Μια μέρα που δέχτηκα να συμμετάσχω σε μια παράσταση

Του Γιώργου Τούλα

Η πρώτη φορά που πήγα θέατρο, αν εξαιρέσεις τις παιδικές παραστάσεις της Μαίρης Σοΐδου,  ήταν το χειμώνα του 1981 στη Όπερα της Πεντάρας του Μπρεχτ που ανέβασε ο Κούνδουρος στο ΚΘΒΕ. Από τότε το ερωτεύτηκα το θέατρο. Είδα εκατοντάδες παραστάσεις όλων των ειδών. Σπουδαίες ερμηνείες, πρωτοποριακές σκηνοθεσίες, ιερά τέρατα, ανερχόμενους που ξεφούσκωσαν μετά, πολυδιαφημισμένες μπαρούφες, ακαδημαϊκά ανεβάσματα, παιδιά στα πρώτα τους βήματα που μετά έγιναν σπουδαίοι, παρεΐστικες παραστάσεις, προσπάθειες σε υπόγεια, πανάκριβες παραγωγές, ακόμα και μπουλούκια που έκαναν αρπαχτές στην επαρχία. Επιθεωρήσεις μυθικές της Ελεύθερης Σκηνής, θρυλικές παραστάσεις του Θεατρικού Εργαστηρίου, της Πειραματικής και του ΚΘΒΕ, την Πατεράκη, τις Νέες  Μορφές και την Ακτίς Αελίου που ανανέωσαν το θέατρο της πόλης με νέο αίμα. Τα είδα όλα. Όσα άντεχα.

Ποτέ  δεν είχα την ευκαιρία να ζήσω μια παράσταση από μέσα. Από την προετοιμασία της. Τη μαγεία του χρόνου που περνάει στο τελευταίο πεντάλεπτο πριν ανοίξει η αυλαία. Το μάζεμα των ηθοποιών λίγο πριν βγουν στη σκηνή για να ευχηθούν όλα να πάνε καλά. Το στήσιμο. Τον πυρετό και την αγωνία του τέλους. Το μεγάλο στοίχημα του χειροκροτήματος.

Ένας από τους λόγους που δέχτηκα να συμμετάσχω, πριν δυο χρόνια, στην παράσταση Ορυχείο Ίψεν ήταν γιατί η περιέργεια είναι πιο δυνατή από τη συνήθεια καμιά φορά. Και για μια φορά ήθελα από την καρέκλα του θεατή να περάσω στην άλλη πλευρά. Η πρόταση του Χάρη Πεχλιβανίδη και της Κορίνας Βασιλειάδου ήταν ένα τσίγκλισμα αυτόν τον εξαιρετικά στενάχωρο χειμώνα. Και το πρώτο βράδυ, λίγο πριν ξεκινήσει η πρόβα τζενεράλε, η Έφη Σταμούλη γύρισε και μου είπε κάτι που δεν το είχα σκεφτεί ποτέ: “Σε ποια άλλη δουλειά ντύνεσαι, στολίζεσαι, μεταμορφώνεσαι και βγαίνεις και λες αυτό είναι η δουλειά μου;’’ Μαγικό πράμα το θέατρο. Χθες βράδυ ένιωσα όπως εκείνο το πρώτο βράδυ που έφυγα από τον εξώστη της ΕΜΣ έχοντας δει τον πρώτο Μπρεχτ. Γεμάτος.

Για πέντε νύχτες το Ορυχείο Ίψεν ανέβηκε στην αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου. Και χαίρομαι πολύ γιατί αυτό το ωραίο ταξίδι, στο τέλος της παράστασης που έστησαν τα παιδιά, έκανε το θεατή να νιώθει πως οι δυο ώρες που πέρασαν τον έβαλαν στη διαδικασία της σκέψης πάνω στη ζωή μας σήμερα. Πάνω στο καλό και το κακό της εξουσίας. Πάνω στο πώς το φαγητό δεν πρέπει να το τρώμε αμάσητο. Όποιος και αν μας το σερβίρει. Σπουδαίο πράγμα το θέατρο ντοκουμέντο. Σε κάνει να νοιώθεις άβολα στο κάθισμα σου. Κάθε παράσταση είναι διαφορετική από την προηγούμενη γιατί κάθε νύχτα το κοινό είναι αλλιώτικο.

Και ένα χρόνο μετά έφτασε ή ώρα της Νορβηγίας. Η ώρα να εξηγήσουμε στους ξένους πως στήθηκε αυτή η παράξενη χημεία. Καλεσμένοι του ιδρύματος Ίψεν, στην πόλη Σκιέν του νορβηγικού νότου ταξιδέψαμε μαζί με το Χάρη Πεχλιβανίδη και την Κορίνα Βασιλειάδου για να παρουσιάσουμε εδώ σε ένα διεθνές ακροατήριο μια παράσταση που απασχόλησε το κοινό της Θεσσαλονίκης πέρσι. Ένα ναι μπορεί να σε πάει τελικά πολύ μακριά. Απίστευτη εμπειρία και κει. Ένα πολύγλωσσο και πολυεθνικό ακροατήριο και μεις οι τρεις πια μόνοι πάνω στη σκηνή σε μια performance που με χρήση αγγλικών και ελληνικών φώτισε ένα κομμάτι της ελληνικής πραγματικότητας της Κρίσης. Με μια υποδοχή αναπάντεχη. Μια υποδοχή που σαν να έδειξε από πέρσι πως η ιστορία του Χάρη και της Κορίνας με το Ίδρυμα Ίψεν, έναν από τους πιο σοβαρούς οργανισμούς στον κόσμο δεν θα τέλειωνε εκεί. Και έτσι αυτό το καλοκαίρι μια νέα τους πρόταση έγινε δεκτή και γίνονται οι πρώτοι δημιουργοί στον κόσμο, ανάμεσα σε έναν απίστευτο ανταγωνισμό νέων ιερών τεράτων, το είδα με τα μάτια μου, που κερδίζουν υποτροφία Ίψεν για δεύτερη για φορά. Και το ωραίο τους ταξίδι θα συνεχιστεί τον επόμενο χρόνο στη Νορβηφία και την Αθήνα, σε μια εντυπωσιακή συμπαραγωγή με το Εθνικό Θέατρο, πάνω σε όσα έζησε η Ελλάδα από το 1981 μέχρι σήμερα.

