Μεγάλη πληγή στην Ανατολική πλευρά της πόλης

Της Νατάσσας Μάρε Μουμτζίδου

Την απειλή μίας επένδυσης, ιδιωτικού οικονομικού συμφέροντος, ύψους 1.5 εκ. ευρώ, αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι των περιοχών Λακκιάς και Βασιλικών, του Δήμου Θέρμης, στα ανατολικά προάστια της πόλης της Θεσσαλονίκης. Η τοπική κοινωνία έχει ξεσηκωθεί και είναι διατεθειμένη να φτάσει στα άκρα προκειμένου να αναχαιτίσει την καταστροφική αυτή για το περιβάλλον, την τοπική οικονομία και προπάντων για την υγεία των κατοίκων, επένδυση.

Συνοπτικά: Στις εν λόγω ήδη βεβαρημένες περιοχές, επιχειρείται μεθοδευμένη αδειοδότηση, για την εγκατάσταση εργαστασίων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από αεριοποίηση βιομάζας και καύση του παραγόμενου συνθετικού βιοαερίου, με παράκαμψη των νόμιμων πορισμάτων του Α.Π.Θ.. Μίαπρόταση που κρίνεται άκρως επισφαλής για το περιβάλλον και την υγεία των κατοίκων καθώς και υπεύθυνη για μία μελλοντική εξαθλίωση της οικονομίας, της οικιστικής ανάπτυξης και της βιωσιμότητας της περιοχής.

Το ιστορικό της υπόθεσης: Στις 8 Οκτωβρίου 2014, κατετέθη στο Δήμο Θέρμης, αιφνιδιαστικά και με διαδικασίες εξπρές, από τον πρώην υπουργό Γεώργιο Σαλαγκούδη, πρόταση για γνωμοδότηση, που αφοράστην εγκατάσταση δύο μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (ισχύος 498kW έκαστη) από αεριοποίηση βιομάζας και καύση του παραγόμενου συνθετικού βιοαερίου στα Βασιλικά και τη Λακκιά. Να σημειωθεί πως οι δύο αυτές περιοχές είναι ζώνες υψηλής γεωργικής παραγωγικότητας και εντός οικιστικού ελέγχου!

Στην πρώτη αυτή μεθοδευμένη προσπάθεια από τον επενδυτή, να αδειοδοτηθεί με συνοπτικές διαδικασίες το έργο,του οποίου η μελέτη κρίθηκε διάτρητη παραλείψεων, ο Δήμος Θέρμης, υπό το βάρος της κοινής γνώμης, αναγκάστηκε να αναδιπλωθεί από την αρχική του τοποθέτηση ψηφίζοντας την αναπομπή της μελέτης για βελτιώσεις. Να σημειωθεί ότι το έργο αφορά πιλοτικό πρόγραμμα του οποίου η τεχνολογία είναι πειραματική, καθώς πρόκειται να εφαρμοστεί για πρώτη φορά, καθώς επίσης πως υπάρχει στην πρόταση ασάφεια των βιομηχανικών references της τεχνολογίας, η οποία δημιουργεί σοβαρούς προβληματισμούς.

Στις 12 Ιανουαρίου, σύσσωμο το Διοικητικό Συμβούλιο, έχοντας λάβει την επίσημη γνωμάτευση του αρμόδιου τμήματος του Α.Π.Θ. (Εργαστήριο Μετάδοσης Θερμότητας και Περιβαλλοντικής Μηχανικής, με επικεφαλής τον Νίκο Μουσιόπουλο) που έκρινε ότι μετά την υποβολή των βελτιωμένων ΜΠΕ (Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων) οι δύο μελέτες και τα συμπληρωματικά στοιχεία δεν είναι επαρκή για να περιοριστούν οι πιθανές επιπτώσεις στο περιβάλλον και τους κατοίκους, καταψηφίζει ομόφωνα την πρόταση κρίνοντάς την άκρως επικίνδυνη και επιβαρυντική για τους κατοίκους και την περιβαλλοντική ισορροπία της περιοχής.

