Μία αλλιώτικη επέτειος – Οι συντάκτες της Parallaxi γράφουν για το Πολυτεχνείο
Έξι άνθρωποι διαφορετικών ηλικιών παρέδωσαν μερικές σκέψεις γι αυτή την επέτειο.
Μία επέτειος εντελώς διαφορετική από εκείνες που συνηθίζουμε να γιορτάζουμε. Με ιδιαίτερες συνθήκες, πολύ θόρυβο γύρω από τον τρόπο που θα τιμηθεί και αντεγκλήσεις.
Έξι νέοι άνθρωποι κατέγραψαν μερικές σκέψεις για τη φετινή επέτειο.
Αφυδατωμένη Μνήμη
Συμπληρώνονται 47 χρόνια για μια κορυφαία στιγμή της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Η εξέγερση του Νοέμβρη, μπορεί να μην έχει χροιά έπους με λόχους, άρματα και στρατηγούς. Έχει, όμως, μέσα της, βαθιά εδραιωμένο το στοιχείο της αυταπάρνησης και της ιστορικής συνειδητοποίησης της θέσης που βρίσκεται ο λαός. Ο Λαός που υφίσταται τις συνέπειες της λεηλασίας των ανθρώπινών δικαιωμάτων και των δημοκρατικών διαρρυθμίσεων, είναι αυτός που μπορεί να έχει ισχυρό λόγο δράσης, αντίστασης και ανατροπής. Η εξέγερση των φοιτητών – και όχι μόνο- αμφισβήτησε ευθέως το καθεστώς, πρόταξε τα στήθη του στους δολοφόνος των συνταγματαρχών και δικαιώθηκε. Δεν ανέτρεψε την χούντα, όχι. Ούτε, όμως, έβαλε ένα λιθαράκι για την ανατροπή της. Έβαλε έναν ογκόλιθο ποτισμένο με αίμα, θυσίες και παραδείγματα.
Φέτος η επέτειος του πολυτεχνείου γίνεται κάτω από ιδιαίτερα συγκεχυμένες και ευαίσθητες συνθήκες. Πανδημία, περιορισμοί, κυβερνητικές απειλές και κρεσέντο ανιστόρητων προκλήσεων, καθιστούν τους φετινούς εορτασμούς πρωτόγνωρα περίεργους. Και πρωτόγνωρα πολωμένους. Από τη μία τα ψηφισμένα μέτρα (συγγνώμη, τα μέτρα που περνάνε με ΚΥΑ ήθελα να πω) για τον περιορισμό της πανδημίας, και από την άλλη το δικαίωμα διαδήλωσης που απολαμβάνει συνταγματικής προστασίας. Το εν λόγω νομικό ζήτημα, βέβαια, είναι εξαιρετικά λεπτό και δεν ακολουθεί τη λογική του άσπρου-μαύρου. Αυτό, το οποίο αντιθέτως δεν είναι λεπτό, αλλά εξόχως προβληματικό και συγκρουσιακό από τη φύση του είναι η στάση της κυβέρνησης.
Με σιδερένια επιμονή και αξιοζήλευτη πυγμή διατρανώνει, ότι θα τιμωρήσει οποιοδήποτε παρανομήσει. Κάπως αργά το θυμήθηκε, βέβαια, αλλά δεν βαριέσαι, ο ντόρος για την διαφυγή του ναζιστή υπαρχηγού γνωστής εγκληματικής οργάνωσης έχει εξασθενήσει. Βουλευτές με ύφος τραμπούκου, σουλατσάρουν έξω από το πολυτεχνείο και εμψυχώνουν την ελληνική αστυνομία, η οποία, όπως φαίνεται, είναι αποδεσμευμένη να πράξει κατά το δοκούν, ακόμα και να βανδαλίσει ή να προσαγάγει αδιακρίτως. Και μέσα σε όλα αυτά, έρχονται και τα δεξιά κηρύγματα των τελευταίων ημερών περί του τι συνέβη στο πολυτεχνείο και ποιοι συμμετείχαν. Φυσικά, τα κηρύγματα αυτά, δεν αποτελούν τυχαίο γεγονός. Έρχονται να πατήσουν και να εκμεταλλευτούν την περιρρέουσα αφυδατωμένη μνήμη. Λυπάμαι, αλλά μαθήματα ιστορίας για το Πολυτεχνείο η δεξιά δεν μπορεί να παραδίδει. Η δεξιά δεν ήταν μέσα στο πολυτεχνείο. Ποτέ δεν ήταν μέσα στα κάθε λογής πολυτεχνεία. Και ποτέ δεν θα είναι.