Μέχρι τότε όμως, η τρίτη και τελευταία στάση του δικού μας ταξιδιού συμβαίνει σε λίγες μέρες στο βεβαρημένο με σκάνδαλα και αμαρτίες χώρου του Maison Crystal, που ταιριάζει γάντι σε όσα συμβαίνουν στο Ορυχείο Ίψεν, στη σημερινή Ελλάδα, στις Σκουριές.

Εκεί για τρεις νύχτες ολοκληρώνουμε μια διαδρομή δυο χρόνων στοχασμού και παρατήρησης που μοιάζει με ένας τεράστιος ομόκεντρος κύκλος που όλο και στενεύει αντί να ανοίγει. Τώρα που το υλικό ολοκληρώνεται και βλέπω ολοκληρωμένο αυτό που στήσαμε με τα παιδιά, δυο από τα πιο ταλαντούχα παιδιά αυτής της πόλης που γνώρισα τα τελευταία χρόνια, δυο πράγματα μου μένουν στο μυαλό: Το πρώτο είναι πως ο Ίψεν υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους ανατόμους της κοινωνίας και της εποχής του και το δεύτερο πως το θέατρο μπορεί κάτω από συγκεκριμένες περιστάσεις και συνθήκες να αποτελέσει ένα μοχλό σκέψης και αφύπνισης σε εποχές βαθιάς ύπνωσης όπως αυτή. Χαίρομαι πολύ που αυτό το ωραίο ταξίδι τελειώνει έτσι μοναδικά. Ελπίζω να το χαρείτε και σεις.

Ορυχείο Ίψεν-Η ελπίδα ήρθε; Μια παράσταση σε εξέλιξη.

Πρόκειται για μια νέα εκδοχή της βραβευμένης παράστασης “Ορυχείο Ίψεν: Ένας εχθρός του λαού συναντάει το λαό”,  βασισμένη στο έργο του Ίψεν ‘’Ο εχθρός του λαού’’ καθώς και σε γεγονότα που αφορούν στην εξόρυξη χρυσού στις Σκουριές της Χαλκιδικής, που ανέβηκε για πρώτη φορά στο δημαρχείο της Θεσσαλονίκης το χειμώνα του 2013 και βρήκε τη συνέχεια της σε μια διαφορετική παρουσίαση στο Σιέν της Νορβηγίας, πατρίδα του Ίψεν, το Σεπτέμβριο του 2014, μετά από πρόκληση και φιλοξενία του ιδρύματος Ίψεν. Η παράσταση αποκτά νέα, διαφορετική θεατρική φόρμα, αυτή της διάλεξης-παράστασης (lecture-performance): Τρεις περφόρμερς – Γιώργος Τούλας, Χάρης Πεχλιβανίδης, Κορίνα Βασιλειάδου – αναλαμβάνουν να παραστήσουν μια σκηνική αναζήτηση γύρω από τα όρια της τέχνης, της πολιτικής και της επικαιρότητας, με αφορμή την παράσταση Ορυχείο Ίψεν: Ένας εχθρός του λαού συναντάει το λαό . Αυτή τη φορά επιχειρούν να φέρουν στη σκηνή την παράσταση Ορυχείο Ίψεν: Ένας εχθρός του λαού συναντάει το λαό, που έγινε στο Δημαρχείο Θεσσαλονίκης, να μοιραστούν τον αντίκτυπο που είχε και εξακολουθεί να έχει στη θεατρική -και όχι μόνο- πραγματικότητα της πόλης αλλά και να εξετάσουν την εξέλιξη της ειδησεογραφίας στον ελλαδικό χώρο από την εποχή της πρώτης παρουσίασης. Για τρεις νύχτες στο πλαίσιο των 50ων Δημητρίων, τρεις άνθρωποι στη σκηνή ενός επιβαρυμένου χώρου έρχονται αντιμέτωποι με διλήμματα, επικαιρότητα, διχασμούς, ένα αιώνιο θεατρικό κείμενο και τα όρια της ελληνικής κοινωνίας. Κατασκευή μάσκας : Μάρθα Φωκά

*Η πρόταση του έργου–με τον αγγλικό τίτλο «Μin(d)ing Ibsen: An Enemy of the people meets the people»– είχε κερδίσει την Υποτροφία Ίψεν 2013 του διεθνώς αναγνωρισμένου θεσμού Ibsen Scholarship του Υπουργείου Πολιτισμού της Νορβηγίας. Σύλληψη/Σκηνοθεσία : Κορίνα Βασιλειάδου, Χάρης Πεχλιβανίδης. Με τους: Γιώργο Τούλα, Κορίνα Βασιλειάδου, Χάρη Πεχλιβανίδη. Κατασκευή μάσκας : Μάρθα Φωκά

5, 6, & 7 Οκτωβρίου 2015, Maison Crystal, 21:00 στο πλαίσιο των 50ων Δημητρίων

Τιμές εισιτηρίων : 10 €, 8 €