Με αφορμή την « Εποχή των ψευδαισθήσεων»

του Τέλλου Φίλη

Στα χρόνια του πιο ανελέητου downloading, το αφιέρωμα που ετοίμασε για τα 20 χρόνια του τμήματος «Ματιές στα Βαλκάνια» ο Δημήτρης Κερκινός δεν χρειάζεται φυσικά τα δικά μου εύσημα. Όμως βλέποντας τις φετινές του προτάσεις με τις 13 νέες ταινίες από τις γειτονικές μας χώρες και κυρίως τις 17 ταινίες, που πολλές απ’ αυτές έκαναν την Ευρωπαϊκή τους πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, δεν μπορώ παρά να ομολογήσω το πόσο σημαντικό, αν και δεν φαίνεται από πρώτη άποψη, είναι αυτό το τμήμα του Φεστιβάλ.

Κι είναι σημαντικό γιατί δείχνει και μόνο με την ύπαρξη του, 20 χρόνια τώρα, την πραγματική δύναμη του κινηματογράφου, τη θεμελιώδη διαφορά της σκοτεινής αίθουσας από τον καναπέ η το πληκτρολόγιο του σπιτιού μας.

Δεν ξεχνώ την πρώτη φορά που είδα κάποιες από αυτές τις ταινίες. Πόσο οικεία απόμακρες οι εικόνες τους. Πόσο κοντινές αν και ξένες, σε γλώσσες ακατανόητες, οι συμπεριφορές των ηρώων, πόσο με βοήθησαν να κατανοήσω αυτό που κάποιοι με απαξία ονομάζουν Βαλκάνια, που όμως με περιέχει είτε το θέλω είτε όχι.

Κι αυτά τα συναισθήματα, λυπάμαι αλλά δεν νομίζω ότι μπορούν να αναπτυχθούν από μόνα τους. Απαραίτητη κι ικανή συνθήκη, είναι η «κατάσταση εξαναγκασμού» που προϋποθέτει η παρακολούθηση μαζί με άλλους αγνώστους  της ταινίας στην αίθουσα.

Όσοι ακόμη πάνε κινηματογράφο, ξερώ ότι με κατανοούν. Οι άλλοι κάποτε ως γραφική ανάμνηση ίσως την αναπολήσουν, όπως τώρα τα θερινά, μα αυτή είναι η αλήθεια.

Είναι πολύ σημαντικό, κατά τη γνώμη μου, το καινούργιο, το παράξενο, το μη αποδεκτό ακόμη, να το μοιράζεσαι και να το συζητάς. Να το «κοινωνείς» όπως θα έλεγαν κι οι παλιότεροι. Γιατί αυτό είναι η βάση της Κοινωνίας που χάσαμε και περιφερόμαστε ολομόναχοι ανάμεσα στα υπέροχα τεχνολογικά επιτεύγματα που μας θέλουν ακόμη πιο μόνους ακόμη πιο ακοινώνητους.

Τα φεστιβάλ είναι η συμπύκνωση αυτού που πρεσβεύει μια αίθουσα κινηματογράφου. Είναι η εμπειρία της θέασης μαζί με άλλους. Κι όταν τα αφιερώματα η τα ειδικά τμήματα κάθε φεστιβάλ σού προσφέρουν ταινίες που βεβαίως μπορείς είτε να βρεις σε dvd η να κατεβάσεις από το ίντερνετ, κι εσύ προτιμάς την αίθουσα, τότε να ξέρεις ότι κάνεις την δική σου μικρή, ελάχιστη αντίσταση. Είναι σα να λες, θέλω να ζω μαζί με άλλους. Δεν θέλω άλλη μοναξιά. Δεν θέλω να είμαι ένας αριθμός καταναλωτή, θέλω να είμαι άνθρωπος σε εξέλιξη.  

Αφορμή γι’ αυτό το σημείωμα στάθηκε η επαναπροβολή μιας εξαιρετικής ταινίας που πρωτοείδαμε 10 χρόνια πριν, του Σβετοζαρ Ριστόφσκι από το Βέλες, με τίτλο «Η εποχή των ψευδαισθήσεων», (κάποιοι ίσως την ξέρουν ως «Καθρέφτης») που προβάλλεται στο πλαίσιο του αφιερώματος για τα 20 χρόνια  «Ματιές στα Βαλκάνια»  στην αίθουσα ΣTAYPOΣ TOPNEΣ: στο λιμάνι την Πέμπτη, 7 Νοεμβρίου  στις 6 μ.μ. και την Παρασκευή, 8 Νοεμβρίου στις 3.30 μ.μ. και σας την συστήνω ανεπιφύλακτα. Η ταινία ποτέ δεν πήρε εμπορική διανομή στη χώρα μας, πράγμα που με βάζει σε σκέψεις. Άραγε πόσο ίδια θα ήταν η κοινωνία μας, αν αυτές οι 30 ταινίες απο τα Βαλκάνια προβάλλονταν για 30 εβδομάδες στους κινηματογράφους; Πόσοι περισσότεροι θα κατανοούσαν ότι σινεμά δεν είναι μόνο το υπερθέαμα με τα εφέ, αλλα και οι ταινίες που σε κάνουν να σκεφτείς, να γίνεις πιο ανεκτικός με το διαφορετικό από σένα και πιο ανοικτός στο ξένο με σένα, αντί απλά να λες “wow” και να θεωρείς ψυχαγωγία τον φόβο ενός αμερικάνικου θρίλερ;