*Βαγγέλης Θεοδωράκης
Αφύπνιση συνειδήσεων: Τώρα πιο πολύ από ποτέ…
Από όλες τις ημέρες, κατά τις οποίες υπήρξαμε κάποτε θεατές ή συμμετέχοντες σε κάποια σχολική εορτή, ξεχώριζα και ξεχωρίζω πάντοτε αυτές για την Εξέγερση του Πολυτεχνείου. Διότι, κάθε χρόνο τέτοια ημέρα στήναμε μια μεγάλη γιορτή, όχι γιατί καταφέραμε ως έθνος να προστατέψουμε ένα κομμάτι γης ή μια σημαία από τον ξένο κατακτητή, αλλά γιατί κάποιοι ύψωσαν το ανάστημά τους για στοιχειώδη ατομικά δικαιώματα που καθένας από εμάς πρέπει να απολαμβάνει σε μια δημοκρατία. «Ύστερα κύλησ’ ο καιρός κι η ιστορία, πέρασε εύκολα απ’ τη μνήμη στην καρδιά», τραγουδούσε με μια απέραντη γαλήνη ο αξέχαστος Μάνος Λοΐζος για το γεγονός και τώρα καταλαβαίνω το γιατί.
Αξιοσημείωτα γεγονότα- πέραν της πανδημίας- καταγράφηκαν εντός του τρέχοντος έτους και υπενθυμίζουν σήμερα τους λόγους για τους οποίους η επέτειος είναι όχι μόνο σημαντική, αλλά και μια καλή αφορμή για αφύπνιση συνειδήσεων. Εξηγώ με δύο σύντομα, αλλά χαρακτηριστικά παραδείγματα: Νωρίτερα μέσα στο μήνα, η κυβέρνηση έκανε λόγο για ίδρυση ενός σώματος προστασίας στα δημόσια πανεπιστήμια με σκοπό «την αντιμετώπιση των φαινομένων ανομίας». Το εν λόγω σώμα κατά την εισαγωγική τοποθέτηση του πρωθυπουργού θα έχει ειδική εκπαίδευση, θα εδρεύει στις σχολές και όταν απαιτείται θα ζητά τη συνδρομή της Αστυνομίας. Λίγους μήνες πριν, το καλοκαίρι του 2020, διαβάζουμε μην μπορώντας να πιστέψουμε την τραγική είδηση για τον αιφνίδιο «θάνατο» του 26χρονου Βασίλη Μάγγου στο σπίτι του στο Βόλο, έναν μήνα μετά από τις καταγγελίες του ίδιου πως είχε πέσει θύμα αστυνομικής βίας. Δύο περιστατικά άσχετα μεταξύ τους, ένα εντός και ένα εκτός πανεπιστημίων, που όμως- αν με ρωτάς- σχετίζονται απόλυτα με την καταπάτηση των δικαιωμάτων και που σήμερα, 17 Νοέμβρη, έρχονται στο νου με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο. Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, πως οι φοιτητές πάλεψαν τα μακρινά εκείνα ξημερώματα της 17ης Νοεμβρίου όχι μόνο ενάντια στο στρατό, αλλά και ενάντια στην αστυνομική βία και κάθε είδους καταστολή.