Αξιοσημείωτον: εντός δύο ημερών από την απόφαση το θέμα προωθείται εκ νέου από τον επενδυτή με τον ίδιο αιφνιδιαστικό τρόπο, και μάλιστα εκτός ημερησίας διάταξης, με την αιτιολογία του επείγοντος (!), στη Μητροπολιτική Επιτροπή Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας προς αδειοδότηση.

Παραμονή της συνεδρίασης κι έχοντας συμπτωματικά ενημερωθεί, η αρμόδια τοπική επιτροπή κινητοποιεί εν μία νυκτί τους κατοίκους, οι οποίοι δίνουν το παρών καταθέτοντας στο προεδρείο της επιτροπής, διά χειρός του προέδρου της Κοινότητας κυρίου Στ. Δούμπλιου, κείμενο με τις πρώτες 3.200 υπογραφές, ενάντια στην εγκατάσταση των εργοστασίων. Η συζήτηση, υπό αυτό το βάρος, αναβάλλεται για να συζητηθεί μετά το περάς των εκλογών εφ΄όλης της ύλης.

Όλο αυτό το διάστημα η τοπική κοινωνία παρακολουθεί τον επίδοξο επιχειρηματία Γ. Σαλαγκούδη, ο οποίος μάλιστα κατάγεται από την περιοχή, να μεθοδεύει κατ΄εξακολούθηση τις διαδικασίες, αγνοώντας την κάθετη αντίδρασή της και τις επίσημες γνωμοδοτήσεις του Α.Π.Θ.. Ο ίδιος δηλώνοντας ότι θα καταφέρει την αδειοδότηση του έργου πάση θυσία, αφού έχασε τη μάχη με τα όργανα του Δήμου Θέρμης επιχείρησε το νέο αυτό αιφνιδιασμό χρησιμοποιώντας τα όργανα της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, και εκμεταλλευόμενος τον περιφερειάρχη κύριο Τζιτζικώστα και την παράταξή του.

Καταλήγοντας αναφέρουμε μερικά από τα καίρια σημεία που αφορούν στα κενά της πρότασης, όπως ορίζονται από το Δ.Σ.:

* Η αεριοποίηση δεν είναι μια τεχνολογία απλή, έχει σημαντικά ύψη (πάνω από 11 μέτρα εξοπλισμό), τεχνολογία αιχμής και λειτουργίες που θα τροποποιήσουν και θα διασπάσουν τη γεωργική γη. Μπορεί η νομοθεσία και το «εθνικόχωροταξικό» της ενέργειας να επιτρέπουν αυτές τις χρήσεις για τη γεωργική γη, αλλά έχουμε την υποχρέωση σαν δημοτικό συμβούλιο να κρίνουμε αν κάτι σύννομο είναι θετικό ή όχι για τους πολίτες και το περιβάλλον του τόπου.

Επιπλέον οι Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και των δύο έργων χαρακτηρίζονται από σημαντικές ελλείψεις με βάση το θεσμικό πλαίσιο και τις προδιαγραφές σύνταξης των Περιβαλλοντικών μελετών, με αποτέλεσμα να εγκυμονούν σοβαρούς κινδύνους για το περιβάλλον και για την ίδια τη μονάδα και τους εργαζόμενους σε αυτή. Αναλυτικότερα τα ελλείμματα των ΜΠΕ είναι:

