν φυσικά όσοι έχουν  ελληνική καταγωγή και μέσω της γλώσσας  κρατούν τους δεσμούς με την Ελλάδα και με τους ανθρώπους που έχουν  εκεί. Υπάρχουν άνθρωποι που το κάνουν για επαγγελματικούς λόγους, όπως είναι οι φοιτητές των ανθρωπιστικών  επιστημών. Υπάρχουν άλλοι που κάθε χρόνο έχουν βάλει σκοπό να επισκέπτονται την Ελλάδα για  τις διακοπές τους και θέλουν να αισθάνονται πιο οικεία με τη γλώσσα. Όμως η πιο αποστομωτική απάντηση ήρθε από έναν πρωτοετή φοιτητή, που  ξεκίνησε μόλις πριν δύο βδομάδες τα μαθήματα : «Την γλώσσα σας την  μαθαίνω για μένα. Δεν την χρειάζομαι, μα αν με ρωτήσετε ποια γλώσσα προτιμώ, αυτή είναι η ελληνική. Και δεν μου είναι καθόλου εύκολο. Μάλιστα δέχτηκα πολλή κριτική που θα διαθέσω τόσο χρόνο για κάτι που δεν μου είναι χρήσιμο. Μα φαίνεται πως έχω κάτι από το πείσμα των Ελλήνων, και, πού θα πάει, θα τα καταφέρω»!!! Ακόμα πιο χαρακτηριστικό είναι που όταν χόρευαν ποντιακά τραγούδια, τραγουδούσαν κιόλας στα ποντιακά! Αυτό ομολογώ πως δεν το περίμενα. Επίσης, πολλοί έχουν ρουμανικά ονόματα. Ε, όταν τους έλεγα πως υπάρχει το όνομά τους και στα ελληνικά γινόταν χαμός! Τέτοια χαρά είχαν. Πολλώ δε μάλλον αν η μετάφραση ήταν αρχαιοελληνικό όνομα! Στο λεωφορείο οι ώρες του ταξιδιού μετατράπηκαν σχεδόν σε ώρες μαθήματος… Λέξεις, λέξεις, λέξεις… Όπως διαπίστωσε και μια φοιτήτρια η οποία είναι και στους “προχωρημένους”: «Μαθαίνουμε, όλο μαθαίνουμε. Μα ποτέ δεν τελειώνει η ελληνική γλώσσα;» Τι απάντηση να δώσεις;

Θα μπορούσα να δώσω πολλές ιστορίες από τις τρεις αυτές  μέρες. Ο λόγος που γράφω όμως είναι για να τονίσω πως αυτά τα παιδιά μαθαίνουν μια ξένη γλώσσα, την ελληνική, με καθαρά δικό τους κόπο. Χωρίς εύκολη πρόσβαση σε υλικό, σε βιβλία, σε λεξικά, σε βιβλιοθήκες. Πολλές φορές μαθαίνουν λάθος κάποια φαινόμενα, κάποιους κανόνες και  τα ξεκινούν πάλι από την αρχή. Και  όπως μου λένε, η επιβράβευση είναι η κατάκτηση αυτής της γλώσσας που έχει μέσα της μουσικότητα, ομορφιά, ρυθμό και νόημα.

Θα ήθελα μέσα από την  καρδιά μου να τους ευχηθώ να συνεχίσουν την προσπάθεια. Σίγουρα έχουν  να κερδίσουν πολλά για τον  εαυτό τους και σίγουρα θα αποκτήσουν τη δυνατότητα να διευρύνουν τον τρόπο  που σκέφτονται. Είμαι σίγουρη  ότι γνωρίζουν πως η ελληνική γλώσσα δεν είναι μόνο κανόνες  και γραμματική, αλλά φέρει επίσης και μια ιστορία και έναν τρόπο  ζωής. Τους διαβεβαιώνω πως ήταν από τις λίγες φορές, που ακούγοντας την ελληνική γλώσσα, δεν μπόρεσα  να μείνω σε κανένα λάθος που έκαναν. Ήταν πολύ μεγαλύτερος ο θαυμασμός  μου γι’ αυτούς και γι’ αυτό που επέλεξαν να μάθουν.

* Η Ευανθία Παπαευθυμίου είναι Ιστορικός- Αρχαιολόγος και Καθηγήτρια Ελληνικής  Γλώσσας στην Ελληνική Κοινότητα  Ιασίου.