Μια ιστορία τρόμου από το Άουσβιτς

Εικόνες: Hans-Joachim Lang

Ένα κτίριο στο συγκρότημα του Άουσβιτς παραμένει εδώ και χρόνια ερμητικά κλειστό. Σφραγισμένο. Σιωπηλό. Δεν είναι επισκέψιμο, όπως τα άλλα κτίρια του άλλοτε ναζιστικού στρατοπέδου συγκέντρωσης. Είναι ένα μισοσκότεινο κτίριο με μουχλιασμένους τοίχους. Στο Μπλοκ 10, περίπου 800 Εβραίες γυναίκες έζησαν την κόλαση των πειραμάτων μαζικής στείρωσης που εκτελούσαν πάνω τους οι γιατροί των ναζί από το 1943 έως το 1945. Ανάμεσα τους ήταν και 100 γυναίκες από τη Θεσσαλονίκη.

Ποια είναι η κατάλληλη στιγμή για να αφηγηθείς μια τέτοια ιστορία; Δεν υπάρχει εύκολη απάντηση σ’ αυτό. Όταν ο Γερμανός καθηγητής και δημοσιογράφος Χανς Γιόαχιμ Λανγκ έμαθε γι’ αυτό το έγκλημα ξεκίνησε μια μακρόχρονη έρευνα και συγκέντρωσε στο βιβλίο “Οι Γυναίκες του Μπλοκ 10” –το οποίο δυστυχώς δεν έχει μεταφραστεί ακόμη στα ελληνικά- τις μαρτυρίες των γυναικών που επέζησαν από τα φρικιαστικά πειράματα των γιατρών Καρλ Κλάουμπεργκ και Χορστ Σούμαν. Συναντηθήκαμε λίγο πριν ανέβει στο βήμα του Ινστιτούτου Γκαίτε και μιλήσει για γεγονότα που η ανθρώπινη ιστορία θα ήθελε να μην είχε γράψει.

Άουσβιτς, 17 Απριλίου 1943. Μεγάλο Σάββατο. Μετά από ένα επίπονο ταξίδι οχτώ ημερών σε άθλιες συνθήκες, οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης, με 600 πολωνικά ζλότι στην τσέπη, αποβιβάζονται στην αποβάθρα του Άουσβιτς. Εκεί, ένας μικρόσωμος άνδρας με χοντρά γυαλιά μυωπίας, ο γυναικολόγος Καρλ Κλάουμπεργκ, ξεχωρίζει τις γυναίκες που είχαν ήδη κάνει παιδιά. Ένας άλλος γιατρός, ο Χορστ Σούμαν ξεδιαλέγει τις νεότερες και υγιείς κοπέλες. «Κάποιες νόμιζαν ότι η τύχη τους χαμογέλασε και ότι γλίτωσαν το Μπιρκενάου και τους θαλάμους των αερίων. Δεν ήξεραν όμως που πήγαιναν και τι επρόκειτο να τις συμβεί», σημειώνει ο καθηγητής.

Οι νεοαφιχθείσες στοιβάζονται σε δύο δωμάτια των 250 τ.μ. και πολύ γρήγορα έρχονται Εβραίες από άλλες χώρες και τελικά μένουν μέχρι και 200 άτομα στο κάθε δωμάτιο. «Οι γιατροί αρχίζουν αμέσως τα πειράματα. Ο Κλάουμπεργκ διοχέτευε στον κόλπο τους μια χημική ουσία που κατέστρεφε τις σάλπιγγες. Στις μαρτυρίες τους λένε ότι ένιωθαν ένα τρομερό κάψιμο και σαν να σχίζεται το σώμα τους από τη μέση και κάτω. Ο Σούμαν τις βομβάρδιζε με Ακτίνες Χ για να καταστρέψει τα γεννητικά τους όργανα και αργότερα έκανε εγχειρίσεις για να διαπιστώσει το αποτέλεσμα», σημειώνει ο κ. Λανγκ.

Τα απόρρητα πειράματα των ναζί διήρκησαν περίπου δύο χρόνια. Μέσα σ’ αυτό το διάστημα οι γυναίκες είχαν να αντιμετωπίσουν εκτός των πειραμάτων και τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης στο Μπλοκ 10. «Είχαν εγερτήριο στις 6 αλλά οι περισσότερες ξυπνούσαν στις 5. Έπρεπε αμέσως να τρέξουν στις τουαλέτες αφού ήταν μόνο 12 για τα περίπου 400 άτομα που ζούσαν στο Μπλοκ. Μετά πλύσιμο και άψογο στρώσιμο του κρεβατιού, όπως σε κάθε στρατόπεδο. Ύστερα περίμεναν ποια θα καλέσει ο γιατρός. Τα νεύρα τους είχαν διαλυθεί διότι για καιρό δεν μπορούσαν να καταλάβουν τι ακριβώς γίνεται αφού όλοι μιλούσαν Γερμανικά. Πολλές γυναίκες νόμιζαν ότι τις κάνουν τεχνητή γονιμοποίηση και ανησυχούσαν διπλά γιατί ήξεραν ότι εάν μείνουν έγκυες στο Άουσβιτς θα θανατώνονταν στους θαλάμους αερίων. Λίγες ήταν οι ώρες που ένιωθαν περισσότερο ανθρώπινα και ήταν κυρίως το βράδυ, όταν οι φύλακες κλείδωναν το Μπλοκ 10 και έφευγαν», σημειώνει ο καθηγητής.

Παρά τα φρικτά πειράματα οι περισσότερες από τις γυναίκες του Μπλοκ 10 επιβίωσαν. Άλλωστε οι ναζί ήθελαν τις ήθελαν ζωντανές για να δουν τι αποτελέσματα θα είχαν τα πειράματα τους μακροπρόθεσμα. Και δυστυχώς πέτυχαν. Όπως μου λέει ο καθηγητής Λανγκ οι περισσότερες δεν κατάφεραν να κάνουν οικογένεια και οι μετέπειτα επισκέψεις τους στους γυναικολόγους της εποχής αποκάλυψαν το μέγεθος του εγκλήματος. Η τύχη των 100 γυναικών από τη Θεσσαλονίκη παραμένει άγνωστη στο σύνολο της. Ορισμένες γυναίκες πέθαναν σε άλλα στρατόπεδα συγκέντρωσης, ενώ άλλες έζησαν το υπόλοιπο της ζωής τους σε άλλες πόλεις και χώρες. Ο καθηγητής δεν κατάφερε να βρει τους συγγενείς εκείνων των γυναικών και παρατηρεί την έλλειψη συστηματικών ερευνών πάνω στο γενικότερο θέμα του Ολοκαυτώματος. «Νομίζω ότι είναι απαραίτητη η ίδρυση ενός ερευνητικού κέντρου στη Θεσσαλονίκη για την Εβραϊκή κοινότητα της πόλης και το Ολοκαύτωμα με μικρές διεθνείς συναντήσεις και εκδόσεις στα αγγλικά για να γίνεται διεθνής ανταλλαγή πληροφοριών και να αντλήσει πληροφορίες από δημόσια και ιδιωτικά αρχεία και από μαρτυρίες. Το κέντρο πρέπει να είναι ανεξάρτητο, αλλά να συνεργάζεται με εθνικούς και διεθνείς οργανισμούς», υποστηρίζει.

Πότε είναι η κατάλληλη στιγμή να αφηγηθείς μια τέτοια ιστορία; Στις μέρες μας που αντί για μπροστά κάποιοι κάνουν σκοτεινά βήματα πίσω, δεν υπάρχει καταλληλότερη.

Ο καθηγητής Hans-Joachim Lang