1. Οι ΜΠΕ αποκρύπτουντον χαρακτήρα των χρήσεων γης των περιοχών εγκατάστασης και αναφέρουν ότι οι χρήσεις γης είναι απροσδιόριστες, ενώ όλα τα έγγραφα αναφέρονται σε γη υψηλής παραγωγικότητας, όπως προσδιορίζουν και οι φωτογραφίες της μελέτης. 2. Οι ΜΠΕ δεν περιλαμβάνουν κανένα σχεδιασμό και διαστασιολόγηση της αντιρυπαντικής τεχνολογίας (!), όπως οφείλουν. Οι μέθοδοι που περιγράφονται, χωρίς διαστασιολόγηση και προσδιορισμό τεχνικών χαρακτηριστικών, δεν αξιολογούνται ούτε δικαιολογούνται για ποιο λόγο επιλέγονται. 3. Οι ΜΠΕ δεν περιλαμβάνουν σχεδιασμό διαχείρισης επικινδύνων αποβλήτων, ενώ ρητά αποδέχονται την παραγωγή τέτοιου είδους αποβλήτων, εφόσον και τα κατατάσσουν με βάση τον Ευρωπαϊκό Κατάλογο Αποβλήτων. Επίσης οι ΜΠΕ δεν περιλαμβάνουν καμία περιγραφή ή ενδεικτική ανάλυση της επικίνδυνης πίσσας που αναφέρουν ότι κατακρατείται στα ηλεκτροστατικά φίλτρα (!). 4. Στις ΜΠΕ αναφέρεται η χρήση μονάδας scrubber για την επεξεργασία των απαερίων από την οποία παράγονται υγρά απόβλητα (ανάκτηση θειωδών και θειικών ρύπων με καυστικό νάτριο και καταιονισμό). Σε κανένα σημείο της ΜΠΕ δεν αναφέρεται η διαχείριση των υγρών αποβλήτων αυτής της διεργασίας καθώς και οι εγκαταστάσεις πρώτων υλών και αναλωσίμων αυτής της διεργασίας. 5. Στις ΜΠΕ περιγράφεται η χρήση κυκλώνων για την επεξεργασία των απαερίων. Σε κανένα σημείο των ΜΠΕ δεν υπάρχει πρόβλεψη για τη συλλογή και διαχείριση των στερεών ρύπων που παράγονται και αντιστοιχούν στην κατηγορία επικινδύνων αποβλήτων – «ιπτάμενης τέφρας, fly ash» με υψηλό βαθμό συνάρτησης με διοξίνες και φουράνια. 6. Στις ΜΠΕ προβλέπεται ανάμιξη διαφορετικών ειδών τέφρας, εφόσον δεν περιγράφεται διαφορετικά, με αποτέλεσμα το ρεύμα εξόδου της τέφρας να έχει επικίνδυνα χαρακτηριστικά (τέφρα πυθμένα και τέφρα απαερίων και κυκλώνων). 7. Η εταιρεία διαχείρισης τέφρας που δηλώνεται στις ΜΠΕ ως διαχειριστής της τέφρας έχει έδρα στο Λονδίνο και δεν αποδεικνύει ούτε την άδεια διαχείρισης αποβλήτων, ούτε την άδεια μεταφοράς αποβλήτων και προφανώς ούτε την άδεια διασυνοριακής μεταφοράς αποβλήτων. Επιπλέον η κατηγοριοποίηση του μελετητή των ΜΠΕ στην τέφρα χρησιμοποιεί τον συμβολισμό (* – 10 01 01*) που υποδηλώνει επικίνδυνο απόβλητο, σε αντίθεση με τη σχετική κατηγοριοποίηση του ΕΚΑ. 8. Στις ΜΠΕ δεν υπάρχει καμία περιγραφή για το σύστημα παρακολούθησης των μονάδων και ιδιαίτερα για τα απαέρια, και επιπλέον δεν υπάρχει σχέδιο αντιμετώπισης κινδύνων (risk analysis & control). 9. Οι ΜΠΕ δεν περιλαμβάνουν σαφή περιγραφή του συστήματος αεριοποίησης και καύσης του συνθετικού αερίου και δεν προκύπτει με σαφήνεια η διαδικασία της αεριοποίησης. Η τεχνολογία που προτείνεται είναι ασαφής, μη διαδεδομένη για να αξιολογηθεί. 