Για το τέλος μερικοί κλασικοί και συνάμα σπουδαίοι στίχοι που αντιστοιχούν στη σημερινή ημέρα και που υποδεικνύουν με το δάχτυλο τα όσα ζούμε:
Τ’ αρχινισμένο σύνθημα πάντα μου μένει όποτε ακούω από τότε ακορντεόν Κι έχει σα στάμπα τη ζωή μου σημαδέψει Δεν θα περά-, δε θα περάσει ο φασισμός (Μάνος Λοΐζος)
*Στέλλα Παϊσανίδη
Επέτειος μνήμης και περισυλλογής
Φέτος τα πράγματα είναι διαφορετικά με την επέτειο του Πολυτεχνείου και αυτή να προσαρμόζεται στα νέα δεδομένα που έχει προκαλέσει στην καθημερινότητα όλων η πανδημία. Η μνήμη δε σβήνει εάν δεν «κατέβεις» στους δρόμους. Ο σεβασμός απέναντι σε εκείνους που με το αίμα έγραψαν ιστορία είναι αναμφισβήτητος. Ας είναι λοιπόν φέτος μία επέτειος μνήμης, αλλά και περισυλλογής για το ποιο είναι το πραγματικό νόημα της γενιάς εκείνης που θα κατέχει πάντοτε μία ξεχωριστή θέση στη σύγχρονη ελληνική ιστορία!
*Ραφαήλ Γκαϊδατζής
“Εδώ Πολυτεχνείο”
Μία κίνηση πιο κοντά στην ρήξη της ελευθερίας
Πάνε μέρες που η κατάληψη του Πολυτεχνείου ηχεί στην καρδιά της Ελλάδας και δίνει βήμα στον λαό. Οι φοιτητές συνεχίζουν την μάχη ακάθεκτοι, οι πολίτες κάθε ηλικίας τους στηρίζουν με τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης. Κανένας δεν κουνιέται από εκεί, μέχρι να πέσει το καθεστώς. Και τώρα που βράδιασε, εκείνοι θα καθίσουν αγέρωχοι στις πόρτες του και θα παλέψουν μέχρι το τέλος. Τα τανκς μπουκάρουν στις 3 τα μεσάνυκτα, εν μέσω διαβουλεύσεων για την ασφαλή αποχώρηση τους από το πανεπιστήμιο, τους πατάνε. Τους εξοντώνουν, χέρια παγωμένα και βλέμματα αγνά παγώνουν τις καρδιές όλων. Είμαστε δυό, είμαστε τρεις.. είμαστε πολλοί…Οι εκφωνητές του σταθμού του Πολυτεχνείου παραμένουν στο πόστο τους και συνεχίζουν να εκπέμπουν για 40 λεπτά μετά την έξοδο, οπότε συνελήφθησαν.
Ποια θα ‘ταν όμως η τελευταία σκέψη των θυμάτων και ποια σπαρακτική εικόνα κράτησαν εκείνοι που τους είδαν να αργοπεθαίνουν κάτω από το σκοτάδι της χούντας; Ένα αιματηρό πρωινό ξημερώνει και είναι αρκετό για να αλλάξει η πολιτική ιστορία αυτής της χώρας…
Ελλάδα παγωμένη…τοίχοι γεμάτοι με συνθήματα όπως το ”ψωμί-παιδεία-ελευθερία”, πλήθος στους δρόμους, κόκκινα γαρίφαλα, το σκοτάδι που εγκλώβισε το φως, γονείς που μόλις έχασαν τα παιδιά τους…έχει μια βαριά ψύχρα, αδικιολόγητη… Θυμάμαι την μάνα μου να μου λέει ”ήμουν 10 χρονών όταν συνέβη, ο μπαμπάς μου με δάκρυα προσπαθούσε να μας εξηγήσει εμείς δεν καταλάβαμε…” Όσο μεγάλωνα τόσο περισσότερα ερωτήματα απαντούσα στον εαυτό μου για τούτο το συμβάν μα πάντα διέμενε το ”γιατί” κι αν δεν ήταν ‘κείνοι; Ενδεχομένως να μασταν εμείς ή κάποιοι άλλοι. Κάθε χρόνο τέτοια μέρα, το ίδιο συναίσθημα.
