Με το κόκκινο γιλέκο της αξιοπρέπειας και της αλληλεγγύης

Λέξεις: Γιώργος Σταμάτης

Κάθε χρόνο, στο πλαίσιο της Διεθνούς Εβδομάδας Πωλητών Περιοδικών Δρόμου (International Vendors  Week), διοργανώνεται από τη «Σχεδία», το μοναδικό ελληνικό περιοδικό δρόμου, η καθιερωμένη πλέον δράση «πωλητής για μια ώρα». Η δράση αγκαλιάζεται πλέον από την κοινωνία και συμμετέχουν σ’ αυτήν, δεκάδες φίλοι και  αναγνώστες του περιοδικού, καθώς και εργαζόμενοι και στελέχη φορέων και επιχειρήσεων.

Οι συμμετέχοντες φορούν για μια ώρα το κόκκινο γιλέκο, διακριτικό γνώρισμα των πωλητών της «σχεδίας» και παρακολουθούνται από απόσταση από έναν διαπιστευμένο πωλητή του περιοδικού, προκειμένου να τους καθοδηγεί και να τους παρέχει βοήθεια όποτε χρειάζεται. Οι άνθρωποι της «σχεδίας» με τιμούν με την εμπιστοσύνη τους και έτσι συμμετέχω κι εγώ ανελειπώς στην υπέροχη αυτή παρέα της ανθρωπιάς και της αξιοπρέπειας.

Η βιωματική αυτή εμπειρία είναι πολύ δυνατή, γιατί μπαίνει κανείς στη θέση του συμπολίτη μας που δίνει τον καθημερινό αγώνα για την επιβίωση, απαντώντας στον κοινωνικό αποκλεισμό, με μοναδικά όπλα το θάρρος, την αλληλεγγύη και την αξιοπρέπεια. Ακόμη μένει χαραγμένη στη μνήμη μου η πρώτη φορά, η αμηχανία που ένιωσα στην αρχή, παρατηρώντας τους ανθρώπους να με προσπερνούν βιαστικοί, να με κοιτούν χωρίς να με βλέπουν.

Τα κόκκινα γιλέκα και κυρίως οι ιστορίες που κρύβουν οι άνθρωποι που τα φορούν, μοιάζουν αόρατα για πολλούς ανθρώπους της καθημερινότητας που κυνηγούν το χρόνο, να προλάβουν δουλειές και προθεσμίες που τρέχουν. Όμως και οι πωλητές της «Σχεδίας» είναι οι ίδιοι ακριβώς άνθρωποι της καθημερινότητας. Είχαν κι εκείνοι μια συνηθισμένη ζωή σαν τη δική μου και τη δική σας και είτε από κακές συγκυρίες είτε από δικά τους λάθη βρέθηκαν χωρίς δουλειά, ίσως και χωρίς σπίτι. Η ένδεια και η αστεγία δεν είναι μια κατάσταση που προϋπάρχει, δε γεννιέται κανείς με αυτό. Είναι μια συνθήκη που μπορεί να αντιμετωπίσει ο καθένας από εμάς, ανεξάρτητα από την ηλικία, το μορφωτικό επίπεδο ή την οικογενειακή μας κατάσταση.

Στη συνέχεια, η ματιά μου διασταυρώθηκε με βλέμματα αδιαφορίας ανάμεικτης με οίκτο. Εκείνη τη στιγμή ένιωσα βαθιά μέσα μου, ότι χειρότερη από την περιθωριοποίηση που δημιουργεί η φτώχεια είναι η περιθωριοποίηση που καθρεφτίζεται στα βλέμματα των ανθρώπων. Ένιωσα την αγωνία του πωλητή του περιοδικού, που το φαγητό του, ο καφές του, το ενοίκιο του, τα έξοδα της καθημερινότητας του, εξαρτώνται από τον ελάχιστο χρόνο που θα διαθέσουμε για να αγοράσουμε το περιοδικό. Πρόκειται για ένα περιοδικό με ποιοτική ύλη και προσεκτικά επιλεγμένη θεματολογία, που μας ενεργοποιεί πάνω στα ζητήματα της αστεγίας και ευρύτερα της φτώχειας και των κοινωνικών ανισοτήτων που αφορούν όλους μας.