10. Οι ΜΠΕ αναφέρονται σε υγρό απόβλητο με βάση το πυρίτιο (!!!) που δεν προκύπτει σε κανένα σημείο της μελέτης. 11. Στις ΜΠΕ δεν υπάρχει καμία περιγραφήγια το ενεργειακό υπόλειμμα της μονάδας ηλεκτροπαραγωγής. Αποτέλεσμα του ελλιπούς σχεδιασμού θα είναι η άμεση θερμική ρύπανση της περιοχής των μονάδων, γεγονός μη αποδεκτό. 12. Στις ΜΠΕ δεν υπάρχει διερεύνηση των πηγών πρώτων υλών και των χαρακτηριστικών τους. Και οι δύο μονάδες θα χρειαστούν 10.000 tn/yr wood chips, αλλά δεν έχει καμία έρευνα αγοράς και αποστάσεων και υποκρύπτεται και η πιθανότητα εισαγωγής από το εξωτερικό, όπως δηλώνει και η ΜΠΕ. Η έλλειψη αυτή επιβεβαιώνει την ασάφεια και την ελλειματικότητα του σχεδιασμού των μονάδων. 13. Δεν υπάρχει κανένας σχεδιασμός για τις προσβάσεις στις μονάδες και τα οδικά φορτία που θα προκαλούν η μεταφορά πρώτων υλών και αποβλήτων. 14. Δεν έχει ληφθεί υπόψη στις ΜΠΕ η όδευση της νέας ΕΟ Θέρμης – Γαλάτιστας (τμήμα της ΕΟ Θεσσαλονίκης – Πολυγύρου, Ανατολική Εξωτερική Περιφερειακή) που διέρχεται από την περιοχή εγκατάστασης των μονάδων. 15. Η ανοιχτή αποθήκευση της βιομάζας εγκυμονεί κινδύνους διασποράς μικροσωματιδίων στην άμεση περιοχή των έργων, που σημειώνουμε ότι είναι γη υψηλής παραγωγικότητας και έχει πολλές καλλιέργειες βρώσιμων λαχανικών. 16. Έχει λήξει η άδεια διασύνδεσης με τη ΔΕΔΔΗΕ. 17. Το διαθέσιμο εμβαδόν των μονάδων (4600 τμ με βιομηχανική κάλυψη 1600 τμ) είναι ανεπαρκές για κινήσεις βαρέων οχημάτων, προμήθεια πρώτων υλών, διαχείριση επικινδύνων αποβλήτων και σχέδιο αντιμετώπισης κινδύνου. 18. Στις ΜΠΕ περιγράφεται μη νόμιμη μέθοδος αποθήκευσης των ΑΕΚΚ, που σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να γίνει κατά τη φάση κατασκευής εκτός των αγροτεμαχίων. 19. Σε διαφορετικά σημεία της μελέτης αναφέρονται λανθασμένα ύψη για τις μονάδες, ενδεικτικά αναφέρεται ότι δεν θα ξεπερνά τα 5 μέτρα ενώ σε άλλα σημεία είναι σαφές ότι ο εξοπλισμός ανέρχεται στα 11,50 μέτρα. 20. Τέλος, υπάρχουν ασάφειες μεταξύ των εγγράφων για τις αποστάσεις από τους οικισμούς, που σε καμία περίπτωση δενείναι πάνω από 550 και 650 μέτρα για τις δύο μονάδες, ενώ οι κατοικίες βρίσκονται σε πολύ μικρότερη απόσταση.

Για όλους αυτούς τους λόγους θεωρούμε ότι δεν υπάρχει καμία πιθανότητα και δυνατότητα βελτίωσης των δύο ΜΠΕ και οι μονάδες, όπως περιγράφονται δεν είναι ασφαλείς για το περιβάλλον και τις κοντινές χρήσεις. Επιπλέον η ασάφεια των βιομηχανικών references τηςτεχνολογίας μας δημιουργεί σοβαρούς προβληματισμούς.