Θυμάμαι στο σχολείο ήταν η μόνη σχολική γιορτή (που δεν είναι γιορτή) που δεν ακουγόταν ψίθυρος στο αμφιθέατρο και ήταν ανεξήγητο ειδικά για τα μικρότερα παιδιά. Κανένας εκπαιδευτικός ποτέ δεν μπήκε στην διαδικασία να εξηγήσει. Ως φοιτήτρια κάθε χρόνο έδινα το παρόν στις πορείες, ήταν το λιγότερο για εκείνους να αποδώσουμε φόρο τιμής έστω και με αυτόν τον τρόπο, θυμάμαι το κλίμα ήταν πάντα το ίδιο, συγκινητικό και ασφυκτικά φορτισμένο, νεαροί και νεαρές με κόκκινα γαρύφαλλα, μία μεγάλη ειρηνική πορεία, στάση στην αμερικάνικη πρεσβεία και εμείς να τραγουδάμε με την πιο δυνατή μας φωνή το ”ακορντεόν” και το ”πότε θα κάνει ξαστεριά”.
Νοιώσαμε τον πόνο εκείνων που διεκδίκησαν την ελευθερία μας στο σήμερα. Και φέτος έτσι απλά μια πανδημία και μερικά μέτρα της κυβέρνησης μας άρπαξαν αυτό που έχτισαν τότε και που τόσα χρόνια συνεχίζουμε να αισθανόμαστε. Με απόφαση του αρχηγού της ΕΛ.ΑΣ. ανεστάλη καθολικά σε όλη την επικράτεια το άρθρο 11 του Συντάγματος και απαγορεύονται οι συναθροίσεις πάνω από 4 άτομα. Πιστεύω ότι σε μία τέτοια φάση δεν θα έπρεπε να γίνουν πορείες αλλά σίγουρα η κατάχρηση εξουσίας με τέτοιο τρόπο είναι άκρως προκλητική.
*Μυρτώ Τούλα
Η πιο διαφορετική επέτειος
Η αλήθεια είναι πως δεν έχω να διηγηθώ ιστορίες από την συγκεκριμένη μέρα. Παρά μόνο κάτι λίγες αναμνήσεις από τις σχολικές γιορτές στο Λύκειο. «Εδώ Πολυτεχνείο, Εδώ Πολυτεχνείο, σας μιλά ο ραδιοφωνικός σταθμός των ελεύθερων αγωνιζομένων μαθητών, των ελεύθερων αγωνιζομένων Ελλήνων.» Για πολλά χρόνια άκουγα αυτό το ηχητικό απόσπασμα που έπαιζε στον τότε Ραδιοφωνικό σταθμό του Πολυτεχνείου και στην συνέχεια παρακολουθούσα την υπόλοιπη γιορτή, τα τραγούδια που είχαν ετοιμάσει οι συμμαθητές μου και τα κείμενα που εκφωνούσαν οι καθηγητές μου. Και πάντα μου έκανε εντύπωση και μου προκαλούσε σύγχυση το γεγονός πως ακόμα και αυτή την ημέρα, κάποιοι έβλεπα την συγκεκριμένη στιγμή σαν ελεύθερη ώρα, στην οποία απλώς χάνουν μάθημα.
Επίσης, ποτέ δεν έχω βρεθεί στις πορείες που διοργανώνονται αυτές τις μέρες. Φέτος, όμως, συζητούσα από καιρό, πως λόγω εργασίας θα πρέπει να είμαι εκεί, αλλά οι συνθήκες δεν το επέτρεψαν. Δεδομένου των συνθηκών και των πολλαπλών κρουσμάτων στην πόλη μας αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα αποφασίστηκε να μην πραγματοποιηθεί καμία πορεία και αυτό από πλευράς μου είναι απολύτως σεβαστό γιατί η προστασία της δικής μας υγείας όσο και των δικών μας ατόμων είναι πάνω απ’ όλα. Χωρίς να αμφισβητώ την σπουδαιότητα της ημέρας, η γιορτή του Πολυτεχνείου θα εορταστεί τον επόμενο χρόνο αλλά και κάθε επόμενη χρονιά εφόσον τα υγειονομικά δεδομένα το επιτρέψουν.
*Νίκος Γκάγιας