Δεν υπάρχει όμως μόνο το κομμάτι της κοινωνίας που αδιαφορεί είτε από άγνοια είτε από επιλογή. Από την πρώτη κιόλας φορά, που βρέθηκα στο δρόμο για μια ώρα με το κόκκινο γιλέκο, τότε που η δράση της «σχεδίας» δεν ήταν ακόμη ευρέως γνωστή, δεν άργησα να συναντήσω τα πρώτα χαμόγελα, εκείνους τους συμπολίτες μας κάθε ηλικίας, που έλεγαν μια ζεστή καλημέρα και έπαιρναν το περιοδικό. Βλέμματα γεμάτα καλοσύνη και αλληλεγγύη. Ακόμη θυμάμαι μια παρέα μαθητών που σταμάτησαν και αγόρασαν όλοι το περιοδικό. Πιάσαμε μια μικρή αλλά τόσο ουσιαστική συζήτηση και μου είπαν ότι το περιοδικό είναι γι’ αυτούς ένα παράθυρο στον κόσμο της αλληλεγγύης και της αγάπης, γιατί διαβάζοντας μαθαίνουν με μια γλώσσα απλή και αυθεντική για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις κοινωνικές ανισότητες σε παγκόσμια κλίμακα. Η κοινωνική προσφορά της «σχεδίας», που πρωτοκυκλοφόρησε στους δρόμους της Αθήνας το 2013 είναι πολυδιάστατη, γιατί πέρα από το αξιόλογο κοινωνικό της περιεχόμενο, μέσω της αλληλεπίδρασης των πωλητών του περιοδικού και των αναγνωστών που το αγοράζουν στο δρόμο, καλλιεργείται ένα συμπαγές αξιακό πρότυπο αλληλεγγύης, ανθρωπισμού και ενσυναίσθησης. Αυτό που διαπιστώνω είναι ότι κάθε χρόνο όλο και περισσότεροι άνθρωποι σταματούν, με μια ζεστή κουβέντα, ένα ειλικρινές χαμόγελο και προμηθεύονται το περιοδικό. Στο τέλος της ημέρας, αυτό που μένει είναι ότι είμαστε όλοι κύτταρα του ίδιου συνεκτικού κοινωνικού ιστού και ότι με μια μικρή προσφορά που θα ωφελήσει και εμάς τους ίδιους, μπορούμε να δείξουμε την αλληλεγγύη και το νοιάξιμο μας για τους συμπολίτες μας που βρίσκονται σε ανάγκη.

Η οικογένεια της «σχεδίας» αναπτύσσει παράλληλα με το περιοδικό μια σειρά εξωστρεφών δράσεων και κοινωνικών προγραμμάτων, όπως είναι η καμπάνια «Γκολ στη Φτώχεια», το κοινωνικό και περιβαλλοντικό πρόγραμμα «σχεδία αρτ» και ο κόμβος αλληλεγγύης «σχεδία home», προωθώντας την ισότιμη συμμετοχή και διάδραση όλων σ’ ένα ευρύ πλέγμα κοινωνικών δραστηριοτήτων.

Η «Σχεδία» και τα περιοδικά δρόμου εν γένει συμβάλλουν στον απεγκλωβισμό των ανθρώπων από την κοινωνική απομόνωση, δίνοντας μια ενεργή και αξιοπρεπή διέξοδο στον αγώνα τους για ορατότητα και κοινωνική συμπερίληψη.

*Ο Γιώργος Σταμάτης είναι Βουλευτής Επικρατείας της ΝΔ.