Μια επικίνδυνη κλιμάκωση, πρωτόγνωρη για τα νεότερα ιστορικά χρονικά

Λέξεις: Φάνης Κοτσώνης

Η προ ωρών επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν, στα πλαίσια της επιχείρησης Rising Lion, αποτελεί μια επικίνδυνη κλιμάκωση, πρωτόγνωρη για τα νεότερα ιστορικά χρονικά, που αναμένεται να αποσταθεροποιήσει ακόμα περισσότερο την Μέση Ανατολή.

Σαν να μην έφτανε η γενοκτονία στη Γάζα και ο τεχνητός λιμός (άνω των 50.000 οι νεκροί), οι πολιτικές Απαρτχάιντ και η συνολική καταστρατήγηση του διεθνούς δικαίου (βλ. αποφάσεις Συμβουλίου Ασφαλείας και ψηφίσματα Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ καθώς και εντάλματα σύλληψης του ICC κλπ), η ακροδεξιά κυβέρνηση Νετανιάχου εξαπέλυσε αργά τη νύχτα προληπτική επίθεση στην Τεχεράνη.

Οι στόχοι περιλάμβαναν κυρίως πυρηνικές εγκαταστάσεις και στρατιωτικά κέντρα. Στην επίθεση σκοτώθηκαν τουλάχιστον πέντε κορυφαία στελέχη: ο αρχηγός των Επαναστατικών Φρουρών Hossein Salami, ο αρχηγός των ιρανικών Ενόπλων Δυνάμεων Mohammad Bagheri, ο στρατηγός Gholam Ali Rashid, καθώς και οι πυρηνικοί επιστήμονες Fereydoun Abbasi-Davani και Mohammad Mehdi Tehranchi. Δεν υπάρχει ακόμη επίσημος συνολικός απολογισμός νεκρών, αλλά αναφέρονται και δεκάδες θύματα αμάχων σε αστικές περιοχές. Ο Νετανιάχου προέβη σε αυτή την δράση ενώ στενεύει ο αντιπολιτευτικός κλοιός στο εσωτερικό της χώρας, καθώς κέντρο και κεντροαριστερά ετοιμάζουν πρόταση μομφής με τη στήριξη και υπέρ – ορθοδόξων Εβραίων (οι τελευταίοι αντιδρούν γιατί θα αναγκαστούν σε επιστράτευση για πρώτη φορά).

Οι ΗΠΑ δηλώνουν ότι δεν είχαν συμμετοχή στην επίθεση (παρόλα αυτά είχαν μέσω διπλωματικών πηγών ήδη από χθες προετοιμάσει το έδαφος) και βρίσκονται σε επιχειρησιακή ετοιμότητα. Η εξέλιξη αυτή δυσκολεύει τον στόχο την ΗΠΑ για πυρηνική συμφωνία με το Ιράν.

Όλα δείχνουν ότι ο Τραμπ – που κατηγορούσε τον Μπάιντεν για τα ξεσπάσματα πολεμικών εστιών – δεν μπορεί να περιορίσει τον Νετανιάχου, παρά τις περί του αντιθέτου δηλώσεις του. Όπως αντίστοιχα δεν μπόρεσε να τελειώσει τον πόλεμο στην Ουκρανία που υποτίθεται θα έλυνε σε “24 ώρες”. Αντίστοιχες καθημερινές κωλοτούμπες έχει και η οικονομική του πολιτική, αλλά ας το αφήσουμε αυτό εκτός του συγκεκριμένου θέματος. Με λίγα λόγια, αν εξαιρέσουμε το ασταμάτητο bullying του Τραμπ έναντι φοιτητών και πανεπιστημίων, καθώς και ατόμων που απελαύνει όπως – όπως μέσω ICE, δεν έχει καμία σημαντική κατάκτηση σε οικονομικό ή/και διπλωματικό επίπεδο έως τώρα.

Το Ιράν αναμένεται να απαντήσει, αφού πολιτικά και γεωστρατηγικά αν δεν το κάνει θα θεωρηθεί απολύτως αναξιόπιστο ως ένας εν πολλοίς αδύναμος περιφερειακός παίκτης. Όπως προβλέπει και το άρθρο 51 του Χάρτη του ΟΗΕ (δικαίωμα στην άμυνα), νομιμοποιείται πλέον να απαντήσει καθώς δέχτηκε πρώτο την επίθεση. Αυτό δημιουργεί νέους φόβους για περαιτέρω αποσταθεροποίηση της Μέσης Ανατολής. Εν τω μεταξύ ο Νετανιάχου δηλώνει, όπως και για την Γάζα στην οποία θέλει de facto να παραμείνει με στρατιωτική παρουσία, πως όλες αυτές οι επιχειρήσεις θα συνεχιστούν για “όσο χρειαστεί”. Όλα είναι πλέον πιθανά, ακόμα και η κήρυξη πολέμου.

Είναι επιτέλους καιρός να κλιμακωθεί η διπλωματική και πολιτική πίεση στον Νετανιάχου, σε θεσμικό επίσης επίπεδο, ιδίως από τα δυτικά κράτη. Χώρες όπως η Γαλλία, επί παραδείγματι, είναι καιρός να αφήσουν τις παχιές δηλώσεις και να κάνουν επιτέλους πράξεις. Οι τεράστιες διαδηλώσεις σε ευρωπαϊκά κράτη αποδεικνύουν ότι αυτό είναι κοινωνικό αίτημα (bottom – up) προς τις ηγεσίες. Αντίστοιχα, η Ελλάδα ας καταλάβει επιτέλους ότι δεν έχει κανένα συμφέρον να κάνει τον κολλητό, έστω και έμμεσα, ενός κράτους που έχει κάνει το διεθνές δίκαιο φέιγ βολάν – όταν εμείς στηρίζουμε όλες μας τις θέσεις, ιδίως στα ελληνοτουρκικά, στο διεθνές δίκαιο. Θα χρησιμοποιηθεί εναντίον μας στο μέλλον αυτή η στάση της σημερινής κυβερνητικής εξωτερικής πολιτικής.

Το μόνο αισιόδοξο σε όλη αυτή την μαυρίλα, είναι πως οι κοινωνίες σε Δύση και παγκοσμίως, ιδίως οι νέοι άνθρωποι, αντιδρούν σε αυτές τις κτηνωδίες που βλέπουμε να εκτυλίσσονται. Το ταξίδι του Madleen, το πλήρωμα του οποίου απήχθη παράνομα σε διεθνή ύδατα από το Ισραήλ, και άλλες ακτιβιστικές ενέργειες όπως το March to Gaza, φέρνουν το όλο ζήτημα της Γάζας και ευρύτερα των προδήλως απάνθρωπων και παράνομων ενεργειών του Ισραήλ στην επιφάνεια, έτσι ώστε να ενισχύσουν την πίεση στις εκάστοτε εθνικές κυβερνήσεις για να υιοθετήσουν πιο δυναμικές στάσεις απέναντι σε όλα αυτά τα απίθανα που ζούμε.

*Ο Φάνης Κοτσώνης είναι πολιτικός επιστήμονας, απόφοιτος ΠΕΔΔ ΕΚΠΑ, μεταπτυχιακός φοιτητής Αναπτυξιακών Οικονομικών του Paris 1 Panthèon Sorbonne